Xələfli A. A

Kristallik 
dielektriklərdə 
elektrik 
keçiriciliyinin 
temperaturdan asılılığı.
Dielektriklərin elektrik keçiriciliyi yüksək 
dərəcədə temperaturdan asılıdır və onun ən vacib xüsusiyyətidir, bəzi 
hallarda elektrik keçiriciliyin mexanizmini təyin etməyə imkan verir. 
Disossasiya olunmuş ionların sayı n temperaturdan asılıdır və 
aşağıdakı ifadədən təyin olunur 
n
t
=n

0
e

/kT
=n

0
e
-

/k
n

-1 sm
3
ümumi ionların sayıdır, 

-disossasiya enerjisidir, KT-
istilik enerjisidir. 
 Bərk 
dielektriklərdə 
səthi 
elektrik 
keçiriciliyi.
Dielektriklərdə həcmi keçiriciliklə bərabər, səthi elektrik keçiriciliyi 
də mövcuddur. Səthi elektrik keçiriciliyi materialın absorbsiya 
xassəsindən asılıdır. Kristalın səthində adsorbsiya yolu ilə nəmli 
təbəqənin əmələ gəlməsi ilk növbədə maddənin fiziki-kimyəvi 
xassəsindən və səthin vəziyyətindən asılıdır. Bir-birinin əksinə 
qütbləşən məsaməli, səthi çirkli və hamar olmayan maddələrdə səthi 
keçiricilik həddən artıq qiymətə çata bilər. Buna bənzər maddələrdə 
səthi elektrik keçiriciliyinə atmosferin nisbi nəmliyi də böyük təsir 
downloaded from KitabYurdu.org

---

22 
edir. Bütün bu faktorlar su ilə islanmayan dielektriklərdə elektrik 
keçiriciliyinə az təsir edir. 
 Yarımkeçiricilərin elektrik keçiriciliyi.
Filiz minerallarının 
böyük əksəriyyəti yarımkeçiricilərə aiddir. Kimyəvi birləşmələrdən 
başqa yarımkeçirici xassələrinə bir qrup elementlər malikdir ki, 
metallarla dielektriklər arasında yerləşir. Mendeleyev cədvəlində 12 
element ayrılıb ki, onlar yarımkeçirici xassəyə malikdirlər.