Ilmiy-metodik jurnali scientific-methodical journal ministry of public education of the
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Annotatsiya
81 lariga: ta’lim-tarbiya maqsadlari, vazifalari, omillari, mazmuni, tashkiliy shakllari, me- todlari, vositalari va shart-sharoitlari kiradi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki, ta’lim-tar- biya maqsadlarida barkamol avlodni – aqlan yetuk, ma’naviy boy, respublikamiz xalq xo‘jaligining turli sohalarida unumli mehnat qila oladigan shaxsni tarbiyalash nazarda tutiladi. Bundan tashqari, o‘quvchilarni amaliy faoliyatga tayyorlashning ma’lum bir darajadagi bosqichlari ham hisoblanadi. Shunga asosan umumta’lim maktablarida o‘quvchilarga umumiy kasbgа tayyorgarligi, chuqurlashtirilgan politexnika va kasbga yo‘naltirilgan mehnat tayyorgarligini berish maqsad qilib qo‘yilgan. O‘quvchilarni kasbga tayyorlash ularning qiziqishlari, moyilliklari va imkoniyatla- riga asoslangan qo‘l mehnati hisoblanadi. kasbiy ta’lim jarayoni o‘quvchilarda ushbu yosh uchun matematik bilimlari, aqliy imkoniyatlarni aniq texnologiya jarayonlarida ri- vojlantirishga qaratilgan. Buning natijasida ularni kasbga tayyorlashni keyingi sinflarda davom ettirilishi uchun zarur aloqadorlik hosil qilinadi. Qo‘l mehnati jarayonida bolalar asosan ishlab chiqarish texnologiya: chiqindilar qog‘oz, karton, sim, yog‘och, gazmol va boshqalar bilan; tabiiy va sun’iy xomashyolar maxsus loy, yog‘och, plastmassalar, plastilin, yelim va boshqalar bilan, keng iste’mol mollari va xalq hunarmandchiligi mahsulotlari, tayyorlash uchun mahalliy xomashyolar bilan elektr, radiotexnika to‘plamlari va hokazolar bilan ishlashga o‘rganadilar. Bular- ning barchasida matematik bilimlar asqotadi. Oqibatda o‘quvchilar qo‘l asboblari bilan ishlash har xil xomashyolardan samarali foydalanishning ma’lum tajribasini osonlik bilan to‘plash imkoni ochiladi va mehnatning qadrini, ma’nosini tushunishga, mehnat kishilariga hurmatda bo‘lishga, mehnatning va kasbning u yoki bu turiga qiziqishlarini shakllantirishga yordam beradi. Mehnatning tarbiyaviy kuchi bolaning mehnatga munosabatiga ko‘p jihatdan bog‘liq bo‘ladi. ishtiyoq bilan qiziqib qilinayotgan mehnat majburan qildirilayotgan meh- natga nisbatan bolaning ongiga, hissiyotiga va irodasiga kuchliroq ta’sir etadi. Shu- ning uchun ham o‘quvchilar biror predmet yoki buyum yasashga kirishishlaridan oldin o‘qituvchi bu buyum yoki predmetning zarur ekanligi, uni qo‘llanish o‘rni, ahamiyati, maqsadini tushuntirish, keyingina uni yasash jarayoni va usullari haqida tushuntirishga o‘tishi kerak. Bolalar tayyorlagan predmetlarning o‘z o‘rnida qo‘llanilishi ham katta ahamiyat- ga egadir. Ular o‘z mehnatlarining foydaliligini ko‘rganlarida, faxrlanish, undan ham yaxshi roq narsalar yasashga, ijod qilishga intilish paydo bo‘ladi. Boladagi o‘z qobiliyatiga ishonch paydo bo‘lishi, narsalarga xushyor munosabat- da bo‘lishi hissiyotini tug‘diradi. Chunki bolalar tevarak-atrofidagi predmetlarning qan- day mehnat evaziga yaratilganligini anglaydilar. Farzandlarimizni mustaqil hayotga yo‘llashda ularning barcha qobiliyatlarini va iq- tidorlarini yuzaga chiqarish va shakllantirishda kasbiy ta’limning o‘rni beqiyosdir. Shu- ning uchun bugungi kunda barkamol avlodni shakllantirish, tarbiyalash ertangi kuni- mizni belgilab beruvchi dolzarb masalaga aylandi. Tabiatga bo‘lgan qiziqish, unga intilish har bir bolada mavjud. Buni o‘z vaqtida anglash muhim ahamiyat kasb etadi. Boshlang‘ich sinflarda texnologiya fanini o‘qitishdan asosiy maqsad badiiy va texnik ijodiyotga, kasbga qiziquvchi ijodkor, faol shaxsni tarbiyalashdir. Boshlang‘ich sinflar kasbiy ta’lim dasturida o‘quvchilarni mehnatning turli kurinishlari quyidagilardan iborat: – qishloq xo‘jaligidagi mehnat; |