Ma`ruzalar matni



Yüklə 0,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/12
tarix07.01.2024
ölçüsü0,54 Mb.
#207835
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
1685356218 (6)

O’quv savollari: 


16 
1. O’zbekiston Respublikasi fuqarolarining umumiy harbiy majburiyatlari 
tushunchasi va uning mohiyati. 
2. Harbiy xizmatchilarning huquqiy holatlari, 
jamlanish, 
muddatli 
va 
harbiy xizmatni askarlar va serjantlar tomonidan o’tash tartibi.
3. O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari shartnoma asosida hizmat 
qiluvchilar hamda ofitserlar tarkibining harbiy xizmatlari. 
Umumiy harbiy majburiy xizmat fuqarolar uchun, mamlakatimiz mudofaasi 
uchun katta ahamiyatga ega. O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarini doimiy 
jangovor tayyorgarligini mustahkamlashda katta o’rin tutadi. Davlatning aholining 
tinch hayotini, hududiy yaxlitligini himoya qilish maqsadida o’rnatilgan umumiy 
harbiy majburiyat, fuqarolarni Konsituttsion huquqlari asosida harbiy o’quv va 
davlatni himoya qilish ishiga O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining 
tarkibini to’la shakillanishini ta`minlaydi. Uning ijtimoiy-axamiyati vatanimizni 
harbiy mudofaachilarini har qanday dushmanga javob bera oladigan Qurolli Kuchlar 
tarkibini tashkil etuvchi vatan himoyachilarini tayyorlashdan iboratdir. Umumiy 
harbiy majburiyat fuqarolarning konsituttsiyasi majburiyatlari orasida etakchi 
o’rinda turadi. Bu xozirgi zamonda O’zbekiston Respublikasiga qarshi qaratilgan 
ba`zi dushmanchilik qarashlarining mohiyati va ularning harbiy strategik 
muvozanatini o’zgartirib yo’nalishlariga jangovar tus berishlari, boshqa mamlakatlar 
tomonidan bo’lishi mumkun bo’lgan tahdidlar bilan asoslanadi. 
Bularning barchasi O’zbekiston o’z mudofaa qudratini va mudofaa 
qobilyatini mustaxkamlashi va Respublikamiz aholisini tinch mehnat va behavotir 
hayotlarining ximoyasini ta`minlash uchun juda muximdir. Mamlakatimizni 
har
jihatdan mustahkamlanishida O’zbekiston Respublikasi Konsituttsiyasining 
52,125,126 moddalarida ko’zda tutilgan umumiy harbiy majburiylik fuqarolar 
majburiyligini aniqlashtirish haqidagi qonun katta axmiyatga ega. Masalan: 
O’zbekiston Respublikasining «Umumiy harbiy majburiyat va harbiy xizmat 
to’g`risida»gi qonuniga muvofiq har bir o’smir belgilangan yoshga etganda 
chaqiriqqacha tayyorgarlik, o’z vaqtida chaqiruv harbiy bo’linmasida ro’yhatdan 
o’tishi shartdir. Harbiy texnik mutahassisliklar bo’icha o’qishi shuningdek mudofaa 
ishlari bo’limi boshlig`i buyrug`iga asosan ko’rsatilgan muddatda chaqiruv 
komissiyasiga etib kelishi shart. Qurolli Kuchlar qatorida harbiy xizmatchilar harbiy 
qasamyod talablarini bajarishga majbur. Buyruqqa asosan xar doim vatan ximoyasi 
uchun tayyor turishi shart. Qurolli Kuchlarda majburiy tartibda xizmatni o’tab 
zaxiraga bo’shatilgan harbiy hizmatga majburlar o’zlarining harbiy malakalarining 
saqlab turishlari va harbiy tayyorgarlikni o’quv tekshiruv mashqlarida 
takomillashtirib borishlari shart. Umumiy harbiy majburiyat turli huquqiy shakllarda 
amalga oshiriladi. Ular davlat tomonidan o’rganilib, qurolli Kuchlar safida vatanni 
himoya qilishga qatnashishda fuqarolarning umumiy harbiy tayyorgarlik tizimini 
o’z ichiga oladi. 
