BiNGÖL ÜNİversitesi



Yüklə 0,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/25
tarix29.12.2021
ölçüsü0,55 Mb.
#48585
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25
İbn Həcər “Tədlis kitabı”

14. Tâvus b. Keysân el-Yemânî, KS (ö. 106)  

Meşhûr  tâbiîlerdendir.  Kerâbîsî  Müdellisîn  adlı  kitabında  onu  da 

zikretmiş ve hakkında “İbn Abbâs’ın ilminden çokça istifade etmiş, daha sonra 

bunları  mürsel  olarak  rivâyet  etmiştir.”  demiştir.  Âişe’den  de  rivâyette 

bulunmuştur. İbn Ma’în “Âişe’den semâ’ı olduğunu sanmıyorum.”, Ebû Dâvud 

da “Âişe’den semâ’ının olduğunu bilmiyorum.” demiştir. 

15. Abdullah b. Zeyd el-Cermî Ebû Kılâbe, KS (ö. 104) 

Tâbi’ûnun meşhûrlarındandır. Künyesi ile şöhret bulmuştur. Zehebî ve el-

Alâî onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır.  

16. Abdullah b. Atâ et-Tâifî, M – SE (ö. 140)  

Sonradan Mekke’ye yerleşmiş tâbi’ûnun küçüklerindendir. Şu’be’nin Ebû 

İshâk es-Sabî’î’den rivâyet ettiği tedlîs ile ilgili bir olayı meşhûrdur

14

.  



17. Abdullah b. Vehb el-Mısrî, KS (ö. 197) 

Meşhûr  fakîhlerdendir.  Muhammed  b.  Sa’d  Tabakât’ında  onu  tedlîs 

yapmakla vasıflandırmıştır.  

18. Abdurabbihi b. Nâfi’  Ebû Şihâb el-Hennât, B – M – D – N – İM (ö. 

171, 172)   

Sonradan  Medâin’e  yerleşmiştir.  İbn  Ma’în  onu  tevsîk  etmiş,  Nesâî  ise 

leyyîn  olduğunu  söylemiştir.  el-Hatîb,  Târîh  adlı  kitabının  mukaddimesinde 

onun bir hadîste tedlîs yaptığına işâret etmiştir. 

 

                                                 



13

  Bkz.  Ebu  Abdillah  Abdurrahmân  b.  Ebî  Hâtim  er-Râzî,  Kitâbu’l-Cerh  ve’t-Ta’dîl,  I-IX,  Dâru 

İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût, 1371/1952, I, 235. 

14

  Bu  meşhûr  kıssa  şöyledir:  Şu’be,  Abdullah  b.  Atâ’nın 



  Ukbe  yoluyla  “Develeri  otlatırken 

nöbetleşirdik...” şeklindeki  rivâyetini  duyduktan sonra Abdullah ile karşılaştığında bu rivâyeti 

Ukbe’den semâ edip etmediğini sormuş, o da Sa’d b. İbrahim’den işittiğini söylemiş. Sa’d ile 

karşılaştığında bu rivâyeti kimden işittiğini sormuş, o da Ziyâd b. Mihrâk’tan işittiğini söylemiş, 

Ziyâd  ile  karşılaşınca,  o  da  bu  rivâyeti  bir  râvîden  o  da  Şehr  b.  Havşeb’den  rivâyet  ettiğini 

söylemiştir.  Ebû  Ahmed  Abdullah  b.  Adiy  el-Cürcânî,  el-Kâmil  fî  Du’efâi’r-Ricâl,  (thk.  Âdil 

Ahmed  Abdulmevcûd,  Ali  Muhammed  Muavved),  I-IX,  Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye,  Beyrût, 

1418/1997, V, 277. 



Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 4/ Cilt: 4/ Sayı:8/ Güz 2014 

…………………………………...…………………………………………………………………… 

191 


19. Ali b. Ömer b. Mehdî ed-Dârekutnî (ö. 385) 

Meşhûr  hadîs  hâfızlarındandır.  Ebû’l-Fadl  b.  Tâhir  (ö.  507)  onun 

hakkında “Dârekutnî’nin tedlîsteki metodu gizlidir. ‘Ebû’l-Kâsım el-Beğavî’ye 

okundu/arz  olundu  filan  kişi  de  size  tahdîs  etti’,  diyerek  semâ  ettiği  vehmini 

uyandırmakta ancak ben semâ ettim dememektedir.” demiştir. 

20. Amr b. Dînâr el-Mekkî, KS (ö. 126) 

Tâbi’ûnun meşhûr sika râvîlerindendir. Hâkim Ulûmu’l-Hadîs’inde onun 

tedlîs yaptığına işâret etmiştir.   

21. el-Fadl b. Dükeyn b. Züheyr Ebû Nu’aym el-Kûfî, KS (ö. 218, 219)  

Meşhûr râvîlerdendir. Buhârî’nin büyük şeyhlerindendir. Ahmed b. Sâlih 

el-Mısrî (ö. 248) onu tedlîs yapmakla vasıflandırmıştır. 

22. Mâlik b. Enes, KS (ö. 179) 

Meşhûr hadîs imâmlarındandır. Sevr b. Zeyd (ö. 135) 

 İkrime (ö. 104) 



  İbn  Abbâs  yoluyla  gelen  bir  hadîsin  isnâdında  İkrime’yi  düşürerek  tesviye 

tedlîsi  yaptığı  için  müdellislerden  sayılması  gerekir.  Muvatta’ında  başka 

hadîslerde  de  Sevr 

  İbn  Abbâs  yoluyla  rivâyette  bulunup  aradaki  İkrime’yi 



zikretmemiştir.  Bununla  birlikte  başka  bir  isnâdda  da  Âsım  b.  Abdillah’ı  da 

düşürmüştür.  Dârekutnî  bunu  (tedlîs  olarak)  zikretmiş,  İbn  Abdilber  ise  tedlîs 

olmadığını söylemiştir.  

23.  Muhammed  b.  İsmail  b.  İbrahim  b.  el-Muğîre  el-Buhârî,  T  –  N  (ö. 

256) 

Ebû  Abdillah  b.  Mende  (ö.  395),  Buhârî’nin  “نلاف  انل  لاق  و  نلاف  لاق” 

ifadeleriyle  naklettiği  rivâyetlerde  tedlîs  olduğunu  söylemiş;  ancak  bu  konuda 

ona  kimse  muvafakât  etmemiştir.  Zira  yaptığım  araştırmalar  neticesinde  onun 

semâ etmediği rivâyetlerde “لاق”, semâ ile alıp ta şartına uymayan veya mevkûf 

rivâyetlerde ise “انل لاق وأ يل لاق” dediğini, böyle bir metodunun olduğunu tespit 

ettim. 

24. Muhammed b.  İmrân b. Mûsâ el-Merzubânî (ö. 384)  

Târihi  rivâyetleri  yazardı.  İcâzetle  almış  olduğu  haberleri  beyân 

etmeksizin tahdîs (انثدح) ve ihbâr (انربخأ) sîgaları ile rivâyet etmiştir. el-Hatîb ve 

başkaları onu müdellis olarak zikretmiştir.   



25. Muhammed b. Yezîd b. Huneys, el-Âbid  T – İM (ö. 220’den sonra) 

İbn  Hibbân  onun  hakkında  “Sadece  semâ’ını  beyân  ettiği  rivâyetlerine 



itibar edilir.” demiştir. 

26. Muhammed b. Yûsuf b. Mesdî el-Hâfız el-Endelüsî (ö. 663) 

Hicrî yedinci yüzyılda Mekke’ye yerleşmiştir. İcâzet ile (aldığı haberleri, 




İbn Hacer el-ASKALÂNÎ, (Çeviren: Veysel ÖZDEMİR), Ta’rîfu Ehli’t-Takdîs bi 

Merâtibi’l-Mevsûfîne bi’t-Tedlîs (Tabakâtu’l-Müdellisîn) 

……………………………………………………………………………………………..………. 

