Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 946 - 
Eksportga 
yo'naltirilgan 
ishlab chiqarishni kengaytirish uchun Fidji 
tomonidan taqdim etiladigan eksport imtiyozlari ayniqsa, kiyim-kechaklarni eksport 
liberalrallashtirish o'z samarasini ko‘rsatmoqda. Bularga soliq imtiyozlari hududi 
yoki fabrika sifatida belgilangan ishlab chiqarish operatsiyalarini bajarish huquqiga 
ega bo'lgan qator soliq imtiyozlari berilishi kiradi. Bunday imtiyozlarga 15 yilgacha 
bo'lgan soliq ta'tillari, xomashyo va tarkibiy qismlardan boj to'lovisiz import qilish 
hamda aktsiz solig'idan ozod qilish kiradi. Boshqa muhim misollardan biri G'arbiy 
Samoa bo'lib, boshqa moliyaviy vositalar bilan bir qatorda katta eksport faoliyati 
uchun 15 yilga qadar soliq ta'tilini ta'minlaydi. (So'nggi paytlarda avtomobil 
qismlarini yig'ish operatsiyalari tashkil etilganda hukumat nafaqat katta soliq 
imtiyozlarini taqdim etibgina qolmay, balki investor uchun binolar qurib bermoqda.) 
Shu sababli, eksport yo'nalishi ko'plab Okeaniya mamlakatlarining o'sish 
strategiyasiga mustahkam asos bo'lib xizmat qiladi. Bu ko'plab soliq imtiyozlari va 
pereferensiyalar berish orqali to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalarni jalb qilishga 
qaratilgan.
Hududda eksport salohiyati past sohalar 
Sanoat ishlab chiqarish mahsulotlarini eksport qilish kichik orolli 
iqtisodiyotlar katta xavf va noaniqliklarga duch kelmoqda. Muhim bir xavf - eksport 
shirkatining ushbu orol davlatlari nazorati ostida bo'lmagan turib tashqi omillardan 
kelib chiqadigan vaziyatlar paydo bo'lishi bilan izohlanadi. Eksport jarayonning bir 
necha sabablari, shu jumladan yirik eksport mahsulotlariga bo'lgan jahon talabining 
keskin pasayishi, an'anaviy bozorni yo'qotish yoki yangilanib bo'lmaydigan 
resurslarni sarflash kabi bir necha sabablarga ko'ra pasayib ketishi kuzatilmoqda. 
Bundan tashqari, eksport faoliyati ham baliqchilik va o'rmon xo'jaligi kabi muhim 
tabiiy resurslarni maqsadsiz ekspluatatsiya qilish orqali kamayishi kuzatilmoqda.
Katta hajmdagi eksport shirkatlarining qulashi aholining iqtisodiy hayotiga 
zarar yetkazmoqda. Bu esa, inson turmush darajasiga va iqtisodiy-ijtimoiy 
taraqqiyot darajasiga sezilarli ta‘sir ko‘rsatishi mumkin. Savdo aloqalari bilan 
barqaror bo'lgan aholi darajasi sezilarli kamaygan. Boshqa taniqli holatlar G'arbiy 

---