Xozirgi zamonda amal qiluvchi qonunchilikka binoan, umumiy harbiy 
xizmat majburiyatlari quyidagilardan iborat:

O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari uchun o’smirlarni 
chaqiriqqacha tayyorgarligi va mutahasislarni tayyorlash; 
- harbiy xizmat - O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining haqiqiy 
harbiy xizmat va zahiradagi xizmati. 


17 
- Muqobil xizmat - xalq xo’jaligining biror sohasida xizmat qilish 
O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari uchun o’smirlarni chaqiriqqacha 
tayyorgarlik va chaqiruv yoshida ulardan harbiy mutahassislarni tayyorlash ishlari, 
harbiy hizmatchilarni muhim harbiy-tehnik bilimlar va amaliy malakalarini egallash 
maqsadida, haqiqiy muddatli harbiy xizmat davrida esa qisqa muddatda harbiy 
mutahassislikni egallash uchun o’tkaziladi. 
Fuqarolarning umumiy majburiyatini amalga oshirishning asosiy va faol 
shakllari O’zbekiston Respublikasining Konsituttsiyasi 52-moddasida belgilangan 
harbiy xizmatdir. Harbiy xizmat O’zbekiston Respublikasi har bir fuqarosining 
Konsituttsion burchidir. Uning mazmuni O’zbekiston Respublikasi Konsituttsiyasi 
va qonunlaridan kelib chiqib ,umumiy harbiy majburiyat, harbiy qasamyod, muxim 
hujjatlar va boshqalar haqidagi qonunlardan tashkil topgan. Harbiy huquqiy hujjatlar 
tinch davrda harbiy xizmatchilar va harbiy hizmatga majburlarni doimiy jangovar 
tayyorgarligini ta`minlashga yo’naltirilgan mexnatdir. SHuningdek urush vaqtida 
vatanni qurolli himoya qilish demakdir . Harbiy xizmat davlat xizmati bo’lib unga 
barcha demokratik asosdagi tamoyillar, davlat xizmati uchun xarakterli bo’lgan 
hususiyatlar xosdir. SHuning bilan barcha Qurolli Kuchlarni tashkil etishda aloxida 
hususiyatlarga ham amal qiladi. O’zbekiston Respublikasi amaldagi qonunchiligiga 
muvofiq bizning davlatimizda harbiy xizmatni faqat Respublikamiz fuqarolarigina 
o’taydilar. Boshqa davlat xizmatlardan farqliroq fuqarolar amaldagi harbiy xizmatga
qadam qo’yar ekan harbiy qasamyod qilishga majburdirlar. Oliy Majlis tomonidan 
tasdiqlangan va qabul qilgan matn asosida qasamyod qiladilar. Ushbu hujjatning 
huquqiy ahamiyati, harbiy xizmatchilarni davlat manfaatlari va mustaqillik uchun 
munosib himoyachilari bo’lishining majburiyatini oladilar va uni mardona va a`lo 
darajada bajarish uchun komandir va boshliqlar buyruqlarini xatto o’z hayotlari 
uchun havfli bo’lgan taqdirda ham bajaradilar. Harbiy xizmatning alohida hususiyati 
shuki, harbiy xizmatchilar va harbiy xizmatga majburlarga harbiy unvonlarning 
berilishidir. 
Harbiy unvonlar berilishida harbiy xizmatga bo’lgan munosabat, vazifalarini 
aniq va jiddiy bajarilishi xisobiga olinadi. Harbiy unvonlarsiz buyruqlarning 
bajarilishi va hayotda yagona harbiy boshqaruv yani supordinastiya bilan amalga 
oshiriladi. Harbiy majburiyatlarni bajarilishi jarayonida barcha harbiy xizmatchilar 
harbiy intizom talablariga bo’ysunadilar. Faqatgina Qurolli Kuchlarida so’zsiz 
harbiy buyruqlarni bajarish tamoyli huquqiy belgilab qo’yilgan. Komandir va 
boshliqning buyrug`i qo’l ostidagilari uchun qonundir. Buyruq so’zsiz muddatida 
bajarilishi shart. O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari, intizom nizomi 6-
moddasi. Buyruqni bajarmaslik harbiy jinoyat xisoblanib aybdorlik ishi sudda, 
harbiy trebunalda ko’rib chiqiladi. Harbiy xizmatchilarning xayoti, turmushi va 
faoliyati xayotiy hiquqiy me`yorlar bilan tartibga solinadi. SHu sababli xar qanday 
vaziyatda yuqori darajada intizomiylik ta`minlanadi. Harbiy xizmatning bu 
hususiyati harbiy qurilishning etakchi tamoyili bo’lib, yagona boshqaruv va harbiy 
boshqaruvni markazlashtirilishi tamoyilligiga asoslanadi. Davlatimizning mudofaa 
qudrati qurollangan kuchlarni doimiy jangovar tayorgarligini mustahkamlashda 
ko’pincha harbiy qurilish ishlarini bajarilishini talab qiladi. Buning uchun maxsus 
huquqiy shakllariga fuqarolarining umumiy harbiy majburiyatini bajarishi shakliy 
muqobil hizmat harbiy quruvchilar sifatida amal qiladi. Bugungi kunda harbiy 
qurilishsiz hech qanday mudofaa obektlari inshoatlari bunyod etilmaydi. Bu hizmat 


18 
bilan davlatimizning ijtimoiy siyosiy rivojiga katta hissa qo’shadilar,umumiy harbiy 
majburiyat O’zbekiston Respublikasi Konsituttsiyasida mustahkam belgilangan.
2. Harbiy xizmatchilarning huquqiy holatlari jamlanish va muddatli va 
harbiy xizmatni askarlar va serjantlar tomonidan o’tash tartibi.
O’zbekiston Respublikasi fuqarolarining harbiy majburiyatlarini amal qilish 
harbiy sohani o’qish, harbiy hizmatni Qurolli Kuchlar safida o’tab mustaqil 
davlatimizni axolisini tinch mexnat va mamlakatimizning hududiy yahlitligini 
himoya qilishdir. 
Harbiy xizmatchining konsituttsion huquq va majburiyati O’zbekiston 
Respublikasi qonunlarida aniqlashtiriladi, rivojlantiriladi va to’ldiriladi. 
Umumiy harbiy majburiyat va harbiy hizmat haqida harbiy hizmatchilarning 
umumiy majburiyatlari harbiy unvonidan qat`iy nazar lavozimga biriktirilgan teng 
me`yordagi majburiyatlar kiradi ular Qurolli Kuchlarning nizomi 1-5 moddalari va 
harbiy qasamyod matnida bayon qilingan. Harbiy xizmatchilar uchun zarur bo’lgan 
umum fuqaroviy majburiyatlardan davlat manfaatlarini himoya qilish. O’zbekiston 
Respublikasi Konsituttsiyasiga amal qilgan holda davlat qudrati va obro’sini 
mustahkamlash kabi me`yoriy hujjatlar. 
O’zbekiston Respublikasi Konsituttsiyasi asosiy qonunining 52-125-126-
moddalaridan olingan harbiy hizmatchi o’z vatanining ximoyasi uchun shahsiy 
ma`suliyatiga javobgardir. U o’z kuchi va hayotini harbiy burchini bajarish uchun 
ayamaydi. Biroq dushman ustidan g`alaba qilish uchun faqatgina jasurlik va 
mardlikning o’zi etmaydi. Jangni g`alaba bilan tugatish uchun barcha jangovar 
sifatlariga ega bo’lishi kerak. Buning uchun o’zida shahsiy intizomiylik, ziyraklik 
sifatlarni shakllantirishi kerak. Komandirga so’zsiz bo’ysunishni o’z harbiy 
bilimlarini takomillashtirish harbiy qurol boshqa jangovar mulkni extiyot qilishi 
kerak. Harbiy xizmatchilar qasamyodini va harbiy majburiyatlarini bajarishlari shart. 
Bu umumiy majburiyatlarni buzganlar harbiy qonunchilikka asosan intizomiy, 
moddiy yoki jinoiy javobgarlikka tortiladilar. 
