Azərbaycan

Qiymət fərqlərinə düzəliĢ edilməsi 
 
16.
 
Ġstehlak  komponentlərinin  birləĢdirilməsindən  sonra  regional  qiymət  fərqlərinə  düzəliĢlər 
edilmiĢdir.  ġəhər  və  kənd  yerləri,  eləcə  də  müxtəlif  coğrafi  ərazilər  arasındakı  nəzərəçarpacaq  qiymət 
fərqləri  nominal  xərclərə  təsir  göstərir.  Məsələn,  Bakıda  1  AZN-ə  ölkənin  kənd  yerlərində  olduğuna 
nisbətən fərqli mal və xidmət dəsti almaq mümkündür. Məkan və zaman üzrə müqayisəliliyi təmin etmək 
üçün Ģəhər və kənd yerləri üzrə qiymət fərqlərini və regional qiymət dəyiĢikliklərini izah etmək vacibdir. 
Yoxsulların istehlak səbətində ən mühüm maddə ərzaq olduğundan biz ərzağın qiymətindəki dəyiĢikliyi 
izah etmək üçün regional  ərzaq qiyməti indeksindən istifadə edirik. Regional qiymət indeksləri mövcud 
olmadığı  üçün  (aylıq  qiymət  indeksləri  bütün  Azərbaycan  üçün  hesablanır  və  yalnız  bəzi  Ģəhərlərin 
qiymətlərinə  əsaslanır)  bu  düzəliĢ  ev  təsərrüfatları  müayinəsindən  götürülmüĢ  məlumatlardan  (sorğuda 
toplanmıĢ  büdcə  nisbətindən  və  ərzaq  mallarının  ehtimal  olunan  qiymətləri,  yaxud  vahidlərinin 
qiymətlərindən) istifadə edilməklə həyata keçirilmiĢdir. Bəzi ev təsərrüfatlarında kənarlaĢma effektinin və 
ərzaq büdcələrinin əksər hissəsini evdən kənarda yeməyə sərf edən müstəsna ev təsərrüfatları hallarının 
qarĢısını  almaq  üçün  ev  təsərrüfatları  üzrə  PaaĢe  indeksindən  deyil  Ġlkin  seçmə  vahidi  indeksindən 
istifadə edilmiĢdir. Hər bir ilkin seçmə vahidi üçün orta büdcə nisbətləri hər bir ilkin seçmə vahidindəki 
ev təsərrüfatları tərəfindən ödənilmiĢ median qiymətlərin və ölkə üzrə median qiymətlərin xüsusi çəkiləri 
kimi  götürülmüĢdür.  KənarlaĢma  effektlərinin  qarĢısını  almaq  üçün  orta  qiymətlərdən  deyil,  median 
qiymətlərdən istifadə edilmiĢdir. Büdcə nisbətləri artıq 0 və 1 arasında qiymətlərlə məhdudlaĢdığından, ev 
təsərrüfatlarının  ölçüsü  üzrə  onların  orta  göstəricisi  hesablanmıĢ  və  çəki  əmsalına  vurulmuĢdur.  Ev 
təsərrüfatlarının çəkilərinin tətbiq olunması vasitəsilə hesablanan ölkə üzrə median qiymətlər də müəyyən 
edilmiĢdir. 
 
17.
 
Hesabatda  ev  təsərrüfatları  və  məkan  üzrə  rifahı  müqayisə  etmək  məqsədilə  2008-ci  il  YSQS 
məlumatları  üçün  yuxarıda  təsvir  edilmiĢ  çərçivənin  istifadəsi  yolu  ilə  qurulmuĢ  ümumi  istehlak 
xərclərindən  istifadə  olunmuĢdur.  Zaman  keçdikcə  müqayisəliliyin  təmin  olunması  üçün  2008-ci  il 
qiymətləri  üzrə  ölkə  səviyyəsində  aylıq  Ġstehlak  Qiymətləri  Ġndekslərindən  istifadə  edilməklə  cari 
istehlakın  hər  bir  komponentinə  düzəliĢ  edilmiĢdir.  Bundan  əlavə,  coğrafi  regionlar  üzrə  rifahın 
müqayisəsini təmin etmək üçün mal və xidmətlərin qiymətlərindəki (yəni, yaĢayıĢın dəyərindəki) regional 
dəyiĢikliklər  nəzərə  alınmıĢdır.  Yoxsulların  istehlak  səbətində  ən  mühüm  maddə  ərzaq  olduğundan 
ərzağın  qiymətindəki  dəyiĢikliyi  izah  etmək  üçün  sorğu  vasitəsilə  toplanmıĢ  vahidin  qiyməti  üzrə 
informasiya əsasında qurulmuĢ regional ərzaq qiyməti indekslərindən istifadə edilmiĢdir. 

---

144