15-ci f sil. T lbiy g tirm k
-
:
-
.
]
:
[
785. Abdullah ibn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r bel t lbiy g tir rdi:
“L bbeyk llahumm l bbeyk, l bbeyk l
rik l
l bbeyk, inn l-h md
n-ni'm , l
v l-mulk, l
rik l k!
3
” ( l-Buxari, 1549)
16-c f sil.
Miniy min rk n t lbiy
n
önc t hmid, t sbih v t kbir
tirm k
4
-
:
-
.
]
:
[
786.
vay t edilir ki,
s demi dir: “Biz M din
Pey mb rl
birlikd
zöhr namaz dörd rük t, sr namaz is zül-Hüleyf
iki rük t q ld q. Sonra
Pey mb r orada gec di. S
r aç ld qda d
sin minib Beyda deyil n
yer g lib “ lh mdulill h”, “Subhan llah” v “Allahu kb r”– dedi. Sonra o,
1
258-ci h disin qeydl rin bax.
2
Pey mb r ümr il b rab r h cc ziyar tini, ba qa sözl , h ccin Qiran növünü yerin yetirmi dir.
3
T rcüm si: Hüzurundayam, Allah m hüzurundayam! Hüzurundayam, S nin rikin yoxdur, hüzu-
rundayam! H md S
dir, nem t v mülk S
m xsusdur. S nin rikin yoxdur!
4
Burada, hmid deyildikd “ lh mdulill h”, sbih deyildikd “subhan llah”, kbir deyildikd is
“Allahu kb r” q sd edilir.
hih l-Buxari
cc kitab .
290
lbiy g tir k h cc v ümr ziyar ti üçün niyy t etdi, camaat da onunla bir-
likd niyy t etdi. Biz M kk
g lib çatd qdan (v ümr ziyar tini yerin ye-
tirdikd n sonra) o, camaata ihramdan ç xma
mr etdi. N hay t, T rviy gü-
nü
1
insanlar h cc üçün niyy t edib ihrama girdil r.”
s r vay t edir ki, Pey mb r öz li il ayaq üst durmu bir neç
ni k sdi. Pey mb r M din
d buynuzlu a -qaral iki qoyun k sdi.
l-Buxari, 1551)
17-ci f sil.
Qibl
yön lib t lbiy g tirm k
-
:
-
:
.
]
:
[
787.
vay t edilir ki, Nafi
demi dir: “ bn Öm r
sübh namaz zül-Hüley-
q ld qdan sonra d
sini y
rl
yi mr ed rdi. Sonra d
sin min r
d
aya a qalxd qda üzünü qibl
t
f tutar v M scidülh rama g lib
çatanad k t lbiy g tir r v (oraya g lib çatd qdan) sonra t lbiy ni saxlayard .
Daha sonra zu-Tuva vadisin g lib s
q
r orada qalard . Sübh namaz
ld qdan sonra qüsl ed rdi. bn Öm r Pey mb rin bel etdiyini söyl
r-
di.” ( l-Buxari, 1553)
18-ci f sil.
Vadiy g ldikd t lbiy
tirm k
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
788. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Musa (pey mb ) g -
linc , m n sanki onun bu vadiy
2
endiyi zaman t lbiy g tirdiyini görür m.”
l-Buxari, 1555)
19-cu f sil.
Pey mb rin dövründ onun
ihrama girdiyi kimi ihrama gir n
kims haqq nda
-
:
-
:
»
«
.
:
»
«
.
.
1
132-ci h disin qeydl rin bax.
2
Burada M kk
n bir mil aral da yerl
n zr q vadisi n
rd tutulur.
291
:
:
[
¢
£
¤
¦¥
Z
.
]
:
[
789.
vay t edilir ki, bu Musa demi dir: “Pey mb r m ni Y
nd ki bir
tayfan n yan na gönd rdi. M n geri qay td qda B thada ona rast g ldim. O
(m nd n): “Hans niyy tl ihrama girdin?”– dey soru du. Dedim: “Pey m-
rin ihrama girdiyi kimi ihrama girdim.” (M nd n): “Özünl qurbanl q
heyvan g tirmis nmi?”– dey soru du. M n: “Xeyr!”– dedim. Bundan sonra
n onun mri il K
ni t vaf etdim, S fa v M rv aras nda s y etdim, son-
ra da ihramdan ç xd m. Bundan sonra qövmümd n olan bir qad n yan na
ldim v o, m nim saç
darad (v ya ba
yudu).
Öm r (x lif olduqdan sonra) oraya g lib dedi: “
r biz Allah n Kitab
sas götürürüks , (bilin ki,) bu Kitab biz (ziyar ti) tamamlama
mr edir. Uca
Allah buyurur: “Allah üçün h cc v ümr ni tam yerin yetirin.”