Harbiy xizmatchilar boshqa fuqarolarning shahsiy huquqlaridan farqli ravishda 
qonunchilikda ko’zda tutilgan harbiy hizmat shartlarini hisobga olgan holda huquq 
va erkinliklarga egadirlar. Barcha harbiy hizmatchilarga umumiy bo’lgan 
huquqlardan moddiy ta`minot bo’lib, harbiy hizmatchilarni turli tabiiy, mulkiy, oziq-
ovqat, uy-joy,va pul ta`minoti, shuningdek tabiiy imtiyozli ta`minot va savdo 
turmush mulklarini, o’qish-ta`limiga alohida huquq va dam olish huquqi, 
taqdirlanish huquqi, taklif, ariza va shikoyat qilish, davlat tomonidan ta`minlanish ( 
zaxiraga bo’shatilgan yoki iste`foga chiqqanda) kabi imtiyozlarga ega. Ular 
O’zbekiston Respublikasi qonunlari, umumiy harbiy majburiyat haqidagi qonun, 
harbiy ustav (nizom) va maxsus huquqiy hujjatlarda aniq belgilab qo’ilgan. 
Umumiy huquqlar shahsiy harakterga egadir. Ulardan harbiy xizmatchilar 
foydalanadilar, biroq harbiy unvonga binoan va har bir shahsning holatiga ko’ra
amalga oshiriladi. Unvoni va holatiga asosan harbiy kiyim va uni kiyish qoidalari 
moddiy va pul mablag`lar (rag`batlantirish tizimi asosida ) ularni imtiyoz sifatida 
berilishi mumkin, ta`lim va dam olish huquqining tartibini amalga oshirish, nafaqa 
va yordam pullarning tayinlanishi va boshqalar lavozim vazifalari va qoidalariga 
xarbiy hizmatni amalga oshirishda belgilangan ish hajmi va lavozim huquq va 
vazifalariga kiruvchi ishlar kiradi. 


19 
Lavozim majburiyatlari va huquqlari umumiy yoki aniq ish yuzasidan 
(masalan: brigada, batalyon). Ular harbiy ustavga binoan harbiy xizmat, raxbarlik 
ko’rsatmalari mazmunida ifodalanadi.
Jumladan komandir va boshqa boshliqlar umumiy majburiyatga harbiy 
nizomning (72-89 moddalariga) 3 bobda belgilab qo’ilgan lavozimli shahslar 
majburiyatlarini aniq turlari, askar va matroslarning majburiyatlari aniq turlari, askar 
va matroslarining majburiyatlari 3 bob (90-160-moddalar)da belgilab qo’yilgan.
Lavozim majburiyatlar va lavozim huquqlari muvofiqlashtirilgan bo’ladi. 
Barcha boshliqlar intizom talablariga muvofiq qo’l ostidagilarga nisbatan huquqlarga 
egalar. Ular o’z tasarruflari, huquqlariga asosan qo’l ostidagilarga turli 
rag`batlantirish yoki jazo choralarini, qonuniy asos bo’lganda qo’llashlari mumkin. 
Komandir va boshqa boshliqlar o’z qo’l ostidagilarga buyruq berish huquqiga 
egadirlar.
Harbiy hizmatchilarning hususiy majburiyatlari va huquqlari vaqtinchalik 
harakterga ega. Ba`zi biror buyruq yoki ko’rsatmalarni faqat hizmat faoliyati 
vaqtidigina bajarish majburiyatdir. Ular harbiy hizmat topshiriqlari va ularni 
bajarish doimiy va kundalik ishlar tarkibiga kiruvchi egallab turgan lavozim 
majburiyat va huquqlaridir. Ularga bir kecha- kunduz davomida berilgan naryad, 
tekshirishga tayinlangan shaxslar, yo’riqchilar yoki davlat kommissiyasi (masalan, 
imtihon xay`ati), harbiy eshelon va boshqa shahslar majburiyat va huquqlari kiradi. 
SHunday qilib, harbiy hizmatchilarning huquqiy holatlari, birinchidan 
fuqaroviy (bunda fuqarolar O’zbekiston Respublikasining hamma uchun umumiy 
bo’lgan), huquq va majburiyatlari, ikkinchidan Qurolli Kuchlar mahsus 
xususiyatlaridan kelib chiqib, harbiy xizmatning aloxida o’ziga hos sharoitlaridan va 
uchinchidan harbiy xizmatchilar xizmat darajasi va harbiy unvonidan kelib chiqib, 
to’rtinchidan esa egallab turgan lavozimi majburiyat va huquqlardir. 
