Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti – 
iqtisodiy resurslar cheklangan sharoitda jamiyatning to‘xtovsiz oshib 
boruvchi ehtiyojlarini qondirish maqsadida hayotiy ne’matlarni (moddiy 
ne’matlar va xizmatlarni) ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va 
iste’mol qilish jarayonida sodir bo‘ladigan iqtisodiy munosabatlarni, ijtimoiy 
xo‘jalikni samarali yuritish qonun-qoidalarini o‘rganishdan iborat,
deb aytish 
mumkin. 

---

31 
Iqtisodiyot nazariyasi fanining maqsadi va vazifasini ikki tomonlama, ya’ni 
ham amaliy va ham nazariy tomonlarini tushuntirish mumkin. Aksariyat hozirgi 
zamon iqtisodiy adabiyotlarida iqtisodiyot nazariyasining to‘rtta asosiy vazifasi 
ajratib ko‘rsatiladi:
1)
bilish vazifasi
– har qanday fan kabi iqtisodiyot nazariyasi ham 
fundamental ahamiyatga ega: jamiyatda insonlarning tabiat ashyolari, boshqa 
moddiy ashyolar hamda o‘zaro bir-birlari bilan aloqalarida vujudga keladigan 
iqtisodiy munosabatlarni tadqiq etib, bizni o‘rab turgan olam to‘g‘risidagi 
fikrlarimizni kengaytiradi. Ayni paytda, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan 
ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning mazmun-mohiyatini tushunish va tahlil qilish, 
iqtisodiyotning turli jabhalarida qo‘lga kiritilayotgan yutuq va muvaffaqiyatlarni 
baholash uchun zarur bo‘lgan bilimlar bilan boyitadi, iqtisodiy tafakkurlash 
darajasini oshiradi;
2)
amaliy vazifa
– amaliy iqtisodiyotning asosiy maqsadi cheklangan 
resurslardan unumli foydalanib iqtisodiy taraqqiyotni ta’minlash va shu asosda 
o‘sib boruvchi ehtiyojlarni qondira borishdan iborat. Shu maqsaddan kelib chiqib, 
cheklangan turli xil resurslarning har bir birligi evaziga ko‘proq tovarlar ishlab 
chiqarish va xizmatlar ko‘rsatishni ta’minlash, har bir faoliyat turi bo‘yicha 
xarajatlar miqdori bilan erishilgan samara, ya’ni tovar va xizmatlar miqdorini 
taqqoslash, resurslardan unumliroq foydalanish yo‘llarini topishdan iboratdir;