149
6.8-rasm
. Panel haroratiga bog‘liq ravishda maksimal quvvat nuqtasida
quyosh paneli kuchlanishi
Quyosh fotoelektrik tizimning invertorlari
Invertorlar AB da doimiy tokni o‘zgaruvchan tokka o‘zgartirish yoki quyosh
panellarida doimiy tokni markaziy elektr ta’minoti tarmoqlaridagi analog tok kabi
o‘zgartiradi.
Tarmoq bilan bog‘langan tizimlarda invertorlar (tarmoq invertorlari) quyosh
panellaridan energiyani qabul qilib ularni o‘zgaruvchan tokka aylantiradi, so‘ngra
tarmoqqa ham uzatadi.
150
Ko‘pchilik quyosh panellari doimiy tok ishlab chiqaradi. Integratsiyalashgan
invertorlar bilan qo‘llaniladigan panellar ham bo‘lib ular mikroinvertorli AS panellar
deb nomlanadi (6.9-rasm).
6.9-rasm.
Quyosh panelining invertori,
1-quyosh fotoelektrik paneli; 2 - invertor
Ularning
afzalliklari shundaki, oson sozlash, bunday panellarni fotoelektrik
tizimga oson qo‘shish yuli bilan masshtabini kengaytirish imkoniyatidir.
Bunday
invertorlar faqat tarmoq bilan bog‘langan tizimlarda ishlatiladi.
Avtonom tizimlarda standart maishiy qurilmalarni 220 V o‘zgaruvchan
kuchlanish bilan ta’minlash uchun AB yoki quyosh panellaridagi tokni o‘zgartirish
lozim bo‘ladi.
Shuningdek, rezerv tizimlarda ham ushbu muammo – AB dagi doimiy tokni
o‘zgartirish va odatiy jihozlarni ta’minlash. Ko‘pgina invertorlar mavjud bo‘lib ular
quvvati va turlari bilan farqlanadi. Ulardan ba’zilari – yuqori samaradorikka ega.
Agar invertor ko‘p hollarda yuklamasiz bo‘lsa, kutish rejimida iste’mol qilinadigan
kichik quvvatni berish kerak. Agar u ko‘p hollarda yuklamani ta’minlaydigan bo‘lsa,
unda maksimal FIK ga ega invertor tanlash kerak bo‘ladi.
151
Quyosh paneli doimiy tok ishlab chiqaradi, AB esa doimiy tok ko‘rinishida
energiyani
saqlaydi, lekin ko‘pchilik jihozlar 220 V yoki 380 V o‘zgaruvchan tok
kuchlanishini talab qiladi. Invertor doimiy tokdagi kichik kuchlanishlar 12, 24, 32,
36, 48, 96, 120 V ni yuqori kuchlanish 220 V ga o‘zgartirib beradi. O‘zgartirish
vaqtida energiyaning bir qismi yo‘qoladi, ya’ni 5% dan – 20 % gacha, bu esa uning
ish rejimi vaqtida sifatining darajasiga bog‘liq bo‘ladi.
Invertorlar har xil quvvatda bo‘lib ularning turi qo‘llash holatiga qarab tanlanadi.
Kichik avtonom tizimlarda kam quvvatli invertorlar (100-1000Vt) televizor, radio,
lampochkalar va boshqa jihozlarni ta’minlash uchun foydalaniladi. Bu invertorlarda
kirish kuchlanishi 12 V yoki 24 V chiqish kuchlanishi esa 220 V bo‘ladi.
Katta
quvvatli invertorlarda kirish kuchlanishi 24 V, 48 V yoki 96 V yoki yuqori bo‘lishi
mumkin. Arzon iinvertorlar generatsiya vaqtida energiyani bosqichli yoki to‘g‘ri
to‘rtburchakli shaklda yoki umumiy nom bilan kvazisinusoidal yoki
modifikatsiyalashgan sinusoida signal shaklida o‘zgartiradi. Kuchlanishning bunday
shakli har doim ham hamma jihozlarga to‘g‘ri kelmaydi. Sof sinusoidal invertorlar
tarmoqdagi kabi sifatli tok kabi istalgan yuklamani muammosiz ta’minlay oladi.
Dostları ilə paylaş: