Derecel‹ hassas döKÜm yüzey kal‹tes‹ ve boyutsal hassas‹yet

2.2. Hassas Döküm Yönteminin ‹fllem Ad›mlar›
Hassas döküm yönteminde, harcanabilen bir modelin etraf›, oda s›cakl›¤›nda sertleflen bir refrakter
çamurla sar›larak haz›rlanan bir kal›p kullan›l›r. Genellikle mum veya benzeri plastikten haz›rlanan
model daha sonra ergitilerek veya yak›larak kal›p bofllu¤u meydana getirilir. Bu nedenle hassas döküm
yöntemine “harcanan (kaybolan) mum yöntemi” ad› da verilir [5].
Hassas dökümün avantajlar›:
1.  Geleneksel döküm yöntemleri ve makineyle iflleme yolundan imali zor veya bazen imkâns›z olan
karmafl›k flekilli parçalar›n kitle üretimi bu yöntemle mümkün olmaktad›r.
2. Di¤er döküm yöntemlerine nazaran daha yüksek boyutsal hassasiyet, daha düzgün yüzey ve 
ince detay k›s›mlar›n daha hassas elde edilmesi imkân› verir.
3. Yöntem ergitilip dökülebilen bütün metallere uygulanabilir.
4. 25 kg a¤›rl›¤a kadar dökümler ve bazen de (nadir olarak) 400 kg'a kadar parçalar bu yöntemle
üretilebilir.
5. Hassas döküm yolu ile elde edilen parçalar›n hemen hemen hiç ilave ifllem gerektirmemesi, 
“kolay ifllenebilir metal seçimi” faktörünü ortadan kald›rmaktad›r.
6. Bu yöntem ile tane boyutu, tane yönlenmesi ve yönlenmifl kat›laflma gibi metalurjik faktörler 
yak›ndan kontrol edilebilmekte ve bu sayede mekanik özellikler de kontrol alt›nda 
tutulabilmektedir.
7. Vakum veya koruyucu atmosfer alt›nda dökülmesi gerekli olan metal veya alafl›mlara da yöntem
kolayl›kla uygulanabilmektedir.
8. Hassas döküm yönteminde tek parça kal›p kullan›ld›¤›ndan ay›rma yüzeyi veya “mala ifllem 
yüzeyi” yoktur. Ve parça üzerinde, di¤er döküm yöntemlerinin ürünlerinde oldu¤u gibi bu 
yüzeyin izi bulunmaz [6].
9. Kal›p haz›rlama aç›s›ndan fiekil 2. 1'de görüldü¤ü gibi iki farkl› hassas döküm yöntemi vard›r.
Hassas kabuk kal›p yöntemi (Shell Investment-Seramik kabuklu)
Dereceli kal›p yöntemi (Solid Investment-Flask Investment-Blok kal›p yöntemi)
Bu yöntemler, hiç de¤ilse model haz›rlama tekni¤i aç›s›ndan tamamen ayn›d›r. Kabuk kal›p yönteminin
farkl› yan›, modellerin hemen her zaman bir ön kaplama ifllemine tabi tutulmas›d›r. Dereceli kal›p
yönteminde ise modeller ön kaplama ifllemine tabi tutulabilir veya hiç ön kaplama yap›lmayabilir. [6]

---

23
Hassas Döküm Yöntemi
Dereceli kal›p yöntemi, uygulamada demir esasl›lar ve demir d›fl› alafl›mlar için olmak üzere ikiye ayr›l›r.
Demir esasl›larda ve döküm s›cakl›¤› yüksek olan demir d›fl› alafl›mlar için kullan›labilen alç›, demir
esasl›lara uygun ba¤lay›c› veya refrakter malzeme olmayacakt›r. Dereceli kal›p yönteminde demir d›fl›
alafl›mlar için (döküm s›cakl›¤› nispeten düflük olanlar) modelde ön kaplamaya ihtiyaç olmamakla
beraber, demir esasl›larda ön kaplama yapmak standart uyguluma haline gelmifltir. Ön kaplama ince
taneli refrakter çamurla yap›l›r; bunu üzerine yap›lacak kaplama ise iri tanelidir. (>150 mesh). Ön
kaplama ve sonraki dolgu ve destek kaplamalar bafll›ca iki bileflenden oluflurlar (refrakter malzeme
ve ba¤lay›c›). Refrakter malzemenin esas›n› ince silis kumu teflkil eder geri kalan ise alüminyum oksit
ve silikatlard›r. Düflük s›cakl›kta (1100 °C'›n alt›nda) dökülen alafl›mlar için en yayg›n kullan›lan ba¤lay›c›
alç›d›r.
fiekil 2. 1.
 Hassas döküm teknikleri flemas› [7]

---

24
Hassas Döküm Yöntemi