O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot universitеti

 
1.2. Algoritm tushunchasi va xususiyatlari 
Qo‗yilgan masalani u yoki bu turini yechishning algoritmlarini shakllantirish va 
ishlab chiqish eng ma`suliyatli hamda muhim bosqichlardan hisoblanadi, chunki bu 
bosqichda keyinchalik shaxsiy kompyuterda bajarilishi kerak bo‗lgan amallarning 
ketma-ketligi oldindan belgilab olinadi. Algoritmda yo‗lga qo‗yilgan xatoliklar 
hisoblash jarayonini noto‗g‗ri bajarilishiga olib keladi, ya`ni noto‗g‗ri natijalarni 
beradi. 
Algoritm – bu masalani yechish usullarini izohlashdir, yoki boshqacha qilib 
aytganda, kutilayotgan natijalarni shaxsiy kompyuter tomonidan olish uchun 
bajarilayotgan hisoblash jarayolarining ketma-ketliklaridir.
―Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari‖ izohli lug‗atida quyidagi ta`riflar 
keltirilgan: 
1. Vazifani bajarishga qaratilgan aniq belgilangan qoidalarning tartiblangan 
chekli to‗plami. 
2. Dastlabki ma`lumotlarni ohirgi natijaga o‗tkazuvchi hisoblash jarayoni orqali 
masala yechimini aniq ko‗rsatuvchi amallar mazmuni va ketma-ketligi. 

---

17 
Algoritm atamasi o‗rta asrlarda yashab ijod etgan buyuk o‗zbek matematigi Al-
Xorazmiy nomidan kelib chiqqan. U o‗zi kashf etgan o‗nli sanoq tizimida IX asrning 
825 yilidayoq to‗rt arifmetika amallarini bajarish qoidalarini bergan. Arifmetika 
amallarini bajarish jarayoni esa alxorazm deb atalgan. Bu atama 1747 yildan boshlab 
algorismus, 1950 yilga kelib algoritm deb ham ataldi. Kompyuterlar paydo bo‗lishi 
bilan algoritm atamasi hozirgi ma`nosi bilan axborot-kommunikatsiyalar 
texnologiyalari sohasida eng asosiy atamalardan biri bo‗lib qoldi. 
Semakin I.G. va Shestakov A.P. algoritmning quyidagi tarifini berganlar: 
algoritm – bu qandaydir bajaruvchini boshqarish buyruqlarining ketma-ketligi.
4
Trofimov V.V. va Pavlovskaya T.A. esa algoritmni hisoblash jarayoniga 
beriladigan va birlamchi ma‘lumotlarni kerakli natijaga o‗zgartirish jarayonini aniq 
belgilovchi oddiy elementar xarakatlar izchilligini o‗zida aks ettiruvchi aniq 
ko‗rsatma
5
sifatida belgilaganlar. 
Algoritm quyidagi