Qurolli Kuchlar tarkibining to’laligi davlat tomonidan o’rnatilgan va 
harbiy huquq tuzish me`yorlari bilan boshqariluvchi armiyaning to’ldirilib borish, 
chegara va ichki qo’shinlarning, harbiy hizmatga aloqador shahsiy tarkib va harbiy 
holatlar harbiy ta`lim oluvchilar bilan ta`minlanib borilishi tushuniladi.
Harbiy xizmatni to’ldirish usullari- bu O’zbekiston Respublikasi Qurolli 
Kuchlarini to’liq shakllantirish usullari fuqarolarni amaldagi harbiy hizmat tartibi 
bo’yicha o’rnatilgan qonunlarga binoan olib boriladi. Doimiy majburiy xizmatga 
askarlar va o’z hohishiga ko’ra shartnoma asosida ofitser va muddatdan tashqari 
harbiy xizmatlarga ayollar olinadi.
Qurolli Kuchlarni to’ldirish tartibi harbiy hizmatchilarning barcha 
darajadagilarni majburiy harbiy hizmatga chaqirish bilan amalga oshiriladi. Harbiy 
hizmatni O’zbekiston Respublikasi qonunlariga binoan umumiy harbiy majburiyat 
haqidagi hujjatlar asosida
O’zbekiston Respublikasi Quroli Kuchlari uchun harbiy vatanparvarlik 
tarbiyasi, chaqiriqqacha tayorgarlik va yoshlarni umumiy savodxonligini oshirish 
jismoniy rivojlanish va doimiy sog`lomlashtirish tadbirlari bilan olib boriladi. 
O’zbekiston Respublikasi fuqarolari uchun umumiy harbiy xizmatga chaqiriq 
o’rnatilgan tartib asosida erkak jinsidagilar uchun 18 yoshdan qilib belgilangan. Bu 
yoshga qadar o’smirlar qoidaga muvofiq o’rta ma`lumot va jismoniy rivojlanish 
bo’icha harbiy xizmat majburiyatlarini bajarish bo’yicha ta`lim oladilar. Qurolli 
Kuchlarning shaxsiy tarkibini ahloqiy siyosiy jixatdan va jismoniy holatiga ko’ra 


20 
talabiga javob bergan shahslar bilan to’ldirib boriladi. CHaqiriq yoshidagi o’smirlar 
tanlov asosida vaqtinchalik yoki doimiy harbiy xizmatdan ozod qilinadi yoki 
muqobil xizmatga, safarbarlik zaxirasidagi xizmatga tayinlanadi. 
CHaqiriq yoshdagi shaxslarni tanlovi davrida chaqiruv muddatini 
vaqtincha cho’zish yoki ozod qilish ko’zda tutilgan. Muddatni cho’zish yoki ozod 
qilishda ayrim xolatlar nazarda tutiladi.
Harbiy xizmat muddatini cho’zish «Umumiy harbiy majburiyat va 
harbiy xizmat to’g`risida»gi (12.12.2002 y. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi. 
№ 437-11 qarori 10-sessiya) qonunga asosan quyidagi holatlarda amalga
oshiriladi. 
A) oilaviy sharoitga ko’ra qonunnig 17-moddasida belgilangan asosda
chaqiruv muddati 27-yoshgacha cho’ziladi. 
B) ta`limni, o’qishni davom ettirish uchun – qonunning 21-moddasida 
belgilangan tartibda; 
V) sog`ligining xolatiga asosan- o’smirning sog`ligi vaqtinchalik 
yaroqsizligi sababli, amaldagi harbiy xizmat kasalliklari bo’icha (qonunning 21-
moddasi) muddat cho’ziladi. 
Bundan tashqari qonunning 22-moddasiga binoan amaldagi harbiy 
hizmatga o’z e`tiqodiga ko’ra, biror diniy tashkilotdan ro’yhatga olingan o’smirlar 
chaqirilmaydi. 
Qonunning 5-moddasiga asosan muddatli harbiy xizmat 12 oy. Oliy 
ma`lumotlilarga esa 9 oydir . amaldagi harbiy hizmat muddati mudofaa organlariga 
harbiy qismlarga jo’natish uchun kelgan kundan hisoblanadi. Harbiy xizmatning 
tugatilish kuni harbiy qism komandirining shahsiy tarkibning zahiralarga bo’shatish 
yoki ist`efoga chiqarish bo’yicha buyrug`iga asosan amalga oshiriladi. 
