75
vosita ekanini E‘tirof etib, ko‗proq xalqaro savdo balansiga e‘tibor
qaratishgan.
Ko‗pchilik merkantilistlar fikriga ko‗ra iqtisodiy faoliyatdan
maqsad iste‘mol emas, balki ishlab chiqarishdir va bu keyinchalik
klassik iqtisodchilar tomonidan ham qabul qilindi. Shuningdek, ularning
fikricha, millat boyligi shaxsiy boyliklar
yig‗indisi
shaklida
aniqlanmaydi. Ular bir vaqtning o‗zida ham ishlab chiqarishni, ham
eksportni rag‗batlantirish hamda iste‘molni cheklash orqali millatning
boyligini ko‗paytirish mumkin, deb hisobladilar. Shunday qilib,
xalqning
bo‗ligi
ko‗pchilikning
qashhoqligiga
asoslanadi.
Merkantilistlar ishlab chiqarishga katta ahamiyat bergan bo‗lsalar ham,
ichki bozorga ko‗p mahsulot ishlab chiqarishni ma‘qullamaganlar. Ko‗p
ishlab chiqarish bilan birga kam iste‘mol qilish eksportni oshirishga
imkon beradi, bu esa millat boyligining va qudratining oshishiga olib
keladi, deb hisoblaganlar. Merkantilistlar xalqaro savdoda nisbiy
ustunlikka erishish uchun ishchilarga kam ish haqi berilishi tarafdori
bo‗lganlar. Ularning fikricha, yashash minimumidan yuqori maosh
berish mehnat layoqatini kamaytirishi mumkin, yuqori ish haqi yil
davomida kamroq soat ishlashga va yalpi ishlab chiqarishni
kamaytirishga sabab bo‗lishi mumkin, deb hisoblanganlar.
13
Dostları ilə paylaş: