302
Siyasət.Hərbi iş
140
illiyi
Fətəli xan Xoyski
1875-1920
NOY
ABR
Fətəli Xan İsgəndər xan oğlu Xoys-
ki 1875-ci il noyabr ayının 25-də Şəki
şəhərində anadan olmuşdur. Əslən Cənubi
Azərbaycanın Xoy şəhərindən olan Şəki
xanı Cəfərqulu xanın nəslindən olan general-
leytenant İsgəndər xan Xoyskinin oğludur.
F.Xoyski Gəncə (Yelizavetpol) klassik gim-
naziyasını, 1897-ci ildə isə Moskva Uni-
versitetinin hüquq fakültəsini bitirmişdir.
Həmin ildən Gəncə dairə məhkəməsində
işə başlayan Xoyski sonradan Kutaisi dairə
və qəza məhkəmələrində, Zuqdidi barışıq
məhkəməsində çalışmış, titulyar müşavir
rütbəsinə layiq görülmüşdür. 1904-cü ildə
kollej assessoru rütbəsi almış, Yekaterinodar
(Krasnodar) dairə məhkəməsi prokurorunun
müavini təyin olunmuş, 1907-ci ilədək ora-
da çalışmışdır. 1907-ci ildə Gəncə quberni-
yasından II Dövlət Dumasına deputat seçil-
mişdir. Duma buraxıldıqdan sonra Gəncəyə
qayıtmış, burada çalışmışdır.
1913-cü ildə Xoyski Bakıya köçərək,
şəhər dairə məhkəməsində andlı iclasçı ol-
muş, şəhərin ictimai-mədəni həyatında fəal
iştirak etmişdir. Rusiya Fevral inqilabından
(1917) sonra Bakıda yaradılmış Müsəlman
Milli Şurası müvəqqəti icraiyyə komitəsinin
üzvü seçilən F.Xoyski həmin ilin aprelində
Bakıda keçirilən Qafqaz müsəlmanları qu-
rultayının təşkilatçılarından olmuşdur.
1917-ci ildə Bakı şəhər dumasına
seçkilərdə müsəlman bloku 10 mindən çox
səs almış və bu bloku təmsil edən F.Xoyski
dumanın sədri, 1918-ci ildə Ümumrusi-
ya Müəssislər Məclisinin deputatı seçil-
mişdir. Həmin ilin aprelində elan olunan
müstəqil Zaqafqaziya Federativ Respubli-
kası hökumətində Xoyski xalq maarifi naziri
vəzifəsini tutmuşdur.
F.Xoyski 1918-ci il may ayının 28-də ya-
radılan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin
Baş naziri və daxili işlər naziri olmuşdur.
1918-ci il iyunun 16-da Milli Şura Gəncəyə
köçdü, burada mürəkkəb daxili və xarici
çətinliklərlə üzləşdi. Xoyski istefa verdi. La-
kin Milli Şura hökumətin təşkilini yenidən
ona tapşırdı. Xoyski yenidən Baş nazir
vəzifəsi ilə yanaşı ədliyyə naziri vəzifəsini
də tutur. 1918-ci il sentyabrın 15-də Bakı türk
və Azərbaycan hərbi qüvvələrindən ibarət
Qafqaz İslam Ordusu tərəfindən azad olun-
du, AXC Bakıya köçdü. Azərbaycan Parla-
mentinin ilk iclası 1918-ci il dekabrın 7-də
açıldı. Xoyski çox mürəkkəb tarixi şəraitdə
hökumətin fəaliyyəti barədə hesabat vermiş,
istefa vermiş, lakin yenidən Baş nazir və xa-
rici işlər naziri vəzifəsini tutdu. Müxalifətçi
Dostları ilə paylaş: