BiNGÖL ÜNİversitesi



Yüklə 0,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/25
tarix29.12.2021
ölçüsü0,55 Mb.
#48585
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   25
İbn Həcər “Tədlis kitabı”

Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 4/ Cilt: 4/ Sayı:8/ Güz 2014 

…………………………………...…………………………………………………………………… 

197 


Şu’be’den  (işitmiş  gibi)  rivâyet  etti.”  demiştir.  Zehebî  de  “Tayâlisî,  bu  iki 

hadîsi Şu’be’den tedlîs yapmıştır, onun ne (müdellis) olduğu bilinen bir şeydir.” 

demiştir.  Bana  göre  onun  bu  iki  hadîsi  sonradan  hatırlamış  olması  da 

muhtemeldir. Ancak tedlîs yapmışsa araştırılır; (hadisi) muhtemel bir sîga (نع

ile rivâyet etmişse bu isnâd tedlîsi, sarîh (انربخأ ، انثدح gibi) bir sîga ile rivâyet 

etmişse bu icâzet(le almış olduğu hadîsi beyân etmeden rivâyet etmek anlamına 

gelen siyağ) tedlîsidir.   



54. Süleyman b. Tarhân et-Teymî, KS (ö. 143)  

Küçük  tâbi’îlerin  meşhûrlarından  ve  Basra  ehlinin  fazîletlilerindendir. 

Nesâî ve başkaları, onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır.  

55. Süleyman b. Mihrân el-A’meş, KS (ö. 147, 148) 

Kûfe’nin muhaddisi ve kıraat âlimidir. Tedlîs yapardı. el-Kerâbîsî, Nesâî, 

Dârekutnî ve başkaları onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır. 

56. Şerîk b. Abdillah en-Nehaî el-Kâdî, Bt – M – SE (ö. 177, 178)  

Meşhûr  ve  sebt  (güvenilir)  râvîlerdendir.  Kâdı  olarak  tayin  edildikten 

sonra hıfzı bozulmuştur. Tedlîsten kaçınırdı. Ancak Abdulhak el-İşbîlî (ö. 582) 

el-Ahkâm’ında; Dârekutnî’nin onu tedlîsle vasıflandırdığına atıf yapmıştır. 

57. Şu’ayb b. Muhammed b. Abdillah b. Amr b. el-Âs, Bk – SE (ö. 81-90)  

Dedesinden  (Abdullah  b.  Amr)  rivâyet  etmiş,  kendisinden  de  iki  oğlu 

Amr (babasının dedesi Abdullah b. Amr’dan aldığı meşhûr sahîfenin râvîsi) ve 

Ömer ile Sâbit el-Bünânî, Atâ el-Horasânî ve başkaları rivâyette bulunmuştur. 

Ondan  gelen  rivâyetlerin  büyük  çoğunluğu  oğlu  Amr’dandır.  İleride  Amr’ın 

tercümesinden bahsedilecektir. 

Şu’ayb’ın dedesinden semâ’ının olup olmadığı hakkında ihtilâf edilmiştir. 

İbnu’l-Medînî, Buhârî, Dârekutnî, Ahmed b. Sa’îd ed-Dârimî ve Ebû  Bekir b. 

Ziyâd 

en-Neysâbûrî  onun 



dedesinden 

semâ’ının 

kesin  olduğunu 

belirtmektedirler. Ahmed b. Hanbel ise “Ondan semâ’ı olduğu kanaatindeyim” 

demiştir.  İbn  Ma’în  ve  İbn  Hibbân  ise  onun  dedesinden  kesinlikle  semâ’ı 

olmadığını  söylemişlerdir.  Nitekim  İbn  Ma’în  “Şu’ayb,  dedesi  Abdullah  b. 



Amr’ın kitabını vicâde ile elde etmiş ve ondan rivâyette bulunmuştur.” demiş, 

İbn  Hibban  da  “Her  kim  onun  dedesinden  semâ’ı  vardır  derse,  bu  söz  benim 



nazarımda ğayr-ı sahîhtir.” demiştir

28

.  



Bana  göre  Şu’ayb’ın  dedesinden  yapmış  olduğu  rivâyetlerde  semâ’ını 

tasrîh  ettikleri  –  ki  bunları  bizzat  semâ  etmiştir  –  azdır.  Diğerleri  ise 

sahîfedendir. Bu da bir çeşit tedlîstir. 

 

                                                 



28

 İbn Hibbân, Sikât, VI, 437. 




İbn Hacer el-ASKALÂNÎ, (Çeviren: Veysel ÖZDEMİR), Ta’rîfu Ehli’t-Takdîs bi 

Merâtibi’l-Mevsûfîne bi’t-Tedlîs (Tabakâtu’l-Müdellisîn) 

……………………………………………………………………………………………..………. 

198 


58. Abdurrezzâk b. Hemmâm es-San’ânî, KS (ö. 211)  

Meşhûr hadîs hâfızıdır. Hadîslerinin tahrîc edilmesinde ittifâk edilmiştir. 

Her ne kadar bazı hadîs âlimleri onu tedlîsle vasıflandırmışsa da tedlîsten uzak 

durduğuna  dair  kendisinden  şu  sözler  nakledilmiştir:  “Hac  yaptıktan  sonra 



Mekke’de üç gün kaldım. O günlerde ehli hadîsten hiç kimse yanıma gelmedi. 

Kâbe’nin  örtüsüne  sarılarak  ‘Ey  Rabbim!  Ben  yalancı  mıyım?  Ben  müdellis 

miyim? Ben Bakiyye b. el-Velîd miyim?’ dedim. Eve döndükten sonra ehli hadîs 

yanıma  gelmeye  başladı.”  Bu  ifadelerinde  Bakiyye’yi  zikretmiş  olması,  çok 

tedlîs yapmadığına delil olabilir.  



