Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

 
Aholisi 
 
142,257,519 kishi 
Tabiiy 
resurslar 
neft, tabiiy gaz, ko'mir va ko'plab 
strategik foydali qazilmalar, noyob er 
elementlari, yog'och zahiralari, shu 
jumladan yirik tabiiy resurs bazasi 
Umumiy 
chegarasi 
22,408 km 
Qishloq 
xo’jaligi 
Bug‘doy, shakar lavlagi, ayçiçek 
urug'lari, sabzavotlar, mevalar; mol,
Ishsizlik 
Inflatsiya 
Soliqlar 
5.4% (Iyun 2017) 
4.2% 
17.3% YaIMda 
 
YaIM tarkibi 
Qishloq xo‘jaligi: 4.7 % 
Sanoat:32.5% 
Xizmatlar:62.1% 
Gini index
BERI 
Doing 
Business 
38.9 
60 (5.83 ) 
40(2018) 
 
Yirik 
kompaniyalari 
Gazprom, Lukoil, Rosneft,Russian 
Railways,RostecEngineering, Magnit, 
Surgutneftegaz, Transneft,X5 Retail 
Group,Inter RAO, Rosseti, Sistema, ,
YAIM 
darajasi 
 
6 (nominal)
11 (PPP) 
Xalqaro 
iqtisodiy 
Hamkorlik 
WTO, GECF, CIS, APEC, EURASEC
G-20, BRICS, SCO, WTO, UN 
IBRD, OSCE, UNCTAD, UNIDO,
 
Davlat 
boshqaruvi 
Prezidentlik
federatsiyasi 
Jon boshiga 
YaIM darajasi 
$11.950 (nominal)  
$23,875 (PPP) 
Manba
: Xalqaro tashkilotlarning rasmiy ma’lumotlari asosida mualliflar ishlanmalari (ciaworldfactbook.com, 
britannica.com, 
 
countrymattersltd.com, 
 
un.org, 
 
worldatlas.com, 
 
focus-economics.com, 
 
imf.org, 
 
metrocosm.com, 
 
statista.com ) asosida. 
 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 670 - 
5.1.4. Tabiiy resurslari va Energetika
Rossiya juda ko'p foydali qazilmalarga boy energetika zahiralariga ega. 
Aksariyat hollarda, zamonaviy sanoat tomonidan talab qilinadigan xom 
ashyolarning deyarli barchasi mavjud. Uning ko'mir zaxiralari, metal rudalar, 
alyumeniy hamda mis konlari o‘zining keng ko‘lami bilan dunyoda yetakchi 
mamlakatligii ifodalaydi. Eng katta maydonlar Sharqiy Sibir va Uzoq Sharqning 
uzoq Tunguska hamda Lena havzalarida joylashgan bo'lib, ular katta miqdori
foydalanilmayapti. Ishlab chiqarishning asosiy qismi Trans-Sibir temir yo'lining 
janubiy qismida joylashgan. Rossiya ko'mirning taxminan to'rtdan uch qismi Sibirda 
- Kuznetsk havzasida, beshdan ikki qismi esa Kansk-Achinsk, Cheremxovo va 
Janubiy Yakut havzalarida hamda ko'plab kichik konlarda qazib olinadi. Yevropa 
Rossiyasida qattiq (antrasit) ko'mir qazib olish, asosan, Sharqiy Donets havzasida va 
Arcticda Vorkuta atrofidagi Pechora havzasida amalga oshiriladi. 
Gidroenergiyaning ko'p qismi Volga, Kama, Ob, Yenisey, Angara va Zeya 
daryolaridagi yirik stansiyalardan olinadi. Atom energiya ishlab chiqarish 1986 yil 
Ukrainada Chernobil halokatigacha tez sur'atlar bilan kengaytirildi. Sibirning elektr 
energiyasining katta qismi yuqori voltli quvvat sim tarmoq bo'ylab Yevropa 
hududiga uzatildi. Rossiya yonilg‘i energiyasi va elektr energiyasini ishlab 
chiqarish, iste'mol qilish va eksport qilish kabi eng ilg‘or va strategik manzara
tasvirlaydi. Ushbu faoliyat Rossiya energetika siyosatini batafsil tasvirlab beradi.
Rossiyada yer yuzidagi har qanday davlatning eng yirik tabiiy gaz zahirasi, 
ikkinchi ko'mir zahirasi va sakkizinchi yirik neft zaxiralari mavjud. Bu jahonda 
tasdiqlangan tabiiy zahiralarning 32% (ehtimoliy zaxiralarning 23%), tasdiqlangan 
neft zahiralarining 12%, kashf etilgan ko'mir zaxirasining 10% (taxminiy 
zaxiralarning 14%) va tasdiqlangan uran zahiralarining 8%.ni tashkil etadi. Rossiya 
gaz sektorini asosiy strategik ahamiyatga ega ekanligini yashirmaydi. Tabiiy 
gazning asosiy energiya manbai sifatida ulushi butun dunyoga nisbatan ancha 
yuqori. Rossiya tabiiy gaz ishlab chiqarish hajmining 94 foizini ishlab chiqaradigan 
"Gazprom" monopoliyasiga tegishli bo'lib, dunyodagi eng yirik tabiiy gaz 

---