Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti muslimov narzulla alixanovich
Yüklə 5,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
5.
Fanlarning о‘zaro bog‘lanish rejasi. Mehnat ta’limi darslarini tabiiy- ilmiy sikldagi fanlar bilan bog‘liqlik grafigi – har bir mavzu mazmuni yoritishda 184 uning mohiyatini о‘quvchilar tomonidan chuqur, ilmiy asoslangan holda tasavvur etishlari, vaqtdan unumli foydalanish, nazariy bilimlarini amalda, hayotda va ishlab chiqarishda qо‘llash imkoniyatlarini keng yoritish, ularning politexnik tushunchalarini kengaytirish maqsadida о‘qituvchi tomonidan tuziladi hamda u taqvimiy mavzuli rejada о‘z ifodasini topadi. Ta’lim jarayonini rejalashtiruvchi bu hujjatda maktabda о‘qitiladigan mehnat ta’limi fanining fizika, matematika, ximiya, chizmachilik va boshqa fanlarning о‘zaro bog‘lanishlar ochib beriladi. Ta’lim jarayonida fanlar о‘rtasidagi bog‘lanishlar katta ahamiyatga ega. Bugungi kunda maktabda о‘qitish о‘quvchilarga mustahkam bilim, mehnat kо‘nikamalari va malakalarini berishdan tashqari, ularning о‘rganilayotgan hodisalarga chuqur va har tomonlama yondoshishlarini, olgan bilimlaridan ishlab chiqarish va mehnat hodisalariniilmiy asosda tushuntirib berish, mustaqil ravishda bilimlarga ega bо‘lish uchun foydalana olishlarini ta’minlashi kerak. Mehnat ta’limi, maktabda о‘qitiladigan fan sifatida, о‘quvchilarning umumiy ta’lim fanlaridan olgan bilimlarini amalda qо‘llashni о‘rganishlari uchun cheksiz imkoniyatlar yaratib beradi. Ta’limni tо‘g‘ri yо‘lga qо‘yish orqali о‘quvchilarga tabiat qonunlari bilan ularning turmushda namoyon bо‘lishi о‘rtasidagi obyektiv mavjud bо‘lgan bog‘lanishlarni kо‘ra bilishlariga yordam berish zarur. Masalan, о‘quvchilar fizika kursida qattiq jismlarning xossalarini, kuch, massa, tezlik, ishqalanish va hokazolarni о‘rganadilar. Bu vaqtda agar ular о‘quv ustaxonalarida ishlov beriladigan metallarning fizikaviymexanik xossalarini va tuzilishini bilmasalar, agar ular ishlov berilayotgan materialga qarab, ularni qirqiuvchi asbobning tо‘g‘ri о‘lchovini tanlay olmasalar, agar ular mashinadagi detallarning ishqalanishini qanday yо‘l bilan kamaytirishni va hokazolarni bilmasalar, ularning ilgari olgan bilimlari yuzaki bо‘lib qoladi. О‘qituvchi о‘quv materialining о‘quvchilarning tabiiy-ilmiy sikldagi fanlardan olgan bilimlari bilan mustahkam bog‘liq bо‘lgan qismi bо‘yicha tayyor bilimlarni yetkazishga harakat qilmaydi. Mehnat о‘qituvchisi suhbat о‘tkazish usuli bilan о‘quvchilar qattiq jismlarning xossalarini, ishqalanish turlarini (fizika), kо‘p qirrali burchaklarning xossalarini 185 (geometriya), aralashmalar, emulsiyalar va mineral yog‘larning (kimyo) va hokazolarning xossalarini qanday о‘zlashtirib olganliklarini aniqlaydi va ana shu fanlardan olingan bilimlar asosida ularga ishlov berilayotgan metallarning tuzilishini va qirqish jarayonini, qirqish asboblarining charxlash burchaklarini va ishlanayotganda detalni sovutish uchun ishlatiladigan suyuqlikning tarkibi va xossalarini, detallarning dastgohdagi ishqalanuvchi yuzalarini va ularga mashina moyi surish yо‘li bilan ishqalanishni kamaytirish usullarini tushuntirib beradi. Biroq fanlararo aloqa bir tomonlama jarayon emas. Umumiy ta’lim fanlaridan dars beruvchi о‘qituvchilar о‘quvchilarning mehnat bо‘yicha olgan amaliy tajribalaridan о‘rganilayotgan tabiat qonunlarini chuqurroq tushunishlari uchun foydalanishlari lozim. Fanlarning о‘zaro bog‘lanish rejasini ishlab chiqishda umumiy ta’lim fanlaridan mehnat ta’limi, fizika, matematika, kimyo, biologiya, chizmachilik va hokazo fanlardan dars beradigan о‘qituvchilar ishtirok etadi. Ularning har biri о‘z fanining mazmunini sinchiklab tahlil qilish asosida о‘quv materialining boshqa fanlar bilan bog‘lanishiga oid aniq misollar taklif etadi, bu takliflar muhokama qilinib, aniqlanib va zarur bо‘lsa tо‘ldirilib fanlarning о‘zaro bog‘lanish rejasi jadvaliga kiritiladi, unda har bir fanga oid u yoki bu mavzuni о‘rganish muddatlari kо‘rsatiladi. Fanlarning о‘zaro bog‘lanish rejasini muvaffaqiyatli amalga oshirish о‘quvchilarning mehnat bо‘yisa tayyorgarligining yuqori sifatli bо‘lishinigina emas, shu bilan birga ularning umumiy bilim doirasining ham keng bо‘lishini ta’minlaydi. Yüklə 5,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|