AZOT FİKSASİYASI – molekulyar atmosfer azotunun (N
2
)
kimyəvi birləşmə şəklinə salınması və azotlu maddələrə çevrilməsi pro-
sesi. Azotfiksə edən mikroorqanizmlər, o cumlədən yumrucuq
bakteriyaları torpaqda, şirin su hövzələrində, dəniz və okeanlarda
yaşayan mikroorqanizmlər A.f.-na səbəb olur. A.f. azotun təbiətdə dövr
etməsində böyük rol oynayan, torpaq və su hövzələrini azotlu
birləşmələrlə zənginləşdirən ən mühüm bioloji prosesdir.
AZOT FİKSƏ EDƏN MİKROORQANİZMLƏR, AZOT
FİKSATORLARI – havanın molekulyar azotunu mənimsəyərək onu
üzvi birləşmələrə çevirir. A.f.m.-ə paxlalı bitkilərlə (noxud, yonca və s.)
simbioz (müştərək)) həyat tərzi keçirən Phisobium cinsindən olan və
sərbəst yaşayan bakteriyalar aiddir. Köklərində yumrucuqlar əmələ
gələn paxlalı bitkilər əkilmiş 1 ha torpaqda il ərzində 100-250 kq-dan
çox molekulyar atmosfer azotlu maddələrə çevrilir. Bə’zi aktinomisetlər
və paxlasız bitkilərin (qızılağac, akasiya, iydə və s.) köklərində yumru-
cuq əmələ gətirən mikroorqanizmlər də A.f. m.-dir. Bir çox göy-yaşıl
yosun növləri, bə’zi qırmızı və yaşıl yosun növləri, bə’zi qırmızı və
39
yaşıl kükürd bakteriyaları da fəal azot fiksatorlarıdır.
Dostları ilə paylaş: |