Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 947 - 
Samoadan Yangi Zelandiyaga Banana eksportining Janubiy Amerika yetkazib 
beruvchilarining 
raqobati 
natijasida 
to'xtatilishi; Kuk orollari dan Yangi 
Zelandiyaga meva sharbatini boshqa yetkazib beruvchilarning bosimi ortib borishi 
sababli eksport qilish sekinlashmoqda. Mintaqadagi noqulay tashqi ta'sirlar 
natijasida inqirozga uchragan sanoatining eksport salohiyati difersifikatsiya qilish 
bilan istiqbolda rejali dasturlar asosida islohotlar amalga oshirilmoqda. 
Resurslarni maqsadli yo’naltirish 
Hudud iqtisodiyotida boshqa xavf-xatarlar o'rmon sanoati va tabiiy 
resurslarga asoslangan mahsulotlarning savdosi bilan bog'liq. Papua-Yangi Gvineya, 
Fidji va Solomon orollari o'rmon xo'jaligi resurslari bilan yaxshi ta'minlangan va 
rivojlanish uchun xorijiy kompaniyalarga, xususan, Osiyo mamlakatlariga katta 
yordam bermoqda. Biroq, deyarli har doimgidek, xorijiy kompaniyalarning jalb 
etilishi resurslarni ekspluatatsiya qilishning jiddiy muammolariga olib keldi, bu esa 
mezbon mamlakatga juda kam foyda keltirmoqda. Ayrim hollarda, ushbu 
kompaniyalar o'z hukumatlari tomonidan Janubiy Tinch okeani mintaqasida 
o'zlarining o'rmon resurslarini saqlab qolish uchun yetkazib berishga kirishish uchun 
operatsiyalarni yo'lga qo'yishga chaqirilgan. Ushbu kompaniyalarning aksariyati 
orol davlatlariga to'lanadigan tshumlar, soliq va boshqa moliyaviy majburiyatlarni 
kamaytirishga qaratilgan. Bundan tashqari, investrolar resurslarning barqarorligini 
hisobga olmaganda, uzoq muddatli o'sish istiqbollariga putur etkazmoqda. Atrof-
muhitga masalari yuzasidan ham jiddiy zarar etkazilgan - tuproq eroziyasi, daryolar 
va suv to'plash joylarining zaifligiga olib kelgan. Faqatgina tijorat maqsadida 
Papua-Yangi Gvineya, Fiji va Solomon orollari uchun taraqqiyot dasturlar orqali 
daromadni yo'qotish yiliga 360 million AQSh dollarga baholanmoqda. 
Iqtisodiy va ekologik sabablarga ko'ra, Okeaniya mamlakatlariga o'rmon 
xo'jaligi 
resurslarini 
haddan 
tashqari 
ekspluatatsiya 
hamda 
barqarorlikni 
yo'qotishdan himoya qilish uchun zarur choralar ko'rish zarur. O'rmon xo'jaligini 
xorijdan ekspluatatsiya qilish doirasidagi katta tashvish bir qator orol davlatlarini, 
xususan, Sulaymon orollari va G'arbiy Samoani majburlab eksport qilishni taqiqladi. 
Tovar savdogarlarining eksport faoliyatini ehtiyotkorlik bilan nazorat qilish va 

---