Hedefler • Bu üniteyi çalıştıktan sonra; • Etik ve ahlak kavramlarını ve bunlar arasındaki temel farkı genel hatlarıyla kavrayacak • Etik davranışa etki eden
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
etik, ahlakın felsefi boyutunu
betimlediğinden, biraz daha soyut bir cephede teorik anlam ihtiva ederken ahlak, daha somut bir boyutta mevcut olanı irdelemektedir (Gül ve Gökçe, 2008:379). Durum böyle olunca da ahlaki değil de etik prensiplerden; etik değil de ahlaki bir davranış biçiminden bahsetmek daha yerinde bir ifade biçimi olmakta (Özkalp ve Kırel, 2010:504), kavram kargaşasının önüne geçme noktasında iki kavrama da ilişkin yapılan betimlemelere ve atıflara doğru ve olumlu bir niteleme teşkil etmektedir.
Ör
e k • Etik ile ahlak arasındaki ilişki ve farkı edebiyata ve sanata ilişkin iki analojiyle açıklamak mümkündür: Edebiyat biliminin konusu, farklı yönlerden (örneğin dilsel, biçimsel içerik) irdelenen ve kategorize edilen “güzel edebiyat”tır. Edebiyat bilimiyle uğraşan kişi, pekala yapabilecek konumda olmasına rağmen roman, şiir vb yazmaz; daha çok roman, dram, şiir üzerine genel ifadelere erişmek için yazınsal metinleri belli düzenli yapı unsurları ve biçimleri yönünden çözümler ve gene bu kurallar aracılığıyla romanları, dramları, şiirleri eleştirel yaklaşım sergileyerek değerlendirmeye gayret eder. Roman yazarı ise edebiyat bilimiyle ilgili bilgilerden esasen faydalanacak olmasına rağmen bilim yapmaz. • Bir başka analoji: İyi bir tiyatro eleştirmeni, mutlak suretle iyi bir oyuncu olmak mecburiyetinde değildir (genelde olmayacaktır da). Çünkü onun bulunduğu konumu, oyunla arasındaki mesafe belirler ve sadece bu mesafeden hareketle oyun ve oyuncular üzerine yerinde bir şeyler söylemesi olanaklı olur. Kendisi doğrudan bir katılımcı olsaydı, arada gerekli mesafe bulunmadığı için bir eleştirmen olarak görevini ifa edemezdi. • Edebiyat bilimcisi ve tiyatro eleştirmeninin görev ifa edişlerine benzer biçimde, etikle uğraşan kişi de ahlak konusuna belli bir mesafeden yaklaşım sergileyerek değerlendirir. Ahlaki eylem gerçekleştirmek onu ölçen kıstas değildir yalnızca, bir bilim adamı olarak belirlediği eleştirel mesafeden ahlaki olanı yansıtır.
LİDERLİK VE ETİK
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4
Etik vicdanla alakalıdır, iyi ve doğru olan değildir, iyi ve doğruya erişme gayretidir. Bu durumda iyi ve doğru olan bireyden bireye, kültürden kültüre değişiklik arz edebilir. Hayata karşı tutumumuzu ve yaşamaya değer şeyleri belirlemekte olan etik (Blackburn, 2001:49), gündelik yaşamdan kaynaklanmakta (Stroll, 2008:12), iyi, doğru insan olmanın gerekli kıldığı nitelikler ve kişinin davranışlarına yön veren kurallar olmak üzere iki temel konuyla ilgilenmektedir (Tengilimoğlu ve diğ., 2009:297; Ülgen ve Mirze, 2010:480).
Betimleyici yöntemde, bir topluluktaki edim ve davranış şekilleri, toplulukta geçerli konumdaki etkin değerler ve geçerlilik talepleri bakımından incelenmektedir. Bu yöntem çoğunluk tarafından bağlayıcı olarak kabul edilen ahlak kurallarının bütününe dönük yargıları içermektedir. Normatif yöntem ise mevcudu betimlemekten çok tanımlayıcı bir yöntemdir ve bir tespite gitmeden evvel edimleri ahlak çerçevesinde değerlendirme imkânı sunan ölçütleri geliştirmeye gayret etmektedir (Uzun, 2011:23). Etiğin amacına gelince, bunu, birtakım alt amaçla beraber ortaya koymak mümkündür. Bunlar (Pieper, 2012:19): İnsan pratiğini sahip olduğu ahlaki özellik açısından aydınlatma Eleştirel, ahlak tarafından tayin edilmiş bir bilinci geliştirebilecek etik kanıt sunma şekillerine ve kanıtları temellendirme süreçlerine girebilme Ahlaki edimin, insanın isterse gerçekleştirebileceği, istemezse gerçekleştirmeyeceği keyfî bir edim olmadığını; aksine, insan olarak varlığıyla ilgili vazgeçilmez bir özelliğin ifadesini temsil ettiğini gösterebilme, yani insanı sevmeyi öğretebilmedir. Etik standartların hayata geçirildikleri alanları , etkide bulundukları insan grupları doğrultusunda dört alanda toplamak olasıdır. Kaçınılmaz biçimde birbirleriyle ilişki içerisinde bulunan söz konusu alanlar; kişisel etik, meslek etiği, iş etiği ya da yönetsel etik, toplumsal etik ve global etiktir (Ülgen ve Mirze, 2010:486). Bahsi geçen alanlar içerisinde her daim etik değerlere uygun davranış sergilenmesi arzu edilse de bu her zaman imkân dâhilinde olmamaktadır. Kişilerin, etik değerlere uygun davranış sergilememelerinin sebepleri üç ana başlık altında toplanabilir: Bunlar; farkında olmamak, bencillik ve eksik değerlendirmedir (Özkalp ve Kırel, 2010:507). Kişinin farkında olmaması ya da eksik değerlendirmesi konudan konuya ve kişinin içerisinde bulunduğu durum doğrultusunda değişkenlik göstermektedir. Ancak, bencillik bireye has bir özellik olduğundan konuda ve durumda meydana gelen değişiklik her zaman yaklaşım tarzında değişmeyi beraberinde getirmemektedir. O nedenle bencillik, diğer sebeplere nazaran daha kalıcı ve olumsuz etki potansiyeli yüksek bir nitelik göstermektedir.
Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|