Genrix Dengizchi (1418 –
1460)ning tashkilotchiligi natijasida Kanar, Azor Orollari 1437 y. Gvineya, YAshil
Burun orollarini kashf etdi. 1462 yil portugaliyaliklar S`erra Leonaga etib bordi.
Afrikani Fil suyagi qirg`og`i, Qullar qirg`og`i, Oltin qirg`oq kabi nomlar ispanlar
tomonidan berilgan.
Partugallardan
Bertalomeo Dias 1486 yil Afrikani aylanib o`tib, Xind
okeaniga chiqdi. Afrikani janubiy burnini YAxshi Umid Burni deb ataldi.
1492 yil 12 oktyabr kuni
Xristofor Kolumb (1451-1506 y.y.) Xindistonni
kashf etdim degan edi. Aslida u italiyalik Paolo Toskanelli xaritasi asosida Sal’vador,
Bagam arxipelagi va Amerika qit`asini kashf etgan edi. 1498 yilda bu xatoni Amerigo
Vispuchchi aniqlagan. SHu yili Vasko da Gama tomonidan Xindiston yulini ochdi.
1519 – 1522 yillarda Fernad Magelan uzining «Viktoriya» kemasi bilan
dunyoni birinchi marta aylanib chiqdi.
U Filipin, Zond arxipelagi, Magelan bo`g`ozini kashf etdi.
1567 yil Solomon orollari, 1595 yil Markiz orollari, 1606 yil YAnzons
Avstraliya va YAngi Gvineyani kashf etdi. 1642-1644 yil Abel’ Tasman Tasmaniyani
kashf etdi. 1648 yil Semen Dejnev Sibirga sayoxat, shved sayoxatchisi Vatusom
Bering Bering bug`ozini kashf etdi.
Geografik kashfiyotlar va mustamlakalarni bosib olishi Yevropa mamlakatlarida
tovar ishlab chiqarishning o`sishiga yordam berdi. Ilmiy bilimlarni rivojlanishi
Yevropada sanoat va savdoning yuksalishiga, moliya sohasida bank va kredit
ishlarida yangicha uslublar yaratilishiga imkon berdi. Bu esa Kapitalizmga ilm – fan,
sanoat inqiloblariga va ma`rifatparvarlar g`oyalarini yuzaga kelishiga olib keldi.
Nazorat uchun savollar: 1.
«Renessans» terminini birinchi marta kim ishlatgan?
2.
Gumanizm suzi qanday ma`noni bildiradi? Insoniy.
3.
Inson qon aylanish sistemasini kim kashf etgan? M.Sarvet.
4.
«Dovud» haykalini kim yasagan? Mikelanjelo.
5.
Buyuk geografik kashfiyotlar sanasini kursating? XV-XVIII asrlar.
6.
«YAxshi umid burni» nomini kim bergan? Vasko da Gamma.
