Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

. 
Quyidagi jadvalda keyingi yillarda mamlakatimizdagi
 
eksport va importning 
tovar tarkibi to‘g‘risidagi ma’lumotlar keltirilgan (27.2-jadval).
“Bizning tashqi savdoga chiqadigan yuklarimizning 80 foizi Qozog‘iston, 
Qirg‘iziston va Rossiyaning tranzit yo‘laklari orqali o‘tadi. Shuningdek, tayyor 
mahsulotlarimiz eksportining 50 foizi, ayrim tovarlar bo‘yicha esa 80 foizi 
Rossiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston hissasiga to‘g‘ri keladi”
1
. 
Mamlakatning tashqi iqtisodiy aloqalardagi ishtirokini ifodalovchi bir qator 
ko‘rsatkichlar ham mavjud. Masalan, tarmoq ishlab chiqarishining xalqaro 
ixtisoslashuvi darajasi ko‘rsatkichlari sifatida 
taqqoslama eksport ixtisoslashuvi 
koeffitsienti (TYeIK)
hamda 
tarmoq ishlab chiqarishidagi eksport bo‘yicha 
kvotadan
foydalanish mumkin. TYeIK quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
1
O‘zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеnti Shavkat Mirziyoyеvning Oliy Majlisning Sеnati va Qonunchilik palatasiga 
Murojaatnomasi (24.01.2020) // Xalq so‘zi gazеtasi, 2020 yil 25 dеkabr. 

---

747 
27.2-jadval
O‘zbekistonda eksport va importning tovar tarkibi, foizda
1
 
Tovarlar guruhi 
Eksport va importning umumiy hajmidagi ulushi, foizda 
2010 
2012 
2014 
2015 
2016 
2017 
2018 
2019 
Eksport 
100 
100 
100 
100 
100 
100 
100 
100 
Paxta tolasi 
11,3 
14,6 
7,7 
6,1 
5,1 
3,4 
1,6 
1,6 
Oziq-ovqat 
9,7 
2,6 
12,4 
10,8 
8,5 
6,3 
7,8 
8,5 
Kimyo mahsulotlari 
5,1 
8,3 
4,7 
5,1 
6,7 
6,4 
6,5 
4,9 
Energetika mahsulotlari 
24,8 
13,5 
23,0 
22,1 
13,6 
13,8 
19,1 
14,1 
Qora va rangli metallar 
6,8 
14,5 
7,2 
6,8 
5,7 
6,6 
8,4 
7,3 
Mashina va uskunalar 
5,5 
0,4 
4,0 
1,3 
1,8 
2,6 
1,5 
2,5 
Xizmatlar
9,1 
23,0 
22,4 
25,2 
25,5 
25,2 
21,9 
19,9 
Boshqalar
27,7 
22,2 
18,6 
22,6 
33,1 
35,7 
33,2 
41,2