Biznes boshqaruv asoslari

Marketing etikasi 
Baʻzi odamlar “marketing etikasi” 
atamasini oksimaron yoki atamalar qarama-qarshilik deb tushunishadi. Koʻp odamlar bozorchilar 
haqida past fikrda. odamlar noqonuniy sotuvlar haqida qoʻngʻiroqlar, yaroqsiz xatlar va spamlar 
olishadi. Ular mahsulot haqida toʻliq axborot bermaydigan reklamalarni koʻradi. Ular faqatgina 
oʻzining komission pulinigina oʻylaydigan sotuvchilar bilan toʻqnash kelmoqda.Vaholanki 
bozorchilar jamiyatda juda muhim rolь oʻynaydi. Ular yashash standartlarini taʻminlaydi. Ular 
yangi mahsulotlarni aniqlaydi. Ular mahsulotlarning isteʻmolchilarga qulay yoʻllar bilan va arzon
yetib borish yoʻllarini topadi. Agar bozorchilar jamiyat bilan ishlamaganda edi, isteʻmolchilar 
tanlovi juda chegaralangan boʻlardi. Odobli bozorchilar Amerika Marketing Assosatsiyasi 
tomonidan tuzilgan standartlar toʻplami orqali nazorat qilib boriladi. Bu standartlar 
bozorchilardan mazkur tartib va qonunlarga zarar yetkazishi yoki qatʻiy yopishib olishi kerak 
emas. Bozorchilar yaroqli mahsulotlarni ishlab chiqarishi kerak, reklama maqsadli ravishda 
yolgʻon va notoʻgʻri boʻlishi kerak emas.
Bozorchilar haqqoniy, javobgarchilikni yaxshi his etgan, toʻgʻrisoʻz, boshqalarni hurmat qila 
oladigan, ochiq, va fuqorolar bilan hamkor boʻlishi kerak.
Tanqidiy fikrlash 
1.
Nima uchun odamlar bozorchilar haqida past fikrda ekanligi sababini tasvirlab bering.
2.
Nima uchun bozorchilar jamiyatda muhim rol oʻynayotganini tasvirlab bering.
3.
Bozorchilar rioya qilishi kerak boʻlgan odob ahloq standartlarini tasvirlab bering.
Marketing va marketingning 7 ta funktsiyasini aniqlang 
Marketing strategiyasi
Marketing biznes jarayonining juda muhim va qimmatli qismidir. Marketing faoliyatlari koʻpincha 
mahsulot yoki xizmat narhining 50 % i yoki undan koʻprogʻini tashkil etadi. Kompaniya foyda 
qilish uchun marketing diqqat bilan rejalashtirilgan boʻlishi kerak. U yaxshi ishlangan va past 
narxlarda boʻlishi shart. Odatda isteʻmolchilar koʻp xizmat va mahsulotlar tanloviga ega. Agar ular 
biror bir kompaniya taklifidan qoniqmasa, oʻz talablariga javob beradigan raqobatchi 
kompaniyaga yuzlanadi. Diqqat bilan tashkil etilgan marketing istexmolchilar ehtiyojini tushunadi 
va uni qondirishga yordam beradi. Muvaffaqiyatli marni taklif etadi. Marketing bizneschilar va 
iteʻmolchilar oʻrtasida qoniqarli ayirboshlash bilan yakunlanadi. Bizneschilar isteʻmolchilar 
extiyojini qondiradigan mahsulot va xizmatlarni taklif etadi. Isteʻmolchilar ushbu mahsulot va 
servislarga pul toʻlab bizneschilarning yillik daromadi va foydasini taʻminlaydi.
Marketingni rejalashtirish
Marketingni rejalashtirish raqobatchilarga qaraganda, isteʻmolchilar ehtiyojini yaxshirok 
qondirishni koʻzlaydi. Va bu koʻproq sotuv va foyda bilan yakunlanadi. Kompaniyaning shu 
maqsadga erishish uchun marketingdan qanday foydalanishni aniqlash toʻgʻrisidagi rejasi 
marketing strategiyasi deb ataladi. Marketing strategiyasini yaratish ikki bosqichli jarayondir. 1 
bosqich, moʻljallangan bozorni aniqlash. Moʻljallangan bozor bu bir birinikiga oʻxshash istak va 
extiyojlarga ega boʻlgan xaridorlarning maxsus guruhidir. Koʻp klmpaniyalar oʻz mahsulotlarini 
istak va hohishlari butunlay turlicha boʻlgan keng auditoriyaga sotishga xarakat qiladi. Kompaniya 
uchun extiyojlarning xammasiga javob berish oson emas. Natijada koʻp odamlar kompaniya 
mahsulotlarini xoxlamay qoladi yoki ular bilan qoniqmaydi. Moʻljallangan bozorga eʻtibor 
qaratish, isteʻmolchilarning maxsus guruhlari xoxlagan maxsulot va xizmatlarni yaratishni 

---

osonlashtiradi. Marketing strategiyasining rivolantirishning bosqichi marketing miksni yaratish. 
Marketing miks bu toʻrtta bozor elementlari maxsulot, maxsulotni tarqatish, narx qoʻyish va sotish 
kabi elementlar aralashmasidir. Muvaffaqiyatli marketing miks moʻljallangan bozornirng xoxish 
va extiejlarini qondiradi. U shuningdek kompaniyani foyda bilan taʻminlaydi. Ikkinchi maqsad 
Marketing strategiyasi bosqichlarini aniqlang. Muvaffaqiyatli marketing strategiyasini yaratish. 
Koʻp biznesmenlar isteʻmolchilar nima xoxlashini bilamiz deb oʻylaydi. Ular dastavval 
mahsulotni ishlab chiqaradi keyin isteʻmolchilarga qanday sotishni rejalashtirishni boshlaydi. 
Marketingga bunday yondashuv odatda reklamaga urgʻu berish potentsial istemolchilarning 
diqqatini topish uchun harakat qilish va ularni mahsulotni sotib olishga ishontirish bilan 
yakunlanadi. Agar mahsulot xaridorlarni jalb etmasa, biznessmen narxlarni pasaytirishga majbur 
boʻladi, natijada kam foyda olinadi, yoki yoqotishlar vujudga keladi. Isteʻmolchilar ehtiyojiga 
javob beradigan xizmatlar va maxsulotlar yaratish imkoniyatini oshirish va sotuvdan foyda qilish 
uchun kompaniya marketing orientatsiyasiga moslashadi.