2 Mazkur majmuada “Fan va texnika” faniga doir me’yoriy ta’minot (o‘quv dasturi, ishchi fan dasturi), ta’lim texnologiyalari o‘z aksini topgan. Ushbu o‘quv-uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalarining professor- o‘qituvchilari uchun tavsiya

Genrix Dengizchi
(1418 – 
1460)ning tashkilotchiligi natijasida Kanar, Azor Orollari 1437 y. Gvineya, YAshil 
Burun orollarini kashf etdi. 1462 yil portugaliyaliklar S`erra Leonaga etib bordi. 
Afrikani Fil suyagi qirg`og`i, Qullar qirg`og`i, Oltin qirg`oq kabi nomlar ispanlar 
tomonidan berilgan. 
Partugallardan 
Bertalomeo Dias 
1486 yil Afrikani aylanib o`tib, Xind 
okeaniga chiqdi. Afrikani janubiy burnini YAxshi Umid Burni deb ataldi. 
1492 yil 12 oktyabr kuni 
Xristofor Kolumb (1451-1506 y.y.)
Xindistonni 
kashf etdim degan edi. Aslida u italiyalik Paolo Toskanelli xaritasi asosida Sal’vador, 

---

73 
Bagam arxipelagi va Amerika qit`asini kashf etgan edi. 1498 yilda bu xatoni Amerigo 
Vispuchchi aniqlagan. SHu yili Vasko da Gama tomonidan Xindiston yulini ochdi.
1519 – 1522 yillarda Fernad Magelan uzining «Viktoriya» kemasi bilan 
dunyoni birinchi marta aylanib chiqdi. 
U Filipin, Zond arxipelagi, Magelan bo`g`ozini kashf etdi.
1567 yil Solomon orollari, 1595 yil Markiz orollari, 1606 yil YAnzons 
Avstraliya va YAngi Gvineyani kashf etdi. 1642-1644 yil Abel’ Tasman Tasmaniyani 
kashf etdi. 1648 yil Semen Dejnev Sibirga sayoxat, shved sayoxatchisi Vatusom 
Bering Bering bug`ozini kashf etdi. 
Geografik kashfiyotlar va mustamlakalarni bosib olishi Yevropa mamlakatlarida 
tovar ishlab chiqarishning o`sishiga yordam berdi. Ilmiy bilimlarni rivojlanishi 
Yevropada sanoat va savdoning yuksalishiga, moliya sohasida bank va kredit 
ishlarida yangicha uslublar yaratilishiga imkon berdi. Bu esa Kapitalizmga ilm – fan, 
sanoat inqiloblariga va ma`rifatparvarlar g`oyalarini yuzaga kelishiga olib keldi.
Nazorat uchun savollar: 
1. «Renessans» terminini birinchi marta kim ishlatgan? 
2. Gumanizm suzi qanday ma`noni bildiradi? Insoniy. 
Inson qon aylanish sistemasini kim kashf etgan? M.Sarvet. 
3. «Dovud» haykalini kim yasagan? Mikelanjelo. 
Buyuk geografik kashfiyotlar sanasini kursating? XV-XVIII asrlar. 
4. «YAxshi umid burni» nomini kim bergan? Vasko da Gamma.