192 


bu  şekilde  aldığını  beyân  etmeksizin  rivâyet  ederek)  tedlîs  yapmıştır.  (Üç 

ciltlik) Mu’cem’i meşhûrdur. 663’te Mekke’de vefat etmiştir.   



27. Mahreme b. Bükeyr b. Abdillah b. el-Eşec, Be – M – D – N (ö. 159) 

Ali  b.  el-Medînî  onun  için  “Babasından  çok  az  hadîs  semâ  etmiştir.” 

demiştir.  Babasından  hiçbir  hadîs  semâ  etmemesine rağmen  ondan çok  sayıda 

hadîs rivâyet ettiği de söylenilmiştir. Ebû Dâvud “Babasından sadece bir hadîs 



semâ ettiğini, onun da vitir hadîsi olduğu”nu söylemiş, Zekeriyyâ es-Sâcî, onu 

tedlîs  yapmakla  vasıflandırmıştır.  Mâlik  de  “Mahreme  babasından  semâ’ı 



olduğuna  dâir  bana  yemin  etti.”  demiştir.  Mûsâ  b.  Seleme  ise  “Mahreme’ye 

babasından semâ’ı olup olmadığını sordum, o da ‘Babama yetişmedim, bunlar 

onun kitaplarıdır.” dediğini nakletmiştir. 

28. Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî, T (ö. 261) 

Meşhûr  hadîs  imâmlarındandır.  İbn  Mende  “Müslim’in  şeyhlerinden 



semâ  etmediği  birşeyi  ‘نلاف  انل  لاق’  şeklinde  rivâyet  etmesi  tedlîstir.”  demiştir. 

Ancak şeyhimiz el-Hâfız Ebû’l-Fadl b. el-Hüseyn (el-Irâkî), İbn Mende’nin bu 

iddiasını reddetmiştir ki doğru olan da budur. 

29. Mûsâ b. Ukbe el-Medenî, KS (ö. 141)  

Küçük  tâbi’îlerdendir.  Sika  olduğunda  ittifâk  edilmiştir.  Dârekutnî, 

İsmailî’nin  Mûsâ  hakkındaki  sözüne

15

  atıfta  bulunarak  tedlîs  yaptığını 



belirtmiştir. 

30. Hişâm b. Urve b. Zübeyr b. el-Avvâm, KS (ö. 145, 146) 

Tâbi’înin  küçüklerinden  olup  meşhûrdur.  Ebû’l-Hasen  İbnu’l-Kattân 

onunla ilgili bir rivâyete dayanarak tedlîs yaptığını söylemiş, Zehebî ise İbnu’l-

Kattân’ın bu iddiasını reddetmiştir. İlgili rivâyet şöyledir: “Hişâm üç kez Irâk’a 



gitmiş,  birinci  defa  gittiğinde  babasından  semâ’ını  tasrîh  ederek  bir  hadîs 

rivâyet etmiş, ikinci gidişinde ise semâ’ını tasrîh etmeksizin çok sayıda rivâyette 

bulunmuştur…”

16

 Buna göre Hişâm, babasından semâ etmediği hadîsler rivâyet 



etmiştir. Bu ise tedlîstir. 

                                                 

15

  İsmâilî,  Mûsâ  b.  Ukbe’nin  Zührî’den  semâ’ı  olmamasına  rağmen  ondan  rivâyet  ettiğini 



söylemiştir.  İbn  Hacer,  Tehzîbu’t-Tehzîb  fî  Ricâli’l-Hadîs,  (thk.  Âdil  Ahmed  Abdu’l-Mevcûd, 

Ali Muhammed Muavved), I-VII, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût, 1425/2004, VI, 471. 

16

  Buradaki  rivâyet  eksik  ve  hatalıdır.  Rivâyetin  aslı  şöyledir:  Hişâm,  üç  kez  Irâk’a  gitmiştir. 



Birinci defa gittiğinde babasından bir hadîs rivâyet ederken “


Yüklə 0,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin