Amputatsiya so‘zi lotincha (amputare) kesib olib tashlash, ekzartikulyasiya esa
oyoq-qo‘llarni bo‘g‘im satxida kesib olib tashlash demakdir. SHunday kilib,
amputatsiyani xar xil satxda, ekzartikulyasiyani esa fakatgina bo‘g‘im satxida qilish
bilan olib borish kerakligini uktirdi.
Oyoq-qo‘l amputatsiyalari muammolarini ishlab chikishda N.I.Pirogovning xizmatlari
juda kattadir. Xarbiy xarakatlar maydonida ukotar kurollardan olingan jaroxatlarda
N.I.Pirogov tomonidan amputatsiya keng qo‘llanilgan, lekin bu xolatda ulim 85-90%
ni tashqil kilgan. SHuning uchun Kavkaz kompaniyasi (1847) davrida u bunday
xollarda kutib turish taktikasini qo‘lay boshlagan. U kech kilingan amputatsiyalarning
yaxshi tomonlarini asoslab «xamma kurganlarimdan shu narsani xulosa kilish
mumkinki, kutib turish taktikasi erta amputatsiya kilishdan yaxshi ekan. N.I.Pirogov
tomonidan boldirning pastki 1/3 tabiiy tovon suyagini kuyish (ishlatish) yuli bilan
amalga oshiriluvchi amputatsiya usuli ishlab chikildi, bu operatsiya suyak plastik
amputatsiyalarning davrini ochib berdi. N.I.Pirogov tomonidan «iloji boricha
pastrokdan amputatsiya kilish kerak» degan amputatsiyaning asosiy prinsipi ishlab
chikildiki, bu xozirgacha uzining axamiyatini yukotgani yuk.
U.V.U. davrida son jaroxatlarinpng 14,2%, boldir jaroxatlarining 18,0 % ida
amputatsiya kilinib, 4,6% xollarda ulim bilan tugagan.
Dostları ilə paylaş: