Yosh olimlar ilmiy-amaliy konferensiyasi

YOSH OLIMLAR 
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
 
in-academy.uz/index.php/yo 
14 
natijasida nuqta hosil bo‘ladi. Bu nuqtani aniqlash uchun qo‘yidagi yasash algoritmlaridan 
foydalanadi. 
• tepada Berilgan a to‘g‘ri chiziqdan yordamchi S tekislik o‘tkaziladi: a Ì S • P va S 
tekisliklarning kesishish l chizig‘i yasayladi: S Ç R = l • a to‘g‘ri chiziqning l bilan kesishgan 
nuqtasi K = a∩l bo‘ladi. Natijada, K nuqta a to‘g‘ri chiziqqa va P tekislikka tegishli umumiy 
nuqta bo‘ladi. Odatda, yordamchi S tekislikni proyeksiyalovchi vaziyatda o‘tkaziladi. Chizmada 
a(a′, a″) to‘g‘ri chiziqning P(PH, PV) tekislik bilan kesishish nuqtasi K ning K′ va K″ 
proyeksiyalarini yuqorida keltirilgan yasash algoritmlari bo‘yicha aniqlaymiz Buning uchun: • 
To‘g‘ri chiziqning a′ proyeksiyasidan yordamchi gorizontal proyeksiyalovchi S tekislikning SH 
izini o‘tkaziladi. • S va P tekisliklarning kesishuv chizig‘ining l′ va l″ proyeksiyalarni yasaladi. 
Buning uchun tekisliklar izlarining kesishish nuqtalarining proyeksiyalari M′, M″ va N′, N″ dan 
foydalaniladi. • . 
a to‘g‘ri chiziqning frontal a″ proyeksiyasi S va P tekisliklarning kesishish chizig‘i l ning frontal 
l″ proyeksiyasi bilan kesishib K nuqtaning K″ proyeksiyasi aniqlanadi: K″=a″Ç l″. K nuqtaning 
K′ proyeksiyasi tekislikning SH iziga yoki a to‘g‘ri chiziqning a′ proyeksiyasiga tegishli bo‘ladi: 
K′Îa′ va K′ÎSH. Yuqoridagi misolni a to‘g‘ri chiziq orqali frontal proyeksiyalovchi tekislik 
o‘tkazish yo‘li bilan ham yechish mumkin. 
P(mÇn) tekislik bilan a to‘g‘ri chiziqning K kesishish nuqtasining proyeksiyalari 109-rasmda a 
to‘g‘ri chiziq orqali S(SH) gorizontal proyeksiyalovchi tekislik o‘tkazish bilan aniqlangan. 110-
rasmda m to‘g‘ri chiziq orqali S(SV) frontal proyeksiyalovchi tekislik o‘tkazish yo‘li bilan 
aniqlangan. 
Xulosa qilib aytganda, raqobatbardosh to'g'ri chiziqdan foydalanish to'g'ri chiziq va 
tekislikning kesishish nuqtasini aniqlashning samarali usuli hisoblanadi. Proyektiv 
geometriya usuli va analitik geometriya usuli kesishish nuqtasini topishda keng 
qo'llaniladigan ikkita usuldir. Ushbu usullarni va ularning dasturlarini tushunish turli 
sohalarda yaxshiroq qaror qabul qilish va natijalarga olib keladi.