Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 100 - 
Avtomobil yo'llar 
Germaniyaning birinchi tezyurar yo'llari aslida Berlindagi taxminan 19 km 
(19 km) masofani qamrab oluvchi yopiq elektron eksperimental yurish yo'li 
hisoblanadi. 1921 yilda ochilgan ushbu magistral bir nechta boshqa davlatlarga 
o'zlarining yuqori tezlikda harakatlana oladigan tezyurar yo'llari bilan mashina 
boshqarishga ilhom berdi. 1930-yillarda Adolf Gitler tomonidan iqtisodiy, harbiy va 
propaganda maqsadlarda ishlatgan bu yo‘llar Ikkinchi jahon urushidan so‘ng 
zamonaviy avtoulovlar uchun namuna sifatida qaraladigan bu nemis innovatsion 
loyihalari keyinchalik buzib tashlandi. G'arbiy Germaniya hukumati tizimni 1950 
yilda 1,125 km uzoqlikda, birlashish davrida esa 5000 mil (8000 km) ga qadar 
kengaytirildi. Autobahn 20-asrning ikkinchi yarmida butun dunyo bo'ylab 
avtomashinali romantizmninga ega bo'ldi. Biroq, yo'l qurilishi mamlakat ekologiyasi 
harakatlaridan jiddiy qarshilikka duch keldi va aholining yashash joylarida 
yo'llarning tezligini kamaytirish uchun ba'zan ular qisqartirildi. Transport 
harakatining o'sishi bilan jiddiy to'siqlar - ayniqsa, sanoat hududlari markazlarida
jiddiy muammo tug‘dirdi. 
Tovarlarni temir yo'llarga jo'natish harakati yo'llar orqali yuklarni tashish 
barqaror o'sishiga to'sqinlik qilmadi. Tarmoqning hozirgi uzunligi 7000 km dan 
ortiq (12000 km) bo‘lib, bu AQSh va Xitoydan keyin dunyodagi uchinchi yirik 
tizimdir. Germaniya avtostrassalari Daniya, Gollandiya, Belgiya, Fransiya va 
Avstriyaning o'xshash tizimlari bilan to'g'ridan-to'g'ri transchegaraviy aloqalariga 
ega. Avtotransportning o'sish sur'ati past (temir yo'llarga ustunlik berish rasmiy 
siyosat) bilan Germaniyada avtomagistrallari qurilishi yuqori darajada rivojlandi. 
Markaziy Germaniyada ba'zi o'zgarishlar yuz berib Rostock va Gamburg portlariga 
yangi yuk tashish terminallari hamda omborlari qurildi. Shahar atrofida tezyurar 
harakatlar doirasi Berliner Ring qurib bitkazildi. Birlashtirish natijasida ko'plab 
transchegara yo'llar qayta ochildi va yo'l sirtlari yaxshilandi. Shu bilan birga, yangi 
avtoulovlar qurilishi va peyzajni himoya qilish hamda havo ifloslanishini 
kamaytirish 
maqsadida 
davlat 
tashkilotlari 
juda 
katt aizlanishlar amalga
oshirmoqda. 

---