Gənc təDQİqatçI, 2020, VI cild, №1



Yüklə 9,76 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə82/175
tarix25.12.2023
ölçüsü9,76 Kb.
#196118
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   175
Genc Tedqiqatci N1 2020 (1)

 
Material və metodika 
Tədqiqatlar 2015-2019-cu illərədə aparılmışdır. Belə ki, Abşeron bölgəsinin müxtəlif kənd və 
qəsəbələrinin şəxsi qoyunçuluq təsərrüfatlarında sahibkarlardan razılıq alınmaqla tələf olmuş və ya 
kəsilmiş qoyunlar tədqiq edilmiş, kal numunələri toplanaraq koproloji müayinə edilmişdir. Tədqiqat 
işlərinin bir qismi şəxsi fermer təsərrüfatlarında (şəkil 1), laborator müayinələr isə Baytarlıq Elmi 
Tədqiqat İnstitutunun Parazitologiya laboratoriyasında aparılmışdır. 
 
Şəkil 1.
Xızı rayonu Yeni Yaşma qəsəbəsində Muxtarov Sahil Ağaazər oğluna məxsus qoyunçuluq 
təsərrüfatında aparılan müayinələr 


BİOLOGİYA, TİBB VƏ AQRAR ELMLƏR
 
97 
Abşeron bölgəsində qoyunlarda aşkar edilən başlıca helmintoz törədicilərinin digər ev hey-
vanları və insanlar arasında yayılma xarakteri öyrənilmişdir, nəticələr cədvəl 1-də verilmişdir. 
Cədvəl 1
Qoyunlarda aşkar edilmiş başlıca helmintoz törədicilərinin insan və digər əhli heyvanlar arasında 
yayılma xarakteri 
Helmintin növü 
Ev heyvanları 
Ke
çi 
Qoyun 
Ir
ibuynuzlu 
he
yva
n
C
amı
ş 
Ze
bu 


Ev donuz

Ev pişi
yi
It 
At 
Ada
dovşa
nı 
In
sa

Fasciola hepatica 








Fasciola gigantica 










Dicrocoelium lanceatum 











Paramphistomum cervi 




Moniezia expansa 






Moniezia benedini 






Cysticercus tenuicollis 








Cysticercus ovis 






Coenurus cerebralis 






Echinococcus granulosus 










Trichocephalus ovis 






Chabertia ovina 





Haemonchos contortus 







Protostrongylus hobmaieri 


Protostrongylus kochi 


Protostrongylus raillieti 


Dictiocaulus filaria 


Muellorus capillaris 


 
Cədvəldən göründüyü kimi Abşeron bölgəsində qoyunlarda aşkar edilən 18 növ başlıca hel-
minitoz törədicilərindən 7 növü insanın helmintləri ilə ümumilik təşkil edir. Bunlardan trematod 3 
növ, sestod isə 4 növdür. Tədqiqatların aparıldığı ərazilərdən toplanmış başlıca helmintoz törədici-
lərindən keçilərin helmintləri ilə 18 növ (trematod-4, sestod-6, nematode-8), iribuynuzlu heyvanla-
rın helmintləri ilə 12 növ (trematod-4, sestod-5, nematode-3), camışın helmintləri ilə 11 növ (trema-
tod-4, sestod-4, nematod-3), zebunun helmintləri ilə 8 növ (trematod-3, sestod-2, nematod-3), dəvə-
nin helmintləri ilə 10 növ (trematod-2, sestod-6, nematod-2), ev donuzunun helmintləri ilə 6 növ 
(trematod-3, sestod-2, nematod-1), ev pişiyinin helmintləri ilə 3 növ (sestod), itin helmintləri ilə 4 
növ (trematod-1, sestod-3), atın helmintləri ilə 3 növ (trematod), ada dovşanının helmintləri ilə 3 
növ (trematod-2, sestod-1) qoyunların helmintləri ilə ümumilik təşkil edir. 
Göründüyü kimi ev heyvanlarının başlıca helmintoz törədicilərinin saxlanmasında, yayılma-
sında və təbiətdə dövr etməsində qoyunlar da mühüm rol oynayırlar. 
Qeyd edildiyi kimi Abşeron bölgəsində - 28 m dəniz sahillərindən tutmuş orta dağlıq ərazilər-
də (1200-1250 m hündürlüklər arasında) bütün landşaft-ekoloji zonalarda heyvandarlıqla, xüsusilə 
də qoyunçuluqla məşğul olan şəxsi və fermer təsərrüfatları yaradılmışdır. Müxtəlif xarakterli bu 
ərazilərdə landşaftın xarakterinə uyğun müxtəlif növ vəhşi məməli heyvanlar, o cümlədən də vəhşi 
itkimilər, cütdırnaqlılar, dovşankimilər, gəmiricilər və s. yayılmışdır. Son illər beynəlxalq konvensi-


GƏNC TƏDQİQATÇI, 2020, VI cild, №1 
98 
yaların tələblərinə uyğun olaraq vəhşi heyvanların, xüsusilə də itkimilərin (çaqqal, canavar, tülkü) 
ovlanmasına qadağa qoyulduğundan onların sayı çox artmışdır. Onlar yayıldıqları biotoplarda müta-
madi olaraq helmint yumurtalarını, xüsusilə də tenidi yumurtalarını yayırlar ki, bu da sonda heyvan-
ların, xüsusilə də qoyunların helmintoz törədiciləri ilə yoluxmasına səbəb olur [2]. 
Abşeron bölgəsində qoyunçuluq təsərrüfatlarında qoyunlarda parazitlik edən başlıca helmin-
toz törədicilərinin vəhşi məməlilərin helmintləri ilə ümumiliyi araşdırılmışdır. Müəyyən edilmişdir 
ki, Abşeron bölgəsində qoyunlarda aşkar edilən başlıca helmintoz törədicilərinin inkişaf dövriyyəsi-
nin başa çatmasında və yayılmasında 16 növ vəhşi məməli heyvan bu və ya digər dərəcədə iştirak 
edir (cədvəl 2 ). 

Yüklə 9,76 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   175




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin