Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniKİ kolleci «Sahə texnologiyasının əsasları»



Yüklə 0,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/37
tarix25.12.2023
ölçüsü0,61 Mb.
#195956
növüMühazirə
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   37
Sahə-texnologiyasının-əsasları-K.Sevda

 
Metalların ümumi alınma üsulları. 
Metalların filizdən alınması ilə məşğul olan sənaye sahəsi metllurgiya
sənayesi adlanır.
Metlların sənayedə alınmas üsulları aşağıdakılar daxildir:
pirometllurgiya, 
hidrometallurgiya və elektrometallurgiya 
üsulları. 
Pirometallurgiya üsulu. 
Bu üsulun mahiyyəti metalların yüksək temperaturda
filizlərdən reduksiya olunmasından ibarətdir. Bu halda redulsiyaedici kimi C, CO, 
H
2
və bəzi aktiv metallardan istifadə edilir. Məsələn: 
Cu
2
O + C = 2Cu + CO 
SnO
2
+ 2C = Sn + 2CO 
Cu
2
O + CO = 2Cu + CO
2
3Fe
2
O
3
+ CO = 2Fe
3
O

+ CO
2
Fe
3
O
4
+ CO = 3FeO + CO
2
FeO + CO = Fe + CO
2


33 
Filiz sulfid şəklində olduqda onu əvvəlcə yandraraq oksidə çevirir, sonra isə
reduksiya edirlər. Məsələn: 
2ZnS + 3O
2
= 2ZnO + 2SO
2
ZnO + C = Zn + CO 
Karbonatlı filizləri öncə termiki parçalayır və sonra alınan oksidi reduksiya 
edilir. Məsələn: 
ZnCO
3
= ZnO + CO
2
ZnO + C = Zn + CO 
Hidrometallurgiya üsulu. 
Bu üsuldan filizin tərkibində metalın miqdarı 0.5% 
- ə qədər olduqda istifadə edilir. Bu məqsədlə narınlaşdırılmış filizə əvvəlcə
kimyəvi reagentlərlə təsir edib onu məhlu halına keçirirlər. Məsələn, filiz mis 2 - 
oksiddən ibarət olduqda onu duru sulfat turşusu ilə, mis 2 - sulfid olduqda isə
Fe
2
(SO
4
)
3
məhlulu ilə təsir edirlər: 
CuO + H
2
SO
4
= CuSO
4
+ H
2

CuS + Fe
2
(SO
4
)
3
= CuSO
4
+2FeSO
4
+ S 
Hər iki halda alınan CuSO
4
məhlulunda misi ya elektroliz vasitəsilə ayırır,
yaxud dəmirlə reduksiya edilir: 
CuSO
4
+ Fe
= Cu + FeSO
4
Hazırda istehsal olunan misin təxminən 25% - ə qədəri hirdometallurgiya
üsulu ilə alınır. 
Au, Ag, Zn, Cd, Mo, U da bu üsullaistehsal olunur.
Tərkibində Au olan boş süxura NaCN və ya KCN - lə təsir edirlər. Bu halda
metal (Au) komplek birləşmə şəklində məhlula keçir və bundan sonra Zn - lə
reduksiya edirlər: 
4Au + 8KCN + 2H
2
O + O
2
= 4K[Au(CN)
2
] + 4KOH 
2K[Au(CN)
2
] + Zn = K
2
[Zn(CN)
4
] + 2Au 

Yüklə 0,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   37




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin