Mühazirələr Müəllimlər: Babayev E. A, Rzayeva T.İ. Sumqayit 2020 f ə nnin m ə qs ə

 
 
 
 
 

---

Şəkil 11 
Kəsiklər. 
Çertyojda əşyaların eninin həqiqi formasını göstərmək üçün kəsiklər tətbiq 
edilir. cismin müstəvi ilə fikrən kəsilməsi nəticəsində kəsən müstəvi üzərində 
alınan təsvirinə kəsik deyilir.( şəkil 1) 
Şəkil 1 

---

Şəkil 2 
Kəsiklər oxa perpendikulyar istiqamətdə myerinə yetirilir.Təsvirlərdə kənarda 
yerləşdirilən kəsiyə kənaraçıxarılan kəsik deyilir və konturu bütöv əsas xətlə 
verilir.kənaraçıxarılan kəsik çertyojun istənilən boş yerində, aid olduğu görünüşün 
miqyasında göstərilə bilər. Əgər kəsiyin miqyası dəyişdirilibsə, bu zama kəsiyin 
üzərində miqyas verilməlidir. 
Əgər kəsik əşyanın təsviri üzərində verilibsə belə kəsik üstəsalınan kəsik 
adlanır və nazik bütöv xətlə çəkilir. (Şəkil 3). Bu xətt təsvir olunan əşyanın 
koturunu kəsməməlidir.
Şəkil 3 
Kənaraçıxarılan və üstəsalınan kəsiklərdə kəsən müstəvini göstərərn xətt 
kəsiyin simmetriya oxu üzərinə düşərsə, kəsən müstəvi hərf və oxla işarə 
edilmədən ştrix nöqtəli xətlə göstərilir ( şəkil4 ) 
Şəkil 4 
Əgər üstəsalınan kəsik qeyri – simmetrik fiqurdan ibarət olarsa, kəsən 
müstəvinin vəziyyəti və müşahidəçinin baxış istiqaməti göstərilir. Lakin hərfi 
işarəsi göstərilmir. Qeyri- simmetrik fiqurda kənaraçıxarılan kəsik vermək lazım 
gəldikdə, kəsən müstəvinin vəziyyəti göstərilməklə, müşahidəçinin baxış istiqaməti 
həsri işarə ilə qeyd edilir. 

---

KƏSİM VƏ KƏSİKLƏRİN ŞTRİXLƏNMƏSİ 
Maşınqayırmada və tikintidə çoxlu miqdarda müxtəlif materiallar içlədilir. 
Çetryojların əyaniliyini artırmaq üçün kəsim və kəsiklərdə müxtəlif materiallar 
üçün şərti qrafiki işarələr qəbul olunmuşdur. Buna kəsim və kəsiklərin ştixlənməsi 
deyilir.
Ən çox hallarda ştrixləmə 45
0
bucaq altında aparılır. Lakin bəzi hallarda, 
məsələn, ştrixləmə xətləri kontur xətlərinin üzərinə düşdükdə və ya ona paralel 
olduqda 30
0 
yaxud 60
0
bucaq altında ştrixləməyə yol verilir. 
Ştrixləmə xətləri bir – birinə paralel olan nazik bütöv xətlərdən ibarətdir. 
Həmin xətlər arasındakı məsafə ştrixləmə sahəsindən asılı olaraq 1 – 10 mm
olur.materiallardan asılı olaraq ştrixləmə aşağıdakı qaydada aparılır. 

---

1
- metallar , 2 - qeyri – metallar, 3 – ağac, 4 – t
ə
bii daş, 5 – keramika, silikat, 6 – beton, 7 – şüş
ə
, 
8 – maye, 9 - torpaq