Mamleketlik universiteti jumanov m. A

Suwdin temperaturasi bam onm organizmlerge tasiri.
Topiraq ham hawaga qaraganda suwda temperaturamn turaqliligi, 
omn lilken issiliq uslaw (lkal/g) qabiletinen kelip shigadi. Sonm 
ushm da aziraq lssiliqtm qosiliwi yaki shigip ketiwi suw 
temperaturasmm keskin ozgeriwine alip kelmeydi. Misali, diinya 
okeanmda temperaturamn maksimal 6zgeriwi 30-40°C dan 
artpaydi, lekin sol waqittin ozinde topiraq ham hawada omn 
ozgeriwi 120-140°C ti quraydi.
Suw temperaturasmm turaqligi - onrn joqan issiliqti (539 
kal/g) payda etiwi ham eriw (80 kal/g) qabileti bolip tabiladi. 
Suwdi qaynatqanda puwlaniw kiisheyedi ham sol esaptan 
temperaturamn koteriliwi belgili darejede astelesedi.
Jil 
dawaminda 
gidrosferanin 
puwlamwi 
natiyjesinde 
shigatugm issihqtin mugdari (shama menen 2 x l0 19kal) jer betinde 
insanlar payda etetugin texnikaliq energiyadan 400 ese (5xl016 
kal) kop.
Diinya okeanmda suwdm joqari qatlamlarmda (litoral, 
sublitoral) temperatura jiida kem darejede ozgerip turadi, yagmy 
minus 
- 2°C dan +36°C atirapinda bolip, temperaturamn 
amplitudasi +38°C ti quraydi. Suwdm terenligi (batial, abissal 
qatlamlan) artip banwi menen temperatura 
paseyip baradi. 
Misali, 
tropik tenizlerdin 
1000 
m 
terenliginde 
suwdin 
temperaturasi 4-5°C tan artpaydi. Okeanlardm suwiq suw 
qatlammin (ultraabissal) temperaturasi -l,87°Ctan +2°C ti quraydi 
(17-suwret)
Tropik zonada jaylasqan kollcr suwimn joqargi qabatmda 
suwdm temperaturasi hesh waqit +4°C tan tomen tuspeydi. 
Suwdin joqargi 
ham tomengi qatlamlan 
aralasqanda 
da 
temperatura 
juda 
kem 
ozgeredi. 
Jil 
dawammda 
suw 
temperaturasmm turaqliligi saqlamp turadi.
Dunyadagi tiirli kollerde suw cirkulyaciyasi sizilmasin 
tomendegi toparlarda sipatlaw mumkin.
129

---