Urartu ordularını məğlub etmiş, Urartu ərazilərinin böyük bir qismini zəbt
əslindəndirlər. Müəllif Qaməri Albaniyanın Yafəsdən sonrakı ikinci böyük
tarixi, Bakı 1993, səh. 14-15).
~ 134 ~
bölg
əsindəki “Qımır” və “Qımırlı”, “Qəmərli və Kəmərli”, Qərbi
Az
ərbaycandakı “Gümrü”, Güney Azərbaycandakı “Kəmər, Komar, Xomarlu,
K
əmərabad, Qəmərabad, Kəmərdaran”, Borçalı mahalındakı “Böyük Kəmərli,
Kiçik K
əmərli” və s. kimi yer adlarının mövcudluğu və qədim Azərbaycan
xalq mahnısı “Qəmərim”də göstərir ki, Kimmer Türkləri məhz qədim
Az
ərbaycanın və Ön Asiyanın avtoxton (yerli) xalqıdır.
Eradan
əvvəl VIII-V əsrlərə aid mənbələrdə Kimmerlərlə Saklar
(İskitlər, Skiflər) və Massagetlər eyniləşdirilmiş, Kimmer və Saklardan Munna
(Manna) v
ə Urartunun güney, Massagetlərdən isə Quzey Azərbaycan sakinləri
kimi b
əhs etmişlər. Və bu eyni etnik qövmlər arasında özlərindən öncəki Türk
Kuti v
ə Munna mirası uğrunda amansız qanlı çatışmalar başlamışdı. Eradan
əvvəl VII əsrdə Kimmer və Sak Türklərinin bir qismi Güney Azərbaycanda,
dig
ər bir qismi də Anadolunun güneyində hakim mövqeyə yüksəlmiş,
bel
əliklə, biri Azərbaycanda-Munnada, digəri Anadoluda-Urartunun
güneyind
ə iki mərkəz yaranmışdı ki, Munnanın quzey-batı və batı ərazilərində
yaşayanlara İşpakay, Urartunun güneyində olanlara isə Partatua rəhbərlik
etmişdir. Sakların böyük başçılarından sayılan İşpakay Assurlarla döyüşlərin
birind
ə həlak olmuş, Assurlarla döyüşdən imtina edən Urartunun
qonşuluğundakı Partatua isə Assur hökdarı Asarhaddonun qızı ilə evlənərək
onun mütt
əfiqinə çevrilmişdi. Heredot Partatuanı “Prototiy” kimi göstərmiş,
b
əzi tədqiqatçılar isə səhv olaraq İkinci Böyük Turan İmperatoru Alp Ər
Tonqanı-Əfrasiyabı sak hökmdarı Partatua ilə eyniləşdirmişlər. Halbuki İkinci
Böyük Turan İmperatorluğunun Xaqanı Alp Ər Tonqa (Oğuz Xaqan,
Əfrasiyab) ilə Sak hökmdarı Partatuanı ən azı doqquz min illik bir zaman
k
əsiyi ayırır.
Dostları ilə paylaş: