47 00 N, 8 00 E; UTC+1
Swiss franc (CHF)
BERN
3.2.1. Mamlakat haqida umumiy ma'lumot
Statistics Time xalqaro reyting kompaniyasi 2018 yil ikkinchi choragi
hisobotiga ko‘ra Shveytsariya nominal YaIM hajmi 741,688 mlrd. AQSh dollari,
2017 yil yakunlari bo‘yicha XVF ma‘lumotiga ko‘ra aholi jon boshiga tushadigan
milliy daromad bo‘yicha esa 86,840 AQSh dollarini tashkil etib, hozirda dunyo
iqtisodiyotining 20 orinida turadigan mamlakat
160
. Ushbu reyting kompaniya
tomonidan mamlakatning 2023 yilga borib YaIM hajmi 923,3 mlrd. AQSh dollari
160
http://www.imf.org/external/datamapper/ngdpdpc@weo/oemdc/advec/weoworld/switzerland
Shveytsariya Konfederatsiyasi
federal ittifoq bo'lib, 2000 yilgacha
1874 yilgi Konstitutsiyaga asosan,
federal majlisda oliy organ, qonun
chiqaruvchi
organ
va
Federal
Kengashda ijro etuvchi hokimiyatga
ega edi. 2000 yil 1 yanvardan boshlab
yangi federal Konstitutsiya kuchga
kirdi
va 1874 konstitutsiyasini
o'zgartirdi.
Yangi
konstitutsiya
konstitutsiyaviy qonunining to'rtta
ustunini rasmiy ravishda ajratib turadi.:
demokratiya;
qonun
ustuvorligi;
ijtimoiy farovonlik; va federalizm.
XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 291 -
bashorat qilinmoqda
161
. Shveytsariya 1995 yil 1 yanvarda Butunjahon Savdo
Tashkilotiga a‘zo bo‘lgan
162
.
Shveytsariya uchta rivojlangan mamlakat orasidagi geografik jihatdan
noqulay hududda joylashgan. U bozor mexanizlari to‘liq amal qiladigan xizmat
ko‘rsatishga tayangan rivojlangan iqtisodiyot. Mamalakat Katta Yigirmalik
mamlakatlari a‘zosi. Shveytsariya jahon hamjamiyatida betaraf mamlakat sifatida
tanilgan. Hatto ikkita Jahon urushi davrida ham mamlakatga hech qanday zarar
yetmagan. Mamlakat asosan, xalqaro hamjiyatning turli xil sammit va yig‘inlari
o‘tkaziladigan joyga aylandi. Hozirda Jahon Bankining xalqaro iqtisodiy
munosabatlardagi tendensiyalar, muammolar va yechimlar haqidagi har yillik
sammiti ―Dunyo Iqtisodiy Forumi‖ (World Economic Forum)ham aynan
Shveytsariyaning Davos shahrida o‘tkaziladi.
Mamlakat hududi judayam kichik bo‘lgani uchun qishloq xo‘jaligi va
sanoatni rivojlantirishda xom ashyo muammosiga duch keladi. Har yili mavjud
yog'ingarchilik va tuproq holatiga qarab ekish turini va hajmini aniqlaydilar. Savdo
va transport sohalari esa Shveytsariyaning Yevropa markazida joylashuvi hamda
to‘g‘ridan-to‘g‘ri dengiz yo‘llari mavju bo‘lmaganligi tufayli xalqaro savdo
koridorlaridan foydalandi. Shvetsariyadagi ajoyib tabiat, jumladan, muzliklar va
Alpin ko'llar, tog‘lar sayyohlik salohiyatini keskin oshiradi. Ikkinchidan, mamlakat
ichki bozorini yuqori malakali va samarali tadbirkorlikni o'zlashtira olmasligi
Shveytsariyani jahon bozorlariga chiqishga majbur qildi. Shunday qilib, xom
ashyolarni import qilish va tayyor mahsulotni eksport qilish uchun yuqori sifatli,
baland qo'shimcha qiymatli tayyor mahsulotlarga aylantirish yaxshi tashkil etilgan.
Samarali transport tizimini ishlab chiqish va sayyohlik sanoatini rivojlantirish
mamlakatning yuqori darajadagi ixtisoslashuviga olib keldi. Erkin bozor
munosabatlariga
yo'naltirilgan
qo‘l mehnati, hunarmandchilik keyinchalik
sanoatning bir qismiga aylanishi mamlakatni dunyodagi birinchi sifatli soat ishlab
161
http://statisticstimes.com/economy/countries-by-projected-gdp.php
162
https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm#collapseU
|