BiNGÖL ÜNİversitesi
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- هدج نع هيبأ نع
|
Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 4/ Cilt: 4/ Sayı:8/ Güz 2014
…………………………………...…………………………………………………………………… 197
Şu’be’den (işitmiş gibi) rivâyet etti.” demiştir. Zehebî de “Tayâlisî, bu iki hadîsi Şu’be’den tedlîs yapmıştır, onun ne (müdellis) olduğu bilinen bir şeydir.” demiştir. Bana göre onun bu iki hadîsi sonradan hatırlamış olması da muhtemeldir. Ancak tedlîs yapmışsa araştırılır; (hadisi) muhtemel bir sîga (نع) ile rivâyet etmişse bu isnâd tedlîsi, sarîh (انربخأ ، انثدح gibi) bir sîga ile rivâyet etmişse bu icâzet(le almış olduğu hadîsi beyân etmeden rivâyet etmek anlamına gelen siyağ) tedlîsidir. 54. Süleyman b. Tarhân et-Teymî, KS (ö. 143) Küçük tâbi’îlerin meşhûrlarından ve Basra ehlinin fazîletlilerindendir. Nesâî ve başkaları, onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır.
Kûfe’nin muhaddisi ve kıraat âlimidir. Tedlîs yapardı. el-Kerâbîsî, Nesâî, Dârekutnî ve başkaları onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır.
Meşhûr ve sebt (güvenilir) râvîlerdendir. Kâdı olarak tayin edildikten sonra hıfzı bozulmuştur. Tedlîsten kaçınırdı. Ancak Abdulhak el-İşbîlî (ö. 582)
Dedesinden (Abdullah b. Amr) rivâyet etmiş, kendisinden de iki oğlu Amr (babasının dedesi Abdullah b. Amr’dan aldığı meşhûr sahîfenin râvîsi) ve Ömer ile Sâbit el-Bünânî, Atâ el-Horasânî ve başkaları rivâyette bulunmuştur. Ondan gelen rivâyetlerin büyük çoğunluğu oğlu Amr’dandır. İleride Amr’ın tercümesinden bahsedilecektir. Şu’ayb’ın dedesinden semâ’ının olup olmadığı hakkında ihtilâf edilmiştir. İbnu’l-Medînî, Buhârî, Dârekutnî, Ahmed b. Sa’îd ed-Dârimî ve Ebû Bekir b. Ziyâd en-Neysâbûrî onun dedesinden semâ’ının kesin olduğunu belirtmektedirler. Ahmed b. Hanbel ise “Ondan semâ’ı olduğu kanaatindeyim” demiştir. İbn Ma’în ve İbn Hibbân ise onun dedesinden kesinlikle semâ’ı olmadığını söylemişlerdir. Nitekim İbn Ma’în “Şu’ayb, dedesi Abdullah b. Amr’ın kitabını vicâde ile elde etmiş ve ondan rivâyette bulunmuştur.” demiş, İbn Hibban da “Her kim onun dedesinden semâ’ı vardır derse, bu söz benim nazarımda ğayr-ı sahîhtir.” demiştir 28 . Bana göre Şu’ayb’ın dedesinden yapmış olduğu rivâyetlerde semâ’ını tasrîh ettikleri – ki bunları bizzat semâ etmiştir – azdır. Diğerleri ise sahîfedendir. Bu da bir çeşit tedlîstir.
28 İbn Hibbân, Sikât, VI, 437. İbn Hacer el-ASKALÂNÎ, (Çeviren: Veysel ÖZDEMİR), Ta’rîfu Ehli’t-Takdîs bi Merâtibi’l-Mevsûfîne bi’t-Tedlîs (Tabakâtu’l-Müdellisîn) ……………………………………………………………………………………………..………. 198
58. Abdurrezzâk b. Hemmâm es-San’ânî, KS (ö. 211) Meşhûr hadîs hâfızıdır. Hadîslerinin tahrîc edilmesinde ittifâk edilmiştir. Her ne kadar bazı hadîs âlimleri onu tedlîsle vasıflandırmışsa da tedlîsten uzak durduğuna dair kendisinden şu sözler nakledilmiştir: “Hac yaptıktan sonra Mekke’de üç gün kaldım. O günlerde ehli hadîsten hiç kimse yanıma gelmedi. Kâbe’nin örtüsüne sarılarak ‘Ey Rabbim! Ben yalancı mıyım? Ben müdellis miyim? Ben Bakiyye b. el-Velîd miyim?’ dedim. Eve döndükten sonra ehli hadîs yanıma gelmeye başladı.” Bu ifadelerinde Bakiyye’yi zikretmiş olması, çok tedlîs yapmadığına delil olabilir. 59. İkrime b. Hâlid b. Sa’îd b. el-Âs b. Hişâm el-Mahzûmî, B – M – D – T – N (ö. 111-120) Meşhûr bir tabi’îdir. Zehebî, Urcûze’sinde (Esmâu’l-Müdellisîn adlı manzum eserinde), el-Alâî de Merâsil’inde onu müdellis olarak zikretmiştir.
