Mövzu Məntiq elminin predmeti

S  hökmün  subyektini,  yəni  hökmün  predmeti  haqqındakı  məfhumu,  P  isə  hökmün    

predikatını, yəni hökmün predmetinin əlaməti haqqındakı məfhumu ifadə edir. 

   Atributiv hökmlərin subyekt və predikatı onun terminləri adlanır.Lakin əsas məna yükü 

predikatın üzərinə düşür.Onlardan əlavə hər bir atributiv hökmdə bu terminləri birləşdirən 

məntiqi bağlayıcı vardır.Bunlar hökmün zəruri ünsürüdür. 

   Atributiv hökmlər həm də qəti hökmlər adlanır.Çünki onlar aydın, birmənalı xarakter 

daşıyır.Qəti hökmlərin aşağıdakı kimi bölgüsü mövcuddur. 

 

                                               Qəti hökmlər. 

                                                               

1.Keyfiyyətə görə.           2.Kəmiyyətə görə.           3. Keyfiyyət və kəmiyyətə görə. 

                                                                                           Ümumi iqrari →  A          

İqrari     İnkari            fərdi     ümumi    xüsusi                  Ümumi inkari→ E 

                                                                                            Xüsusi iqrari →  İ 

                                  ayırıcı               istisnaedici              Xüsusi inkari → O 

                                         

                    fərdi      ümumi     xüsusi 

 

1.Öz keyfiyyətinə görə qəti hökmlər iqrari və inkari növlərə ayrılır. 

Müəyyən  bir  əlamətin  predmetə  mənsub  olduğunu  bildirən  hökmlərə  iqrari  hökmlər 

deyilir.Məsələn, “Vəli xalq deputatıdır”. 

Müəyyən  bir  əlamətin  predmetə  xas  olmadığını  göstərən  hökmlərə  isə  inkari  hökmlər 

deyilir.Məsələn, “Müstəqil respublikanın ərazisi onun razılığı olmadan dəyişdirilə bilməz”. 

2.Hökmlərin kəmiyyətə görə bölgüsü onların öz həcminə görə müxtəlifliyini göstərir.Bu 

cür  bölgü  onunla  izah  edilir  ki,  hökmdə  ifadə  olunan  iqrari  və  ya  inkari fikir  ayrıca  bir 

predmetə,  müəyyən  predmetlər  qrupuna  və  bütünlükdə  sinfə  aid  edilə  bilər.Beləliklə, 

hökmlər öz kəmiyyətinə görə fərdi, xüsusi və ümumi hökmlərə bölünür. 

   Fərdi hökmlər bu və ya digər xassənin müəyyən predmetə aid olub – olmadığını iqrar və 

ya inkar edən fökmlərə deyilir.Məsələn, “Aristotel məntiq elminin banisidir”.