FəNN: vergiLƏr və vergitutma mühaziRƏ MÜƏLLİMİ: İ. E. D. M. C. HÜseynov
Yüklə 1,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
KitabYurdu.az
18 birinin özlərini müstəqil surətdə müdafiə etməsindən daha ucuz və daha etibarlı mühafizə edir. XIX əsrin birinci yarısında İsveçrəli iqtisadçı Jan Simond de Sismondi (1773 – 1842) «Siyasi iqtisadin yeni başlanğıcları» (1819) adlı əsərində vergi nəzəriyyəsini zövq, ləzzət nəzəriyyəsi kimi ifadə etdi. Bu nəzəriyyəyə görə vergi vətəndaşın cəmiyyətdən aldığı zövqə, ləzzətə görə ödədiyi qiymətdir. Vergilərin ümumi nəzəriyyələri Adı Dövrü Baniləri Mübadilə nəzəriyyəsi Orta əsrlər - Atomistik nəzəriyyə XVI – XVII əsrlər S.Voban, Ş.Monteskye, T.Qobbs, Volter, O.Mirabo Zövq (ləzzət) nəzəriyyəsi XIX əsrin I yarısı J.Simond de Sismondi Vergilər sığorta mükafatı kimi XIX əsrin I yarısı J.Mak-Kulloh, A.Tyer Klassik nəzəriyyə XVIII əsrin II yarısı XIX əsrin I yarısı A.Smit, D.Rikardo Keyns nəzəriyyəsi XX əsrin I yarısı C.Keyns Monetarist nəzəriyyə XX əsrin 50-ci illəri M.Fridman Təklif iqtisadiyyatı nəzəriyyəsi XX əsrin 80-ci illəri M.Berns, Q.Stayn Elə həmin dövrlərdə vergilərə sığorta mükafatı kimi baxan nəzəriyyə də formalaşmağa başladı. Bu nəzəriyyələrin nümayəndələri fransız dövlət xadimi Adolf Tyer (1797-1877) və ingilis iqtisadçısı Con Ramsey Mak Kulloh (1789-1864) idilər.Onların fikrincə vergilər hər hansı bir riskin yaranacağı təqdirdə vətəndaşların dövlətə ödədikləri sığorta ödənişidir. Vergi ödəyiciləri kommersant olmaqla, öz gəlirlərinin həcmindən asılı olaraq müharibə, oğurluq, yanğın və s.-dən öz mülkiyyətlərini sığortalayırlar. Ancaq həqiqi sığortadan fərqli olaraq vergilər sığorta halı yarandıqda onun əvəzini geri almaq üçün deyil, müdafiə və qanunçuluğun təmin edilməsi üçün dövlətin xərclərinin maliyyələşdirilməsi üçün ödənilir. Vergilərin klassik nəzəriyyəsi daha yüksək nəzəri səviyyəyə malikdir və ingilis iqtisadçıları Adam Smit (1723-1790), David Rikardo (1772-1823) və onların ardıcılları J.B.Sey, U.Petti və C.Millin elmi Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|