paylanması; Qurğular arasında ortaq informasiya mübadiləsini təmin edən xidmətlərə verilən
ümumi ad. Bulud texnologiyası bu baxımdan bir məhsul deyil, xidmətdir; Əsas mənbədəki
kompüterlər və digər qurğulardan informasiya şəbəkəsi (tipik olaraq İnternetdən) üzərindən
istifadə edilməsidir.
pravayderləri tərəfinnən ehtiyat nüsxə məqsədilə təqdim olunan buludlardır. Məsələn Google
yaratmış və inkişaf etdirmişlər. Həmçinin Microsoft, İntel kimi böyük texnologiya şirkətləri də
edirlər. Bu səbəbdən gələcəkdə hard disklərin yerini onlayn buludların tutacağı da düşünülür.
Bu, sistemlərdə heç bir infrastruktur hazırlamadan tamamilə onlayn şəbəkə vasitəsiylə
texnologiyası istifadə edən cəmiyyətlərdə bir çox informasiya mübadiləsi təmin edən firmanın
önəmli bir mövqeyə gələcəyi, hətta sektordakı rəqabətin hüquqi problemlərə səbəb ola
biləcəyi də istisna deyil. Çünki bütün sistem tətbiqetmələrinin açıq infrastrukturla
dəyişdirilməsi şəxsi məlumatlara istənilməyən daxilolmalar təhlükəsini artırır.
Bulud texnologiyasını izah edən məntiqi sxem
Bulud texnologiyası istifadəçilərin lokal mövqelərində hər hansı bir proses, proqram,
verilənlərin daxil edilməsi və ya servis infrastrukturu lazım olmadan alınacaq xidmətin təmin
olunmasını əhatə edən informasiya xidmətidir. Beləliklə istifadəçilər istədikləri xidmətdən öz
aparatlarında heç bir infrastrukutur yaratmadan istifadə edə bilirlər.
Bu nəzəriyyə informasiya texnologiyalarındakı bir zərurətin yerini doldurmuşdur. İnformasiya
məhsullarında proqramların həcminin artması nəzərə alınarsa yeni infrastruktur yaratmaq
kimi əlavə xərc və vaxt tələb edən amillərin ortadan qalxmasını təmin edən bu sistem
internetdə real zamanda əməliyyat apara bilmək imkanını artırır.
Bulud texnologiyası internet texnologiya xidmətləri üçün əsası internet protokollarına
əsaslanan yeni bir xidmət servisi olaraq xarakterizə olunur. Bu sistem sayəsində proqramlarla
həyata keçirilən bir çox texnoloji əməliyyat artıq internet üzərindən virtual olaraq həyata
keçirilir. Bu İnternetlə birlikdə məsafədən asılı olmayaraq öz fayl və ya informasiyalarımızla
əldə etmək və onlarla işləməyə bilməkçün bir texnikadır. Onlayn qurulan şəbəkə bazalı
vasitələr və üsullar vasitəsiylə şəbəkə fliterləri bir çox proqramın bir yerə yığıldığı və
kompüterlər arası əməliyyat edilə bilən bir sahəyə çevrilmişdir.
Bulud texnologiyası şəbəkə sensorları ilə internet səhifələrinə qoşulur və əməliyyatların
İnternet üzərindən istifadə edilməsini təmin edir. Bu proqramlar və faktların uzaq bir mövqedə
yerləşən serverlərdə daxilolmaya icazə verməsi ilə mümkün olur. Bu istismar iki ümumi
çərçivəyə malikdir. Bunlardan ilki geniş olaraq istifadə edilən proqramlarla yaradılan faylların
hər hansı bir yerdə göstərilməsini təmin edən onlayn tədbiqlərdir. Məsələn, Microsoft Ofis ilə
yazılan bir mətn sənədinin bu proqram olmayan bir kompüterdə internet vasitəsi ilə əldə
edilməsi bu cür prosesdir. Sistemin ikinci tərəfi isə onlayn funksional altproqramların
yaradılmasıdır. Bunun üçün səhifə təkrarlanması tələb etməyən və mövqe dinamikliyini təmin
edən bir sistem olan AJAX inkişaf etdirilmişdir. Beləliklə, funksional təsir anında səhifədə əks
olunur internet üzərindən proqram istifadəsi mümkün olur.
Bulud texnologiyaları istifadəçilərə 10-a yaxın xidmət təklif edir.
[2]
Storage-as-a-service (SaaS) — verilənlərin yadda saxlanması servis kimi. Lazımi disk fəzasının
sorğu üzrə təqdim edilməsi. Bu resurs uzaq məsafədə yerləşə bilər. İstifadəçilərə verilənləri
yadda saxlamaq üçün yaddaş resursları təklif edir.
Database-as-a-service (DaaS) — verilənlər bazası servis kimi. Verilənlər bazasına məsafədən
girişin təqdim edilməsi imkanını yaradır. İstifadəçi üçün bu verilənlər bazası lokal şəbəkələrdə
yerləşən baza kimi görünür.
Bulud servisləri
İnformation-as-a-service (İaaS) — informasiya servis kimi. Verilənlərə
API tipli interfeys
vasitəsilə məsafədən girişi nəzərdə tutur. Bu birja verilənləri, kredit informasiyası, ünvanların
yoxlanılması və identifikasiyası ola bilər.
Security-as-a-service (SaaS)- təhlükəsizlik servis kimi. Bu təhlükəsizlik xidmətlərinin İnternet
vasitəsilə təqdim edilməsidir. Təhlükəsizlik strukturunun lokal qurulmasına baxmayaraq, bəzi
xidmətlər uzaqdan reallaşdırılır, məsələn, identifikasiya və audentifikasiya, giriş açarlarının
generasiyası, saxlanması və ötürülməsi
Management/governance-as-a-service (MaaS)- idarəetmə servis kimi. Bu digər bulud-
servislərin uzaqdan idarə edilməsi servisidir, buraya virtuallaşdırma, girişin idarə edilməsi,
müəyyən siyasətlərin (məsələn, təhlükəsizlik) reallaşdırılması daxildir. Biznes xidmətlərinin
təşkilini həyata keçirir.
Testing-as-a-service (TaaS)- testləşmə servis kimi. Bu veb-serverlər daxil olmaqla, müxtəlif növ
servislərin lokal və ya uzaqdan testləşdirmə imkanının təqdim edilməsidir.
Hal-hazırda bulud sistemində ən çox istifadə olunan xidmətlər aşağıdakılardır
[3]
.
Dostları ilə paylaş: