Salât ve selâm, açık veya gizli her türlü ayıptan uzak Allah’ın kulu ve resulüne
ve O’nun nurunun sardığı, tedlîse ihtiyacı olmayan âl ve ashâbına olsun.
kitap hocalarımızın hocası Selâhuddîn el-Alâî’nin – Allah hepsini rahmetine
dikkatli bir araştırma neticesinde bilinen çok sayıda müdellis ismi ziyâde
edilmiştir.
Müdellisler beş mertebeye ayrılmaktadır:
Birinci Mertebe: Yahya b. Sa’îd el-Ensârî gibi nâdiren tedlisle
kimselerdir. Rivâyetlerinin geneline oranla tedlislerinin azlığı ve hadîste imâm
olmaları hasebiyle hadîs imâmları, sahîhlerinde bunların rivâyetlerini tahrîc
etmişlerdir. Süfyân es-Sevrî ve yalnızca sika râvîleri tedlîs yapan Süfyân b.
ancak semâ’ını açıkladıkları hadîslerini delil olarak kullanır. Bu grup içerisinde
hadîsleri tamamen reddedilenler olduğu gibi İbn Zübeyr el-Mekkî gibi hadîsleri
merdûddur. Ancak İbn Lehî’a gibi zayıflığı hafif olmasından ötürü tevsîk
İbn Hacer el-ASKALÂNÎ, (Çeviren: Veysel ÖZDEMİR), Ta’rîfu Ehli’t-Takdîs bi
Merâtibi’l-Mevsûfîne bi’t-Tedlîs (Tabakâtu’l-Müdellisîn)
……………………………………………………………………………………………..……….
186
el-Hâfız
Selâhuddîn mezkûr kitabında bu taksîmi yapmıştır.
Müdellislerden isminin başında “h” remzi olanlar mezkur kitapta zikredilmiş,
“h” remzi bulunmayanlar ise ziyadelerdir.
Mutekaddîmûndan bazı âlimler, müdellislerin isimleri ile ilgili müstakil
eserler te’lîf etmişlerdir. İmâm Şâfiî’nin talebelerinden olan el-Hüseyn b. Ali el-
Kerâbîsî, Nesâî ve Dârekutnî bunlardandır. Daha sonra ise hocalarımızın hocası
el-Hâfız Şemsûddîn ez-Zehebî bu alana birkaç beyitten oluşan manzum bir eser
kazandırmıştır. Onu ise talebeleri el-Hâfız Ebû Mahmûd Ahmed b. İbrahim el-
Makdisî ile Zehebî’nin zikretmediği bir çok ismi ilâve etmek sûretiyle ele alan
el-Alâî takip etmektedir. Akabinde de hocamız, asrın hâfızı Ebû’l-Fadl b. el-
Hüseyn (el-Irâkî), el-Alâî’nin kitabına hâşiyeleri yazdığı zeylinde birkaç isim
daha ilâve etmiştir. Sonra Allâme Kâdîu’l-Kudât Veliyyuddîn Ebû Zur’a el-
Hâfız İbnu’l-Hâfız, babasının el-Alâî’nin kitabına yapmış olduğu hâşiyeleri
biraraya getirip, birkaç isim ilâvelerde bulunarak, yeni bir tasnîfle müstakil bir
eser te’lîf etmiştir. İbnu’l-Irâkî, bu eserinde el-Alâî’ye yapmış olduğu ziyâdeleri
“ياز” remziyle belirtmiştir.
Müteahhirûndan da müdellislerle ilgili müstakil eserler te’lîf edenler
olmuştur. Büyük muhaddis ve mutkin Burhânuddîn el-Halebî Sıbt İbnu’l-
Acemî, el-Alâî’nin kitabına bağlı kalarak, ona az sayıda müdellis ismi
eklemiştir. el-Alâî’nin kitabında müdellis olarak zikredilenlerin toplamı 68
kişidir. Buna İbnu’l-Irâkî 13 kişi, el-Halebî ise 32 kişi ilâve etmiştir. Ben de bu
ikisinin ziyâdelerine 39 kişi ilâve ederek kitabımda toplam 152 müdellis ismi
zikrettim. Ayrıca Kütüb-ü Sitte imâmlarının, hadîslerini tahrîc ettikleri râvîleri
farklı remizlerle belirttim.
Dostları ilə paylaş: