Tarbiya tamoyillari-tarbiyada milliy va umuminsoniy qadriyatlar ustunligi

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-26, Issue-1, January - 2023
 
134
Tarbiya berishda har bir o‘quvchining shaxsiy xususiyatlarini ham hisobga olish katta 
ahamiyatga ega. Bolalarning jismoniy va ma’naviy o‘sishida bir qadar umumiylik bor, 
biroq bolalarning tavsif-xislatlari, qobiliyat va mayllari, qiziqishlari, irodaviy sifatlari 
har xil bo‘ladi. Bu farqlar ularning xulqida, o‘qishi va mehnatida aks etadi. Bir 
o‘quvchiga nisbatan foydali metodni boshqa o‘quvchiga nisbatan qo‘llaganda natijasiz 
bo‘lib, chiqishi mumkin. Shuning uchun har bir o‘quvchi xususiyatini o‘rganish 
maqsadga muvofiqdir. 
Jamoada va jamoa yordamida tarbiyalash - tarbiya jarayoni o‘quvchilarning 
jamoa bo‘lib birlashishlari, ularda manfaatdorlik birligi, o‘zaro yordam tuyo‘usini 
o‘stirish xizmat qilishi lozim. Tuyo‘u tashkil etilgan jamoa a’zolarining qobiliyat va 
iste’dodini rivojlantirish uchun keng yo‘l ochadi. Jamoada bola har tomonlama 
rivojlanishi uchun keng imkoniyatga ega bo‘ladi. O‘quvchilar ahil jamoa bo‘lib 
uyushganlaridagina tarbiyaviy ishlarni amalga oshirish ancha yengil va muvaffaqiyatli 
bo‘ladi. Yaxshi uyushgan jamoada jamoa fikri katta tarbiyaviy kuchga ega bo‘ladi, har 
bir shaxsga ta’sir etadi. O‘z manfaatini jamiyat manfaati bilan qo‘shib olib borish, 
o‘zaro yordam kabi fazilatlar avvalo, jamoada shakllanadi. O‘qituvchi hamma vaqt 
o‘quvchilar jamoasiga tayanmoo‘i, ularni jamoa bo‘lib turli ishlarni bajarishga 
odatlantirib, jamoada yashash va ishlashga o‘rgatib borishi lozim. 
Tarbiyada o‘quvchi xulqidagi ijobiy sifatlarga tayanib, salbiy xislatlarini yo‘qotib 
borishga e’tibor qaratish lozim. Mahoratli pedagoglar o‘z o‘quvchilarining shaxsiy 
fazilatlarini yaxshi biladilar. Tarbiya maqsadini amalga oshirish uchun bola xulqidagi 
ijobiy sifatlarga suyanib ish ko‘radilar. Boladagi ijobiy sifatlarga tayanish uning salbiy 
sifatlarini yo‘qotish, yomon odatlardan qaytarishning eng yaxshi vositasidir. Tarbiya 
muvaffaqiyati mazkur masalaning to‘g’ri hal etilishiga ko‘p jihatdan boo‘liq. 
Tarbiya jarayonini tashkil etishda o‘qituvchi (tarbiyachi) tomonidan 
qo‘llaniladigan metodlar ham muhim ahamiyatga egadir. 
Zamonaviy maktabgacha ta'lim muassasasida innovatsiyalarni tashkil etish va 
mazmunining dolzarbligi shubhali emas. Innovatsion jarayonlar maktabgacha 
ta'limning rivojlanishidagi muntazamlik va muassasaning ishidagi bunday 
o'zgarishlarga tegishli bo'lib, uning xodimlarining faoliyati va fikrlash tarzining 
o'zgarishi bilan birga keladi, tizimning bir davlatdan o'tishiga olib keladigan yangi 
barqaror elementlarni (yangiliklarni) joriy etish muhitiga kiritadi. boshqasiga. 
Bugungi kunda ta'lim sohasida ko'plab yangiliklar mavjud boshqa tabiatdagi, 
yo'nalishi va ahamiyati, katta yoki kichik davlat islohotlari olib borilmoqda, tashkilot 
va tarkibga innovatsiyalar, o'qitish usullari va texnologiyalari kiritilmoqda. 
Innovatsion faoliyat muammosini nazariy o'rganish ushbu jarayonning o'z-o'zidan 
ketishi va uni samarali boshqarish uchun ta'limni yangilash, uni tushunish va yangilash 
uchun asos bo'lib xizmat qiladi. Bizning pedagogik tizimimizdagi inqiroz davri nafaqat 

---