masuliyati cheklangan jamiyatlarda hisoblashuv muomalalari hisobi
2.2.1- Jadval Qarshi tuman Qurbonov Elyor Qurbonovich fermer xo’jaligi ning umumiy yer maydonining taqsimlanishi. №
Ko’rsatkichlar
Ulchov
birligi
Yillar
2018yil
2016yilga
nisb. O’z -
garishi(%)
2016
2017
2018
1
Umumiy yer maydoni
ga
131.1
131.1
131.1
100
2
Sug’oriladigan yerlar
ga
103
103
103
100
3
Bog’lar
ga
6.0
6.0
6.0
100
4
Yaylovlar
ga
18.0
18.0
18.0
100
5
Suv osti yerlari
ga
4.1
4.1
4.1
100
Jadval malumotlarini tahlil qiladigan bo’lsak jamiyatda uch yil maboynida umumiy yer
maydoni, sug’oriladigan yerlar, bog’lar, yaylovlar, suv osti yerlari o’zgarmagan.
Jamiyatda sug’oriladigan yerlar umumiy yer maydoniga nisbatan 78.6%ni tashkil etadi, bog’lar
4.6% ni tashkil etadi, yaylovlar 13.7% ni tashkil etadi, suv osti yerlari 3.1% ni tashkil etadi.
Jamiyatda yerdan foydalanish koeffitsienti 0,97ga yoki 97% ni tashkil etadi
Hozirgi kunning eng muhim vazifalaridan biri qishloq xo’jaligida yerning unumdorligini
doimiy ravishda oshirib borishdir.
Qishloq xo’jaligida yerdan foydalanishni tahlil qilishning asosiy maqsadi va vazifalari
quyidagilardan iborat ;
-er fondi tarkibini yanada yaxshilash imkoniyatlarini aniqlash;
-ekin maydonlarini eng qo’lay tarkibini ishlab chiqish;
-barcha ekinlarning hosildorligini va iqtisodiy samarodorligini imkoni boricha oshirish;
-erning unumdorligini yanada ko’tarish;
-bo’sh yotgan yerlarniekinzorlarga aylantirish;
-har bir gektar yerdan samaraliroq foydalanish kabilardan iborat.
Qishloq xo’jaligi korxonalarida ishlab chiqarish jarayonida yerni tobora unumdor bo’lib
borishiga erishish kerak. Busiz hosildorlikni, mehnat unumdorligini oshirish, mahsulot
tannarxini kamaytirish, yerlarning har bir gektaridan samarali foydalanish vazifalarini hal etib
bo’lmaydi.
Yerdan samarali foydalanishning hal qiluvchi shartlaridan biri ekin maydonlari tarkibini
to’g’ri belgilash ishlab chiqarishning yo’nalishini bilib olishga, qishloq xo’jaligi korxonalarining
ixtisoslashini yaxshilashga, tarmoqlarning daromadini ko’tarishga va xo’jalikda qanday
texnikani ko’plab qo’llash kerakligini aniqlashga yordam beradi.
Ekin maydonlari tarkibi deganda umumiy ekin maydoniga nisbatan ekiladigan va % bilan
ifodalanadigan ekinlar salmog’i tushuniladi.
Ekin maydonlari tarkibini o’rganish natijasida ekinlarning turlari bo’yicha ulardan olinadigan
yalpi hosilning miqdori aniqlanadi. Tug’ri belgilangan ekin maydoni davlatga mahsulot
topshirish yuzasidan berilgan topshiriqlarning bajarilishini va xo’jalik iqtisodiyotining
mustahkamlanishini ta’minlaydi. Qarshi tuman Qurbonov Elyor Qurbonovich fermer xo’jaligida
ekin maydonlari tarkibini ko’rib chiqadigan bo’lsak qo’yidagi jadvalda aks ettirigan.