Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 932 - 
6.3. OKEANIYA
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
Mintaqa haqida umumiy ma'lumot
Iqtisodiy rivojlanish tarixi 
Immigratsiya 
Qishloq xo'jaligi va baliqchilik 
Tog‘- kon metallurgiya 
Okeaniya mamlakatlari YaIM darajasi 
Savdo bloklari 
Tashqi savdo
munosabatlari 
O‘zaro savdo aloqalari 
Iqtisodiyotni rivojlantirish istiqbollari 
Atrof-muhit muammolari 
Xalqaro yordam va xayriya tadbirlari 
Turizm 
41 00 S, 174 00 E; UTC+12
New Zealand dollar (NZD) 
 
6.3.1. Mintaqa haqida umumiy ma'lumot
Okeaniya Tinch okeanining katta qismi bo‘ylab yoyilgan orollar uchun 
umumiy nom bo‘lib, keng ma'noda Osiyo va Amerika o'rtasidagi butun bir 
mintaqani qamrab oladi. Okeaniya hududi Indoneziya, Tayvan va Filippin 
mamlakatlari atrofida joylashgan bo‘lib, xalqlari va madaniyati tarixiy jihatdan 
Osiyo materigi mamlakatlari yashash tarziga yaqinroqdir. Jumladan, Bonin orollari, 
ya'ni Yaponiyaning siyosiy jihatdan ajralmas qismi; Gavayi orollari (AQSh); 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 933 - 
Klipperton oroli (Frantsiya); Xuan Fernandez orollari (Chili); Kempbell orollari 
(
Yangi Zellandiyaga
)
; Kokos orollari (Avstraliya). Shuningdek, ushbu hudud 
Ryukyu, Kuril, Aleut orollari va Yaponiya arxipelagani o'z ichiga olmaydi. 
Okeaniya iqtisodiyoti 14 dan ortiq alohida mamlakat va ular bilan bog'liq bo'lgan 
iqtisodiyotni o'z ichiga oladi. Bular Yangi Zelandiya, Niue, Palau, Papua-Yangi 
Gvineya, Samoa, Sulaymon orollari, Tonga, Tokelau, Tuvalu, Vanuatu, Vallis va 
Futuna Federativ Shtatlari, Kuk orollari, Frantsiya Polineziyasi, Kiribati, Marshall 
orollaridir. 
Ushbu hudud aholisi hozirgi kunda 6,2 millionga yaqin bo‘lib, bular Janubiy 
Tinch okeanida, Osiyo va Amerika o'rtasida chegaralangan 30 ming orollarda 
yashaydi. Aholining yillik o'sishi 2,2 foizni tashkil etadi. Bu esa dunyoda eng yuqori 
ko'rsatkichlardan biri bo'lib, yuqori tug'ilish stavkalari va o'lim darajasining o'ta 
pastligi bilan ahamiyat kasb etadi. Ayniqsa, Papua-Yangi Gvineya, Sulaymon
orollari va Vanuatu kabi bir qancha yirik davlatlar aholisi tezkor o'sishini boshdan 
kechirmoqda. Biroq, ayrim kichik mamlakatlar uchun doimiy immigratsiya aholi 
sonining yuqori o'sish sur'atlariga ega bo'lishida muhim omil bo'lmoqda. Aholi 
zichligi esa juda katta farq qilib, juda kichik orol davlatlari uchun ushbu ko‘rsatkich 
yanada yuqori darajada. 
Bu hudud Avstraliyaning rivojlangan va global raqobatbardosh moliya 
bozoridan ajralib turadigan qo'shni mamlakatlarning ko'pchiligiga qaraganda 
pastroq rivojlangan turli xil milliy iqtisodlarga ega. Garchi, Avstraliya iqtisodiyoti 
mintaqadagi eng katta va taraqqiy etgan iqtisodiyot hisoblansada, Yangi Zelandiya 
mintaqadagi dunyo mamlakatlari bilan ko‘p tomonlama aloqalarni yo‘lga qo‘ygan 
yagona davlat hisoblanadi. Hududda Kiribati va Tuvalu kabi davlatlar, shu 
jumladan, Palau, Fiji va Tonga kabi o'rta darajadagi orollar iqtisodiyotini ham o'z 
ichiga oladi.
Okeaniya dastlab XVI asrdan boshlab yevropaliklar tomonidan o'rganilgan. 
Portugaliyalik sayyohlar 1512 va 1526 yillar oralig'ida Tanimbar orollari, Karolin 
orollari va Papua-Yangi Gvineyaning ayrim qismlariga yetib kelishgan. XVIII asrda 
birinchi sayohati bilan Gavayi orollariga asos solgan Jeyms Kuk Taitiga yo'l oladi 

---