Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev
Yüklə 3,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- JK 34-moddasi 4-qismi
|
(JK 34-moddasi 4-qismi)
. Bu qoida shundan dalolat beradiki, sudlar ijtimoiy xavflilik haqiqiy tabiati va darajasini aniqlashda ustunlikka ega bo‘ladi va sudyalar har bir muayyan vaziyatda ish holatlari va o‘ta xavfli retsidivist maqomini aniqlash uchun muhim ahamiyatga ega bo‘ladigan aybdor shaxsi haqidagi aniq ma’lumotlardan kelib chiqishlari lozim. JK 34-moddasi 4-qismi shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topish to‘g‘risidagi masala hal qilinayotgan vaqtda uning boshqa davlatlar sudlarining hukmlari bo‘yicha sudlanganligi ham hisobga olinishi mumkinligini ham qayd etadi. Bu shundan dalolat beradiki, shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topishda aybdor shaxsining tabiati haqidagi ma’lumotlar katta ahamiyatga egadir, chunki boshqa davlat sudining ayblov hukmi ham aybdor xulqining muayyan ijtimoiy qoralanishi, hukm qilinishini ifodalaydi. Lekin, boshqa davlatda sodir etilgan jinoyat og‘ir 1 Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2008 йил 15 майдаги «Бир неча жиноят содир этилганда қилмишни квалификация қилишга доир масалалар тўғрисида»ги 13-сонли қарори, 27- банд // Тўплам, 2008 й., 3-сон. – 16-б. 371 yoki o‘ta og‘ir bo‘lishi bilan birga, aybdor besh yildan kam bo‘lmagan muddatga ozodlikdan mahrum etishga hukm qilingan bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, sudlar shaxsning boshqa davlat hududida sodir etgan jinoiy jazoga sazovor qilmishi va shu bilan bog‘liq uni aybdor deb topish milliy jinoyat qonunchiligiga muvofiq kelishi lozimligini ham nazarda tutishlari kerak. Qonun ilgari qasddan jinoyat sodir etgan muayyan shaxslarga nisbatan cheklashlarni mustahkamlaydi. Masalan, «shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topish haqidagi masalani hal etishda shuni nazarda tutish lozimki, JK 34-moddasining oltinchi qismiga ko‘ra, o‘n sakkiz yoshgacha sodir qilingan jinoyat uchun sudlanganlik shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topishda hisobga olinmaydi. Shundan kelib chiqib, agar shaxs muqaddam bir necha jinoyat uchun sudlangan bo‘lib, ulardan ayrimlarini voyaga yetmagan yoshda sodir etgan bo‘lsa, faqat voyaga yetgan davrda sodir etilgan jinoyatlar uchun sudlanganlik e’tiborga olinishi lozim» 1 . Bunda shuni inobatga olish zarurki, «yangidan bir necha jinoyat sodir etgan shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topish haqidagi masalani hal qilishda sud, jinoyatlar yoki hukmlar majmui bo‘yicha tayinlangan uzil- kesil jazo muddatidan emas, balki sodir etilishi shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topish uchun asos bo‘lishi mumkin bo‘lgan jinoyat uchun tayinlangan ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo muddatidan kelib chiqishi lozim» 2 . JPK 466-moddasi 3-bandiga muvofiq, shaxs o‘ta xavfli retsidivist deb topilganligi haqida hukmning kirish qismida ko‘rsatib o‘tilishi shart. Shu yerda qonunda belgilangan tartibda o‘chmagan yoki olib tashlanmagan avvalgi sudlanganliklar ham qayd etilishi lozim. «JKning 77-moddasiga muvofiq, sudlanganlik muddatining o‘tib ketganligi yoki sudlanganlikning olib tashlanishi munosabati bilan uning barcha huquqiy oqibatlari bekor bo‘ladi. Shuning uchun u hukmning kirish va tavsif qismlarida 1 Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2006 йил 3 февралдаги «Судлар томонидан жиноят учун жазо тайинлаш амалиёти тўғрисида»ги 1-сонли қарори, 9-банд, 3-хатбоши // Тўплам, 2-жилд. – 228- б. 2 Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2008 йил 15 майдаги «Бир неча жиноят содир этилганда қилмишни квалификация қилишга доир масалалар тўғрисида»ги 13-сонли қарори, 25- банд // Ўзбекистон Республикаси Олий судининг Ахборотномаси, 2008 й., 3-сон. – 16-б. 372 ko‘rsatilmaydi» 1 . Shu asnoda, Oliy sud Plenumi tushuntiradiki, olib tashlangan yoki o‘chgan sudlanganlik hukmning tavsif qismida faqatgina u ozodlikdan mahrum qilishga hukm qilingan shaxsga koloniya turini tayinlash uchun ahamiyatga ega bo‘lgandagina ko‘rsatilishi mumkin. Hukmning tavsif qismida aybdorni o‘ta xavfli retsidivist deb topish to‘g‘risida asoslantirilgan xulosalar bo‘lishi kerak. Ayblov hukmining qaror qismida boshqa masalalardan tashqari yana sudlanuvchining o‘ta xavfli retsidivist deb topilganligi (basharti sud shunday qaror qabul qilgan bo‘lsa) to‘g‘risidagi qaror yoritilishi lozim. Yuqorida, voyaga yetmagan yoshda olingan, o‘chgan yoki olib tashlangan sudlanganlik yuzasidan cheklovlar, retsidiv jinoyatning eng xavfli turida tan olinganligi bois, ular nafaqat o‘ta xavfli retsidiv jinoyat, balki retsidiv jinoyatlarning boshqa turlariga ham tegishli bo‘lishi darkor. Sudning shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topish vakolatini ko‘zda tutib, Yüklə 3,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|