Tâbi’ûnun küçüklerindendir. Meşhûr olmakla birlikte mutelefûn fîh bir râvîdir. Hadîs âlimlerinin çoğuna göre sadûktur. Babası, onun da dedesi yoluyla rivâyet ettiklerinin dışındaki hadîsleri kavîdir. İbn Ma’în “Eğer ‘هدج نع هيبأ نع’ şeklinde rivâyette bulunuyorsa bu kitaptandır. Ancak Sa’îd b. el-Müseyyib, Süleymân b. Yesâr ve Urve’den rivâyet ettiklerinde ise sikadır.” demiştir. Ebû Zur’a “Sikalar ondan rivâyette bulunmuşlardır. ‘Babası → dedesi ( نع هيبأ نع هدج) tarikiyle’ çokça rivâyet etmesinden dolayı tenkît edilmiştir. Onu tenkît edenler şunları söylemişlerdir: Babasından semâ’ı çok azdır; ancak yanında bulunan bir sahifeyi alıp ondan rivâyet etmiştir. Rivâyetlerdeki münkerlerinin geneli zayıf râvîlerin ondan yaptığı rivâyetlerdir. Yanındaki kitaptan ötürü tenkît edilmiştir. Kendisi hadd-i zâtında sika bir râvîdir.” demiştir. İbn Ebî Hayseme, Hârûn b. Ma’rûf’un şunları söylediğini nakletmektedir: “Amr babasından hiçbir şey semâ etmemiştir. Ondan rivâyet ettikleri ise vicâde yoluyla elde ettiği kitaptandır.” İbn Adiy de “İmâmlar, sikalar ve bir gurup zayıf râvî ondan rivâyet etmiştir. Ancak sahîh müellifleri, onun babası → dedesi tariki ile rivâyet ettikleri hadîslerini ‘Bunlar sahîfedendir’ diyerek kitaplarına tahrîc etmemişlerdir.” Yukarıdakilerin beyânlarına göre Amr tedlîs yapmıştır. Zira onun babasından semâ’ı sabittir. Ancak semâ’ etmeyip te sahîfeden almış olduğu birçok hadîsi “نع” sîgası ile rivâyet etmesi, Allah en iyisini bilir, tedlîsin bir çeşididir.
Künyesi ile meşhûrdur. Hıfzı derindir. el-A’meş’den rivâyet edenlerin Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 4/ Cilt: 4/ Sayı:8/ Güz 2014 …………………………………...…………………………………………………………………… 199
içerisinde en sağlamıdır. Dârekutnî, onu tedlîsle vasıflandırmıştır. 62. Muhammed b. Hammâd et-Tihrânî, İM (ö. 271) Abdurrezzâk’dan rivâyet etmiştir. Ebû Muhammed b. Hazm, onun bir hadîste tedlîs yaptığına işâret etmiştir.
Tâbi’ûnun küçüklerindendir. Meşhûr hadîs hâfızıdır. Çokça irsâl yapmıştır. Sahâbeden semâ’ının olmadığı söylenmektedir. Nesâî, onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır. 64. Yûnus b. Ubeyd el-Basrî, KS (ö. 139) Basra’nın hadîs hâfızlarındandır. Meşhûr sikalardandır. Nesâî, onu tedlîsle vasıflandırmış; Sülemî, Dârekutnî’nin de bu görüşte olduğunu belirtmiştir. 65. Yûnus b. Abdila’la es-Sadefî el-Mısrî, M – N – İM (ö. 264) Zehebî, İbn Mâce’nin de tahrîc ettiği 29 , Şâfiî’den, onun da Muhammed b. Hâlid el-Cenedî’den rivâyet etmiş olduğu Enes’den gelen hadîste tesviye 30
(tedlîsi) yaptığını belirtmiştir. 66. Yûnus b. Ebî İshâk Amr b. Abdillah es-Sabî’î, Bk – M – SE (ö. 152) Meşhûr hâfızlardandır. Kûfelidir. Şa’bî el-Hâris (b. Abdillah ö. 65)
Ali yoluyla rivâyet ettiği “Ebû Bekir ve Ömer Cennet ehlinin orta yaşlılarının efendileridirler.” hadîsinin isnâdındaki el-Hâris’i düşürmüştür. Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|