Qayta tiklanuvchi energiya manbalari

8. BIOMASSA ENERGIYASIDAN FOYDALANISH 
8.1. Biogaz energiyasining hosil bo‘lishi 
 
Biogaz 
deyarli 
arzon 
ekologik 
yonilg‘i hisoblanib, chorvachilik, 
parrandachilikni qattiq va suyuq chiqindilaridan hamda o‘simliklar va oqar suvlarda 
hosil bo‘ladigan qoldiqlardan olinadi.
O‘z xususiyatlari bo‘yicha biogaz tabiiy gazga yaqin. 
Biogaz tabiiy gaz kabi quyidagi jarayonlarda ishlatilishi mumkin: 
• ovqat tayyorlash; 
• elektr va issiqlik energiya (issiq suv va uy-joylarni isitish); 
• avtomobil yonilg‘isi sifatida. 
Biogaz ishlab chiqarish jarayoni qoldiqlaridan yuqori sifatli go‘ng hosil 
bo‘ladi. 
Biogazni nafaqat mollari, parrandalari ko‘p bo‘lgan fermer xo‘jaliklarda, balki 
xususiy xo‘jaliklarda ham olish mumkin. Agarda bir necha fermalar va xususiy 
xo‘jaliklar bir-biriga yaqin joylashgan bo‘lsa, chiqindilarni qayta ishlab chiqarishni 
markazlashtirib tashkil etish va olingan biogazni ferma va xo‘jaliklarga quvurlar 
orqali uzatish iqtisodiy foydaliroq bo‘ladi. 
Biogaz olish uchun sanoat korxonalarda va qo‘lda ishlab chiqarilgan biogaz 
qurilmalardan (BGQ) foydalaniladi (8.1-rasm). Sanoat va qo‘lda ishlab chiqarilgan 
qurilmalarning 
asosiy 
farqi 
isitish 
maxsus 
tizimlarni 
mexanizatsiya 
va 
avtomatizatsiyalashtirishda. Dunyoda qurilmalarni ikkala turi ham keng tarqalgan. 
Masalan, Hindiston, Vetnam, Nepal va boshqa mamlakatlarda ko‘pincha kichik 
(oilaviy) BGQ ishlatiladi. Ulardan olingan gaz, asosan, ovqat tayyorlash jarayonida 
ishlatiladi. BGQlarning ko‘pchiligi Xitoyda joylashgan - 40 millionga yaqin, 
Hindistonda - 3,8 million, Nepalda - 20 ming kichik qurilmalar mavjud. O‘rta va 
katta BGQ larning absolyut ko‘rsatkichlari, soni bo‘yicha ilg‘or 5-o‘rinni Germaniya 
egallaydi (8 ming). G‘arbiy Evropada parrandachilik fermalarning yarmi biogaz bilan 
isitiladi. 

---

159 
8.1 –rasm.