Shukurullo mardonov umida zokirova

11.3. “Pedagogika nazariyasi” fani dasturi tahlili
“Pedagogika nazariyasi” dasturini atroflicha o‘rganish va tahlil 
qilish natijasida [61] – “Pedagogik fanlar bo‘yicha dasturlar: tadqiqot 
muammosi kontekstida tahlil qilish” asosida xulosalar chiqarildi: tala-
balar ta’lim asoslarini o‘rganadilar: ta’lim, estetik tarbiya jarayonining 
maqsadi, vazifalari, mazmuni va mohiyati; ko‘rib chiqish: Sh.M. Mir-
ziyoyev asarlari, Kadrlar tayyorlash milliy dasturidagi ta’lim muam-
molari; o‘quvchining shaxsi - ta’lim ob’ekti va sub’ekti sifatida; darsning 

---

170
tarbiyaviy salohiyati; murabbiyning tarbiyaviy ishlari; ta’lim usullari; 
“Shaxsni rivojlantirish, tarbiyalash va ijtimoiylashtirish”, “Tarbiyaning 
maqsad va vazifalari”, “Tarbiya jarayonining mohiyati va mazmuni”, 
“Ta’lim tamoyillari”, “Ta’limning umumiy usullari”, “Estetik tarbiya” 
mavzulari bo‘yicha mustaqil ish olib boriladi; kollokviumga tayyorgarlik 
ko‘rish, shu jumladan: “Talabalarning rivojlanishi va ta’limining 
o‘zaro aloqasi”, “Ta’lim maqsadlari. Ta’lim maqsadlarining xilma-
xilligi”, “Barkamol rivojlangan, o‘z-o‘zini anglaydigan erkin shaxsni 
shakllantirish zamonaviy demokratik jamiyatda ta’limning maqsadi”, 
“Sharq mutafakkirlari (Forobiy, Beruniy, ibn Sino, A.Navoiy, A.Avloni) 
shaxsni barkamol rivojlantirishda ta’limning maqsadi”, “Ta’limning 
vazifalari va mazmuni”, “Ta’limning xorijiy konsepsiya-larining asosiy 
g‘oyalari”.
Talabalar yozma ishlarni bajaradilar: “Tarbiya jarayonining maz-
muni va mohiyati”, “Tarbiyalash usullari tushunchasi”, “Ongni shakl-
lantirish usullari”, “Estetik tarbiya”; yakuniy nazorat muayyan ta’lim 
xususiyatiga ega bo‘lgan savollarni o‘z ichiga oladi: “O‘quvchilar 
rivojlanishi va ta’limining o‘zaro bog‘liqligi”, “O‘quv maqsadlari. 
Ta’lim maqsadlarining xilma-xilligi”, “Barkamol rivojlangan shaxsni 
shakllantirish”, “Sharq mutafakkirlari shaxsni barkamol rivojlantirishda 
ta’limning maqsadi”, “Xorijiy tarbiya konsepsiyalarining asosiy 
g‘oyalari, vazifalari va tarbiyasi”, “Tarbiya jarayonining mohiyati va 
mazmuni”, “Ta’lim usullari tushunchasi”, “Ongni shakllantirish usullari”, 
“Tafakkur, ilmiy dunyoqarash va milliy mafkurani shakllantirish o‘quv 
jarayonining eng muhim maqsadi”, “Estetik tarbiya”.
Yuqorida aytilganlardan xulosa kelib chiqadiki: talabalar metodologik, 
nazariy va pedagogik, amaliy, kasbiy yo‘naltirilganlik darajasida bilim 
asoslarini egallaydilar. Biroq, talabalar ma’naviy-estetik tarbiyaning 
pedagogik asoslari to‘g‘risida bilimga ega emaslar.
“Pedagogika nazariyasi”
 
kursini modifikatsiyalash bo‘yicha takliflar: 
bo‘lajak o‘qituvchilarni zaruriy atamalar, zamonaviy pedagogik fanlar 
asos larini milliy madaniy-badiiy qadriyatlar asosida bilishlarini ta’-
min lash; o‘quvchilarni Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga 
oshirish doirasida ma’naviy-estetik tarbiyalash bo‘yicha zarur bilim 
va ko‘nikmalar bilan ta’minlash; bo‘lajak o‘qituvchilarning etarlicha 
pedagogik tafakkurlari uchun asos yaratish; bo‘lajak o‘qituvchilarni 
ma’naviy-estetik tarbiyalash amaliyoti bilan tanishtirish:

---

171
-zamonaviy pedagogik texnologiyalar bilan;
-eng samarali shakl, usul va vositalar bilan;
-xalq pedagogikasi, Sharq mutafakkirlarining pedagogik merosi 
bilan;
-o‘zbek xalqining tarixiy-madaniy (badiiy), yuqori estetik salohiyati 
va badiiy ahamiyati (ayniqsa darsdan tashqari mashg‘ulotlarda talabalar 
bilan ma’naviy-estetik tarbiyaviy ishlarda) merosi bilan.
Quyidagi ma’ruzalar mavzulari taklif etildi: “Zamonaviy o‘qituv-
chining ma’naviy-estetik qiyofasi”, “Talabalarni ma’naviy-estetik 
tar biyasi: glossariy, maqsad, vazifalar, mezonlar; estetik tarbiyaning 
mu him tarkibiy qismi”, “Talabalarni badiiy meros (ma’naviy-estetik tar-
biya) haqida ma’naviy-estetik tarbiyasi”, “Milliy va badiiy qadriyatlar 
to‘g‘risida o‘quvchilarni ma’naviy-estetik tarbiyalashning tamoyillari, 
omillari va shartlari”, “Ma’naviyatning mazmuni, shakllari, usullari 
va vositalari - o‘quvchilarni milliy badiiy meros bo‘yicha estetik 
tarbiyasi”, “Maktab o‘quvchilarida ma’naviy-estetik ongni “estetik boy 
dunyoqarash asosi”da shakllantirish”.
Seminar darslari mavzulari: “O‘qituvchiga qo‘yiladigan talablar 
(o‘quvchilarni ma’naviy-estetik tarbiyalash)”, “Bo‘lajak o‘qituvchini 
ma’naviy-estetik tarbiyalash va o‘zini o‘zi takomillashtirish”, 
“Talabalarni milliy va badiiy qadriyatlar asosida ma’naviy-estetik 
tarbiyalash jarayoni”.
Talabalarning mustaqil ishlari ma’ruza va seminar mavzularini 
qamrab oladi.
Yakuniy nazorat savollariga quyidagilar kiritildi: Ma’naviy ta’lim 
bo‘yicha davlat ta’lim siyosatining asosiy qoidalari. Ma’naviy-es tetik 
tarbiyaning mohiyati. Ma’naviy-estetik tarbiyaning pedagogik asos-
lari. Talabalar ma’naviy-estetik tarbiyaning qaysi milliy va badiiy 
qadriyatlarni yodda tutish kerak? O‘quvchilarining (o‘zbek xalqining) 
badiiy merosi asosida ma’naviy-estetik tarbiyalashning asosiy bos-
qichlari.