BiNGÖL ÜNİversitesi

da  hadîsin  üzerini  çizdi.”  demiştir.  Yine  el-Hatîb  “Kendi  ismini  dâhil  ettiği 

bölümler hariç Müsned’deki semâ’ı sahihtir.” demiştir. İbn Nükta (el-Hatîb’in 

bu  sözünü)  şöyle  açıklamaktadır:  “Fedâle  b.  Ubeyd  ve  Avf  b.  Mâlik’in 

Müsned’leri  ile  Câbir’in  Müsned’inden  bir  kısmını  rivâyet  etmemiştir.  Ayrıca 

eğer  o  ismini  dâhil  etseydi  hepsine  bunu  yapardı.  el-Hatîb’in  bahsettiği  (el-

Hasen’in, İbn Hanbel’in Müsned’inin bir kısmına) ismini dâhil etmesi ise onun 

bunları semâ veya icâzetle aldığı anlamına gelmektedir.”   

42. el-Hasen b. Mes’ûd Ebû Ali ed-Dimeşkî, İbnu’l-Vezîr (ö. 543) 

Hafızasının  kuvveti  ile  bilinen  müksir  (çok  rivâyeti  olan) 

muhaddislerdendir.  İbn  Asâkir  onu  tedlîs  yapmakla  vasıflandırmış  ve  543 

yılında vefat ettiğini söylemiştir

22

. 

                                                 

19

 Buhârî, et-Târîhu’l-Kebîr, I, 401. 

20

  Muhammed  b.  Hibbân  el-Bustî,  Sikât,  (thk.  Muhammed  Abdulmu’îd  Hân),  I-IX,  Dâiretu’l-

Me’ârifi’l-Osmâniyye, Haydarâbâd, 1393/1973, VI, 98. 

21

  Zehebî,  Tezkiretü’l-Huffâz,  (thk.  Zekeriyyâ  Umeyrât),  I-IV,  Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye,  Beyrût, 

1418/1998, I, 42. 

22

  Ali  b.  Hasen  b.  Hibetillah  b.  Abdillah  (İbn  Asâkir),  Târîhu  Medineti  Dımeşk,  (thk.  Ömer  b. 

Ğarâme el-Omrevî), I-LXXX, Dâru’l-Fikr, Beyrût, 1415/1995, XIII, 392-94. 

---

Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 4/ Cilt: 4/ Sayı:8/ Güz 2014 

…………………………………...…………………………………………………………………… 

195 

43. el-Hakem b. Uteybe, KS (ö. 113) 

Tabi’ûnun  küçüklerinden olup Kûfe’nin  meşhûr fakîhlerindendir.  Nesâî, 

tedlîs  yaptığını  söylemiş,  Sülemî  de  tedlîs  yaptığına  dâir  Dârekutnî’nin 

görüşünü nakletmiştir. 

44. Hammâd b. Üsâme Ebû Üsâme el-Kûfî, KS (ö. 201) 

Etbâ’u’t-tâbi’înin  hâfız  muhaddislerindendir.  Künyesi  ile  meşhûrdur. 

Hadîsleriyle ihticâc edilebileceği hususunda ittifak edilmiştir. Hicrî 200 yılında 

vefat  etmiştir.  Hakkında  el-Muaytî  “Önceleri  çok  tedlîs  yapmış  fakat  daha 

sonra bundan vazgeçmiştir.” demiştir. İbn Sa’d da“Çok hadîs rivâyet etmiştir. 

Tedlîs  yapmış;  ancak  yaptığı  tedlîslerini  de  açıklamıştır.”  demiştir.  Ahmed  b. 

Hanbel  ise  “Hadîsleri  sahîh/doğru  yazar,  kitabını  da  iyi  zabtederdi/korurdu. 

Çok  güvenilirdi,  öyle  ki  ondan  daha  güveniliri  yoktu.  Neredeyse  hiç  hata 

yapmazdı. 201 yılında vefat etti.” demiştir.   

45. Hammâd b. Ebî Süleyman el-Kûfî, Be – M – SE (ö. 120)  

Meşhûr fakîhlerdendir. Şâfiî onunla ilgili şunları söylemiştir: “Hammâd, 

İbrahim en-Nehaî yoluyla bir hadîs rivâyet edince Şu’be; Hammâd’a bu hadîsi 

İbrahim’den  işitip  işitmediğini  sormuş,  o  da  bu  hadîsi  Muğîre  b.  Miksem 

yoluyla İbrahim’den aldığını söylemiştir.”    

46. Hâlid b. Me’dân eş-Şâmî, KS (ö. 103) 

Meşhûr  sikalardandır.  Zehebî  onun  hakkında  “Hem  irsâl  hem  de  tedlîs 

yapardı” demiştir. 

47. Zekeriyyâ b. Ebî Zâide el-Kûfî, KS (ö. 146-149) 

Etbâ’u’t-tâbi’îndendir.  Rivâyetlerinin  çoğu  (Âmir)  eş-Şa’bî’dendir. 

Hakkında  Ebû  Hâtim  “eş-Şa’bî  ve  İbn  Cüreyc’den  tedlîs  yapardı.”  demiştir. 

Dârekutnî de onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır.