O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Jizzax , 2016. – B. 29. 53 284-mashqni o‘quvchilarga tushuntirishda faqat qoida bo‘yicha emas,balki o‘quvchining boshqa tomonlarini ham hisobga olgan holda amalga oshirishimiz kera. Masalan: bu mashqimizda juftliklarni o‘qing va ajratib ko‘rsatilgan so‘zlar qanday ma’nolarda qo‘llanganini tushuntiring. Biz “MUNOSABAT” metodimiz orqali o‘quvchilarning imloviy savodxonligini ham tekshiramiz. Bu metodda bitta so‘z berilib, guruhlar shu so‘zga munosabat bildiradi,gapda qo‘llangan so‘zdan oldin yoki keyin qo‘yilgan tinish belgilarni ham tushuntirib o‘tadi 1. Chamasi....... 1. Bo‘ron bo‘lishi ehtimol, qizim. (Mirmuhsin) Ehtimol, bu onasidan yagona esdalik. 2. Chamasi, hammasining og‘zi tekkan ekan o‘sha go‘shtga. Gulchehraning chamasi to‘g‘ri chiqdi. 3. Onajonim,balki, bir kun Men ham shoir bo‘larman. (A. Oripov) U nafaqat kattalarga, balki kichiklarga ham shunday muomalada bo‘lar edi. 4. Aftidan, G‘ulomjon bu g‘alvalarni ataylab boshlagan. Uning «ko‘cha bolasi» ekanini aftidan bilib olish qiyin emas edi. 285-mashq.Avval sof, keyin vazifadosh modal so‘zlar qatnashgan gaplarni ko‘chiring. O‘quvchilarga bu mashqni bajartirishda “ Baliq ovi ” o‘yinidan foydalanamiz. Doskaga ikkita tomoniga akvarium va o‘rtasiga dengiz rasmi tushiriladi. Dengizda baliqlar bo‘ladi ya’ni savollar baliq shaklidagi doskaga yopishtirishga qulay qog‘ozga yozib tayyor holida olib kelinadi va o‘quvchi dengizdagi baliqlardan birini tutib uni orqa qismidagi savollarga javob beradi. Javob to‘g‘ri bo‘lsa baliqni akvariumlardan biriga soladi, noto‘g‘ri bo‘lsa 54 dengizga qo‘yib yuboradi. 1. Haqiqatan ham, ko‘rshapalaklar qushlar bilan hayvonlar orasidagi jonivorlardir. («Gulxan»dan) 2. Xullas, shunday edi olam va ishlar Seni tanimagan paytlar. (Asqad Muxtor) 3. Darhaqiqat, chang-to‘zon ancha narilab, Karki tomonga ketardi. (Mirmuhsin) 4. Me’morning xayol surib giyohvandlardek qotib qolganini ko‘rgan Xorunbek ... bu, ehtimol, achchiq alamning oqibatidir deb o‘ylardi. (Mirmuhsin) 5. Uning oldida bakni qaynatishyapti, shekilli, bak karnayidan qizil alanga chiqib qolardi. (Sh. Xolmirzayev) 6. Amakimning farzandi bo‘lmagani uchun otam meni amakimga o‘g‘il qilib bergan. Bu, taxminan, 3–4 yoshlarimda bo‘lsa kerak. (S. Dolimov) Bugungi kunda og‘zaki va yozma nutqni shakillantirish bilan birga eshtib yozish, tasavvur doirasini kengaytirish maqsadida audo,vidio materiallardan ham foydalanishmiz, darsning tushunarli va qiziq bo‘lib o‘tishiga yordamlashadi. Quyidagi 286-mashqda berilgan modal so‘zlar qatnashgan biron bir badiiy asardan parcha o‘qib eshittiriladi. So‘zlar ichidan modal so‘zlarni ajratib,ularni sof yoki vazifadoshligini tushuntirib, ular ishtirokida gaplar tuzing. • sof modal so'z Akvarium • vazifadosh modal so'z Akvarium 55 Ammo, hamisha, avvalo, so‘ng, afsus, shubhasiz, noiloj, albatta, taxminan, balki, ehtimol, biroq, birdan, aftidan, masalan, darhaqiqat. 31 Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|