59. İkrime b. Hâlid b. Sa’îd b. el-Âs b. Hişâm el-Mahzûmî, B – M – D – T 

– N (ö. 111-120) 

Meşhûr  bir  tabi’îdir.  Zehebî,  Urcûze’sinde  (Esmâu’l-Müdellisîn  adlı 

manzum eserinde), el-Alâî de Merâsil’inde onu müdellis olarak zikretmiştir. 

60. Amr b. Şu’ayb b. Muhammed b. Abdillah b. Amr b. el-Âs es-Sehmî, Bk 

– SE (ö. 118) 

Tâbi’ûnun  küçüklerindendir.  Meşhûr  olmakla  birlikte  mutelefûn  fîh  bir 

râvîdir. Hadîs âlimlerinin çoğuna göre sadûktur. Babası, onun da dedesi yoluyla 

rivâyet ettiklerinin dışındaki hadîsleri kavîdir. İbn Ma’în “Eğer هدج نع هيبأ نع’ 



şeklinde  rivâyette  bulunuyorsa  bu  kitaptandır.  Ancak  Sa’îd  b.  el-Müseyyib, 

Süleymân b. Yesâr ve Urve’den rivâyet ettiklerinde ise sikadır.” demiştir. Ebû 

Zur’a “Sikalar ondan rivâyette bulunmuşlardır. ‘Babası  dedesi ( نع هيبأ نع



هدج)  tarikiyle’  çokça  rivâyet  etmesinden  dolayı  tenkît  edilmiştir.  Onu  tenkît 

edenler  şunları  söylemişlerdir:  Babasından  semâ’ı  çok  azdır;  ancak  yanında 

bulunan  bir  sahifeyi  alıp  ondan  rivâyet  etmiştir.  Rivâyetlerdeki  münkerlerinin 

geneli  zayıf  râvîlerin  ondan  yaptığı  rivâyetlerdir.  Yanındaki  kitaptan  ötürü 

tenkît edilmiştir.  Kendisi hadd-i zâtında sika bir râvîdir.” demiştir.  

İbn Ebî Hayseme, Hârûn b. Ma’rûf’un şunları söylediğini nakletmektedir: 



“Amr babasından hiçbir şey semâ etmemiştir. Ondan rivâyet ettikleri ise vicâde 

yoluyla  elde  ettiği  kitaptandır.”  İbn  Adiy  de  “İmâmlar,  sikalar  ve  bir  gurup 

zayıf râvî ondan rivâyet etmiştir. Ancak sahîh müellifleri, onun babası  dedesi 

tariki ile  rivâyet  ettikleri  hadîslerini  ‘Bunlar  sahîfedendir’  diyerek  kitaplarına 

tahrîc etmemişlerdir.  

Yukarıdakilerin  beyânlarına  göre  Amr  tedlîs  yapmıştır.  Zira  onun 

babasından  semâ’ı  sabittir.  Ancak  semâ’  etmeyip  te  sahîfeden  almış  olduğu 

birçok  hadîsi  “نع”  sîgası  ile  rivâyet  etmesi,  Allah  en  iyisini  bilir,  tedlîsin  bir 

çeşididir. 

61. Muhammed b. Hâzım el-Kûfî Ebû Mu’âviye ed-Darîr, KS (ö. 195) 

Künyesi  ile  meşhûrdur.  Hıfzı  derindir.  el-A’meş’den  rivâyet  edenlerin 




Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 4/ Cilt: 4/ Sayı:8/ Güz 2014 

…………………………………...…………………………………………………………………… 

199 


içerisinde en sağlamıdır. Dârekutnî, onu tedlîsle vasıflandırmıştır. 

62. Muhammed b. Hammâd et-Tihrânî, İM (ö. 271)  

Abdurrezzâk’dan  rivâyet  etmiştir.  Ebû  Muhammed  b.  Hazm,  onun  bir 

hadîste tedlîs yaptığına işâret etmiştir. 

63. Yahyâ b. Ebî Kesîr el-Yemânî, KS (ö. 132) 

Tâbi’ûnun  küçüklerindendir.  Meşhûr  hadîs  hâfızıdır.  Çokça  irsâl 

yapmıştır.  Sahâbeden  semâ’ının  olmadığı  söylenmektedir.  Nesâî,  onu  tedlîs 

yapmakla vasıflandırmıştır. 



64. Yûnus b. Ubeyd el-Basrî, KS (ö. 139)  

Basra’nın  hadîs  hâfızlarındandır.  Meşhûr  sikalardandır.  Nesâî,  onu 

tedlîsle  vasıflandırmış;  Sülemî,  Dârekutnî’nin  de  bu  görüşte  olduğunu 

belirtmiştir.  



65. Yûnus b. Abdila’la es-Sadefî el-Mısrî, M – N – İM (ö. 264) 

Zehebî, İbn Mâce’nin de tahrîc ettiği

29

, Şâfiî’den, onun da Muhammed b. 



Hâlid  el-Cenedî’den  rivâyet  etmiş  olduğu  Enes’den  gelen  hadîste  tesviye

30

 



(tedlîsi) yaptığını belirtmiştir. 

66. Yûnus b. Ebî İshâk Amr b. Abdillah es-Sabî’î, Bk – M – SE (ö. 152) 

Meşhûr hâfızlardandır. Kûfelidir. Şa’bî 

 el-Hâris (b. Abdillah ö. 65) 



 

Ali yoluyla rivâyet ettiği “Ebû Bekir ve Ömer Cennet ehlinin orta yaşlılarının 



efendileridirler.” hadîsinin isnâdındaki el-Hâris’i düşürmüştür.   


Yüklə 0,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin