«Sosiologiya» Fənni Üzrə Kollokvium Suallarının Cavabları Sıra №

İctimai rəyin formalaşmasında KİV-in yeri və rolu 

İctimai  rəyin  təşəkkülündə  və  formalaşmasında  cəmiyyət  həyatının 

ayrılmaz  elementlərindən  birinə  çevrilmiş  olan    kütləvi  informasiya 

vasitələri,  yəni  mətbuat,  radio,  televiziya,  kino  və  s.  çox  böyük  rola 

malikdir. Onların sosial rolu hər şeydən əvvəl bununla müəyyən olunur ki, 

şəxsiyyətin inkişafı və formalaşmasının bütün mərhələlərində iştirak edirlər. 

Hələ  XIX  əsrdə  KİV-in  yalnız  mətbuat  forması  geniş  yayıldığı  bir  vaxtda 

bu  ictimai  fenomenin  əhəmiyyəti  marksizm  klassiklərri  tərəfindən  yüksək 

qiymətləndirilmişdir.  Onların  fikrincə  mətbuat  ictimai  rəyi  formalaşdıran  

çox  kəskin  bir  silah  olduğu  üçün  siniflər  arasındakı  mübarizədə  geniş 

istifadə  olunur.  Buna  görə  də  hər  bir  partiya,  xüsusən  də  fəhlə  partiyası 

özünün    gündəlik  qəzetini  yaratmalıdır  ki,  düşməni  ilə  bərabər  mübarizə 

apara  bilsin.  Müasir  dövrdə  hər  bir  partiya  siyasi  mübarizə  səhnəsinə 

atılarkən məhz öz işini mətbuat orqanının yaradılmasından başlayır. Bundan 

başqa müxtəlif hərəkatlar və təşkilatlar, dövlət orqanları və idarələri də öz 

mətbuat orqanları vasitəsi ilə daha səmərəli fəaliyyət göstərirlər. 

Kütləfi  informasiya  vasitələri  sistemi  sosial  institut  olub  informasiyanın 

toplanması,  işlənməsi  və  geniş  miqyasda  yayılmasına,  kütlələrin  şüuruna 

sirayət  etməsi  işinə  xidmət  edir.  KİV-in  sosiologiyasının  predmeti  onun 

elementlərinin  insanların  şüurunun  formalaşmasına  və  sosial    davranışına 

ideoloji təsirinin qanunauyğunluqlarını öyrənməkdir. 

1935-çi  ildə  C.  Gellap  tərəfindən  yaradılmış  olan  Amerika  İçtimai  Rəy 

İnstitutu  müntəzəm  olaraq  əhali  arasında  daxili  və  beynəlxalq  problemlər 

üzrə rəy sorgusu keçirir. Bu institutun gəldiyi qənaətə görə dünyanın əksər 

ölkələrində  insanlar    KİV  –in  sözünə  inanır  və  etibar  edirlər.  Çünki  öz 

strukturuna görə monist olan içtimai rəy  yalnız KİV –in köməyi sayəsində 

plyuralist  xarakter  ala  bilər.  Xüsusən  son  illərdə  İNTERNET  şəbəkəsinin 

daha da genişlənməsi və görünməmiş dərəçədə ünsiyyət sərhədlərini aradan 

---

qaldırması  KİV-nın  səmərəliliyini  artırmış  və  fikir  mübadiləsini  daha  da 

asanlaşdırmışdır. 

---