FəNN: vergiLƏr və vergitutma mühaziRƏ MÜƏLLİMİ: İ. E. D. M. C. HÜseynov

Səyyar  vergi  yoxlaması  zamanı  ehtiyac  olduqda  ekspert, 
mütəxəssis,  tərcüməçi,  müşahidəçi  dəvət  oluna  və  inventarizasiya 
(Vergilər Nazirliyinin qərarı ilə) inventarizasiya aparıla bilər. 
KitabYurdu.az 
63

---

Operativ  vergi  nəzarəti.  Operativ  vergi  nəzarəti  sahibkarlıq 
fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərin gəlir götürmək üçün 
istifadə  etdikləri,  yaxud  vergi  tutulan  obyektlərin  və  ya  əmtəə-material 
ehtiyatlarının  saxlanılması  ilə  bağlı  olan  anbar,  ticarət  və  bu  qəbildən 
olan  digər  binalarında  (ərazilərində)  (yaşayış  binaları  (sahələri)  istisna 
olmaqla),  nəqliyyat  vasitələrində  (sahibkarlıq  fəaliyyəti  üçün  istifadı 
edilməyən şəxsi nəqliyyat vasitələri istisna olmaqla) həyata keçirilən və 
aşağıdakı məsələləri əhatə edən vergi nəzarəti formasıdır: 
-  Vergi  Məcəlləsi  ilə  müəyyən  edilmiş  hallarda  və  qaydada  vergi                 
orqanlarında  uçota  durmayan  və  ya  «Fərqlənmə  nişanı»  almayan  vergi 
ödəyicilərinin aşkar edilməsi; 
- aksiz  markaları ilə  markalanmalı olan  mallar  markalanmadan və 
ya saxta aksiz  markaları ilə  markalanmaqla satılması,  satış  məqsədi ilə 
saxlanılması  və  ya  istehsal  binasının  hüdudlarından  kənara 
çıxılmasıfaktlarının aşkar edilməsi; 
-  əhali  ilə  pul  hesablaşmalarının  aparılması  qaydalarına  riayət 
olunması; 
-  valyuta  sərvətlərinin  ödəniş  vasitəsi  kimi  qəbul  edilməsi  və 
valyuta  sərvətlərinin  ticarət,  iaşə 
və 
xidmət 
müəssisələrində 
qanunvericiliklə  müəyyən  edilmiş  qaydalar  pozulmaqla  alınıb-satılması 
və ya dəyişdirilməsi faktlarının aşkar edilməsi; 
 
-  xüsusi  razılıq  (lisenziya)  tələb  olunan  fəaliyyət  növləri  ilə  belə 
razılıq (lisenziya) olmadan məşğul olan şəxslərin aşkar edilməsi; 
 
-  Azərbaycan  Respublikasının  Əmək  Məcəlləsində  nəzərdə 
tutulmuş qaydada əmək müqaviləsini (kontraktı) başlamadan işəgötürən 
tərəfindən  fiziki  şəxslərin  hər  hansı  işlərin  (xidmətlərin)  yerinə 
yetirilməsinə cəlb edilməsi hallarının aşkar edilməsi; 
 
- xronometraj metodu ilə müşahidə aparılması. 
 
Operativ  vergi  nəzarətinin  həyata  keçirilməsi  üçün  əsaslar 
aşağıdakılardır: 
 
-  vergi  orqanı  tərəfindən  keçirilən  səyyar  vergi  yoxlaması  zamanı 
aşkar edilmiş faktlar; 
 
- vergi orqanı tərəfindən mənbəyi bəlli mənbələrdən əldə etdikləri 
məlumatlar; 
 
-  vergi  ödəyicisi  tərəfindən  vergi  qanunvericiliyinin  pozulması 
hallarının aradan qaldırılması barədə vergi orqanlarının tələblərini Vergi 
Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş müddətdə yerinə yetirmədikdə;