Armiyada serjant starshinalarning harbiy hizmati o’rnatilgan tartibga 
muvofiq o’quv yurtining tugallangan kursantlarga serjant Starshinalarga o’quv 
dasturini bajarganligidan so’ng shunga muvofiq harbiy unvon va o’quv davomida 
o’qishda yahshi va a`lo ko’rsatkichlari uchun namunaviy intizomi uchun beriladi. 
Qurolli Kuchlarda zahiraga harbiy hizmatchilarning bo’shatilishi qonunda
o’rnatilgan tartibda doimiy mudatli harbiy hizmatdan askarlar, serjant , starshinalar 
45 yoshga to’lgan shaxslar bo’shatiladi. Harbiy kuchlar zaxiralari 2 toifaga bo’linadi. 
Toifa- 12 oydan kam hizmat qilmagan harbiy hizmatchilar. 
Toifa-9 oydan kam hizmat qilmagan harbiy hizmatchilar. Ikki toifa 
zahirasiga harbiy hizmatchilar harbiy mutahassislik hisobotida o’z fuqarolik 
mutahassisligiga muvofiq 1-chi toifa zahirasiga o’tkaziladi. 1-va 2 toifa zahiralari 
yosh ko’rsatgichiga ko’ra 2 turga: 
1-razryad 2-razryad 
soldat va serjant 35 yoshgacha 45-yoshgacha 
kichik ofitserlar 35yoshgacha 45 yoshgacha 
katta ofitserlar 45 yoshgacha 55 yoshgacha 
generallar 50 yoshgacha 60 yoshgach
Zahiradagi harbiy hizmatchilar o’quv yig`inlariga qonunning 32 -
moddasiga muvofiq qoida asosida chaqiriladi 
Qurolli Kuchlarining maxsus komandirlari va harbiy mutahassisligiga ko’ra 
ofitser yordamchilari bo’ladilar. 


21 
Qoidaga asosan harbiy tayyorgarlikdan o’tgan harbiy mutahassisni 
takomillashtirilgan shahslar 5 yildan kam bo’lmagan muddatga shartnoma asosida 
ofitserlik unvonini olmagan harbiy hizmatchilar bo’ladilar. YUqori lavozimiga 35 
yoshgacha axloqiy tarbiyaviy , qat`iy intizomli o’rta va oily ma`lumotli shahslar 
tayinlanadi. Ular Qurolli Kuchlar turlariga muvofiq harbiy tayorgarlikdan o’tgan 
bo’lishlari shart . 
Harbiy xizmatning davomiyligi qonunlarga muvofiq belgilanadi. SHartnoma 
asosida xizmat qiluvchilar lavozimiga 40 yoshgacha bo’lgan harbiy xizmatchilar 5-
yil muddatga tayinlanadi. Tinch vaqtlarda harbiy unvoni askarlar va starshinalar, ular 
o’rta maxsus o’quv yurtini, texnik maktablarini tugatgandan so’ng beriladi. 
SHuningdek, oliy o’quv yurtini tugatgan, oliy ma`lumotli va o’rta
ma`lumotli harbiy mutahassislikka yaqin bo’lgan shaxslar tayinlanadi. 
5 yil va undan ortiq hizmat qilgan yoki serjantlar tayyorlash maktabini 
tugatgan harbiy xizmatchilar vzvod starshinasi lavozimiga tayinlanishi mumkin. 
SHartnoma asosida xizmat qiluvchilarni harbiy hizmatdan bo’shatish quyidagi 
asoslarda amalga oshiriladi: o’rnatilgan muddat tugagandan so’ng, yoshiga etganda, 
sog`ligi tufayli, shtat qisqarishi sababli va O’zbekiston Respublikasi fuqaroligini 
yo’qotganda, lavozimiga noloyiq deb topilganda, harbiy xizmat unvonidan 
ayrilganda, jinoyatga ko’ra sud qilinganda bo’shatiladi, ularning bo’shatilganligi 
o’rnatilgan tartibda qaror qabul qilish bilan amalga oshiriladi. 
3. O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari shartnoma asosida hizmat 
qiluvchilar, ofitserlar tarkibining harbiy xizmatlari. 
SHartnoma asosida xizmat qiluvchilar harbiy xizmatini haqiqatda 
yakunlashi. 
Harbiy qism shaxsiy tarkibdan o’chirish haqidagi buyuruq bilan amalga 
oshiriladi. Ofitser unvonlariga imtixonlari asosida ta`sis etiladi. Qurolli Kuchlar 
tarkibini kadrlar bilan to’ldirishda O’zbekiston Respublikasi qonunning 23-
moddasiga asosan tinchlik davrida zaxiradagi ofitserlar tarkibidan to’ldiriladi. 
Ofitser tarkibi harbiy hizmati O’zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 
umumiy harbiy majburiyatidagi va Qurolli Kuchlarning ofitser sifatida harbiy 
hizmatni o’tash bo’yicha ko’rsatmalariga asosan bajariladi. Qonunnig 16-moddasida 
harbiy hizmatchilarga boshlang`ich ofitser unvoni tinchlik davrida mudofaa vazirligi 
tomonidan tayinlanadi. Polkovnik harbiy unvoni va generallik harbiy unvoni esa 
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan beriladi, armiya generali harbiy 
unvoni esa urush vaqtida O’zbekiston Respublikasi Oliy Bosh qo’mondoni 
(O’zbekiston Respublikasi Prezidenti)ga va Mudofaa Vaziriga beriladi. boshqa 
harbiy unvonlar uzluksiz tartibda harbiy unvonlarga muvofiq shtat lavozimiga ko’ra 
hizmat muddati avalgi unvonga asosan attestattsiya o’tkazish orqali beriladi. Agar 
ofitser o’z shahsiy hulq atvorida kamchiliklarga ega bo’lsa ushbu kamchiliklarni 
yo’qotmaguncha keyingi unvonga tavsiya etilmaydi. Harbiy qonunchilik 
shuningdek, harbiy unvonlardan mahrum qilish, uni pasaytirish yoki qayta tiklash 
kabi me`yorlarga ega. Ofitser tinchlikda unvonini pasaytirish O’zbekiston 
Respublikasi Vaziri va uning o’rinbosarlari tomonidan,polkovnik unvonini 
pasaytirish esa O’zbekiston Respublikasi Mudofaa Vaziri tomonidan amalga 
oshiriladi. General harbiy unvonining pasayishi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi va O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan bajariladi. 


22 
lavozimlarga tinchlikda tayinlash O’zbekiston Respublikasi Mudofaa Vazirining 
buyurig`iga asosan tayinlanadi. 
Ofitserlarga turli muddatli ta`til berilishi mumkin. SHuningdek, qisqa 
muddatli qasami bo’yicha harbiy o’quv yurtini tugatishi bilan berilishi mumkin. 
Navbatdagi ta`tilda kasallangan ofitserlarga hujjatiga ko’ra ta`til uzaytiriladi. Sababli 
vaziyatga ko’ra qisqa muddatli tatil 10 kungacha beriladi va navbatdagi ta`tildan 
chegaralanmaydi; Amaldagi harbiy hizmat ofitserlarning zahiraga yoki ist`efoga 
chiqarish bilan tugallanadi. YOki sog`lig`iga binoan vaqtidan oldin ist`efoga 
chiqarilishi mumkin. Muddatdan ilgari zahiraga: SHtatlarning qisqarilishi, xizmat 
lavozimiga attestattsiyadan o’tmaganligi sababli bo’lishi mumkin. SHuningdek, 
ma`lum bir yoshga etganda harbiy komissiya tomonidan harbiy xizmatga yaroqsiz 
deb tayinlanganda bo’shatiladi. Ofitserlar komandir buyrug`i, chiqqan kundan 
boshlab zahirada hisoblanadilar. Zahiradagi ofitserlar O’zbekiston Respublikasi 
Qurolli Kuchlarining yordamchi kuchlari hisoblanadilar. Ular 5 yilda bir marta o’quv 
yig`inlariga chaqiriladilar va yosh yoki sog`lig`iga binoan yaroqsiz bo’lganida 
ist`efoga chiqadilar. 

Yüklə 0,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin