Umurtqasizlar zoologiyasidan

Ildiz bo'rtma nematodalarining tuzilishi rasmini albomga chizib
oling hamda ular haqidagi bilimingizni nazorat qilish uchun
quyidagi test topshiriqlariga javob bering. C=25
1. Ildiz bo‘rtma nematodasining o'ziga xos tuzilish belgilarini 
ko‘rsating: A-juda mayda nematoda bo‘lib, uzunligi 0,5-1 mm, B- 
uzunligi 1-2 mm, V-urg‘ochilari ipsimon, qilsimon shaklda, G- 
urg‘ochiiari sharsimon, limonsimon shaklda, D-asosan o'sim liklam ing 
ildizi, 
ildiz 
meva 
va 
tuganagida 
parazitlik 
qiladi, 
E-asosan 
o'sim liklam ing gulida, poyasida va bargida parazitlik qiladi, J-urg‘ochi 
bo'rtm a nematoda harakatsiz, Z-erkak bo'rtm a nematoda harakatsiz.
2. O'sim liklarda bo'rtm a nima sababdan hosil bo'ladi? A-ildizning 
shikastlangan joyida bo'rtm a hosil bo'ladi, B-o'sim likning g'unchasi va 
bargida bo'rtm a hosil bo'ladi, V-ildiz to'qim asiga o'rnashib olgan 
parazit ovqat hazm qilish bezlaridan fermentli suyuqlik ishlab chiqaradi, 
G -so'lak ta ’sirida o'sim lik hujayralarining bo'linish jarayoni tezlashadi, 
natijada hujayra qobig'i erib, ko'p yadroli yirik hujayralar hosil bo'ladi, 
D-urg'ochi nematoda ko'plab lichinka tug'ishi natijasida ildizda 
bo'rtm alar hosil bo'ladi.
3. Bo'rtm a nematodasining gavda qismlari va teri qatlamini 
belgilang: A-gavdasi bosh, bo'yin, tana va dum qismlardan iborat, B- 
gavdasining oldingi ingichka qismi bo'yin va keyingi yo'g'onlashgan 
qismi tana deyiladi, V-tanasi sirtidan pellikula bilan qoplangan, G-tanasi 
sirtidan kutikula bilan qoplangan.
4. B o'rtm a nematodasining ovqat hazm qilish sistemasi qanday 
qismlardan tashkil topgan? A -og'iz teshigi, B-qizilo'ngach, V-oldingi 
ichak, G-halqum, D -o'rta ichak, E -yo'g'on ichak, J-ingichka ichak, Z- 
orqa ichak, I-stilet, K-anal teshigi.
5. Ildiz bo'rtm a nematodasining nerv sistemasi qanday qismlardan 
tashkil topgan? A-nerv sistemasi sodda tuzilgan, B-nerv sistemasi 
murakkab tuzilgan, V-nerv sistemasi alohida nerv hujayralari va ulardan
П 6

---

chiqqan nerv tolalaridan iborat, G-nerv sistemasi halqum usti nerv 
tugunlari va ulardan ketgan nerv iplaridan iborat.
6. Bo‘rtma nematodaning jinsiy sistemasi qanday tuzilgan? A- 
tuxumdoni juft, B-tuxumdoni toq, V-urug‘doni juft, G-urug‘doni toq, D- 
urg‘ochisining jinsiy teshigi tanasining o ‘rta qismida joylashgan, E- 
urg‘ochisining jinsiy teshigi gavdasining keyingi qismida joylashgan, J- 
erkagining jinsiy teshigi dum qismida alohida teshik orqali tashqariga 
ochiladi, I-spikuIasi bitta, K-spiku!asi bir juft.
7. Bug‘doy bo‘rtma nematodasining o'ziga xos belgilarini 
ko‘rsating: A-bo‘rtma bug‘doyning ildizida hosil bo'ladi, B-bo‘rtma 
bug'doyning boshoqlarida don o ‘mida hosil bo'ladi, V-bo‘rtma ichida 
voyaga yetgan nematodalar bo'ladi, G-bo‘rtma ichida nematodalar 
lichinkalari bo'ladi, D-quruq don ichida nematoda lichinkalari 10 
yilgacha tirik qolishi mumkin, E-quruq don ichida nematoda lichinkalari 
20 yildan ortiq tirik saqlanadi.