1
V
r biz
Pey mb rin Sünn sini sas tuturuqsa, (bilin ki,) o, qurbanl q heyvan k -
k ihramdan ç xmam
r.” ( l-Buxari, 1559)
20-ci f sil.
Uca Allah n: «H cc ziyar ti m lum
olan aylardad r...»
2
sözü
-
:
:
[
!
"
$#
Z
-
:
:
»
«
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
:
»
«
.
:
:
»
«
.
.
.
]
:
[
790.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Biz h cc aylar nda v günl rind , ihramda
ik n qada an olunan
ll rd n ç kin
k Pey mb rl
birlikd (M kk
)
yola dü dük v (n hay t,) g lib S rif deyil n yerd dayand q. (Orada) Pey m-
r
shab rinin qar
na ç b dedi: “Aran zdan özü il qurbanl q heyvan
1
“ l-B
” sur si, 196.
2
“ l-B
” sur si, 197.
hih l-Buxari
cc kitab .
292
tirm
n kims r ümr ziyar tini
1
yerin yetirm k ist yirl rs , qoy yerin
yetirsinl r, özü il qurbanl q g tir n kims r is ihramdan ç xmas nlar.”
Ai dedi: “ shab rd n kimisi ümr ziyar tini etdikd n sonra ihramdan
xd , kimisi d ihramda qald . O ki qald Pey mb
v onunla olan bir
st shab
, onlar qüvv tli idil r, h m d özl ri il qurbanl q g tirmi dil r;
bu s
bd n d onlar ümr ni (müst qil kild ) yerin yetir bilm dil r. Pey m-
r m nim yan ma g ldi v m nim a lad
(görüb) soru du: “S ni a la-
dan n dir, ay (q z)?” Dedim: “S nin shab rin dediyin sözü e itdim. Dem k,
n ümr ed bilm
m.” Pey mb r : “S
n olub?”– dey soru du.
Dedim: “M n namaz q lm ram.
2
” Pey mb r buyurdu: “Z r yoxdur, s n
Ad m q zlar ndan biris n. Allah onlar üçün
ld n mü yy n etdiyini s nin
üçün d mü yy n etmi dir. Ziyar tin davam et. Ola bilsin ki, Allah s
ümr
ziyar tini yerin yetirm yi d müv ff q etsin.”
Ai dedi: “Biz ziyar timiz davam etdik. N hay t, Minaya g lib çatd qda
n (heyzd n) t mizl ndim. Bundan sonra m n Minadan ç xd m v (gedib)
ni t vaf etdim. Zülhicc nin 13-ü Pey mb rl
birlikd Minadan qay -
dark n Müh ss bd dayand q. Pey mb r (qarda m) Abdur-R hman ibn
bu B kri ça
b buyurdu: “Bac h ram n k nar na
3
apar, qoy (orada) ümr
ziyar ti üçün ihrama girsin; i inizi qurtard qdan
4
sonra bura qay n. Siz g -
linc
q
r m n sizi gözl
m.”
Ai dedi: “M n qarda mla birlikd (T n'im ) yolland m. N hay t, ihrama
girdikd n sonra (M scidülh rama) g lib (K
ni) t vaf etdim v bundan sonra
yax n Pey mb rin yan na g ldim. O (bizd n): “(Ümr ni) bitirdiniz-
mi?”– dey soru du. M n: “B li!”– dedim. Bundan sonra Pey mb r
sha-
rin yola dü
kl rini elan etdi v Pey mb r camaatla birlikd M di-
yola dü dü.” ( l-Buxari, 1560)
21-ci f sil.
ttu, qiran v ifrad h cci
5
. Özü
il qurbanl q heyvan g tirm
n
kims nin etm k ist diyi h ccin
növünün d yi dirilm si
-
:
-
:
:
»
«
.
.
:
»
1
Burada h ccin “t
ttu” növü n
rd tutulur.
2
Ai
heyz oldu u üçün namaz q lm rd .
3
Burada haram deyildikd , M kk
rind ki toxunulmaz razi n
rd tutulur. Ai nin
ihrama
girdiyi yer is T n'imdir.
4
Burada Ai nin
ümr ziyar tini yerin yetirm si v Abdur-R hman n onu mü ayi t etm si
rd tutulur
5
Bunlar h ccin növl ridir.
293
«
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
[
791.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Biz Pey mb rl
birlikd h cc ziyar ti-
yolland q. (M kk
) g lib çatd qda K
ni t vaf etdik. Pey mb r özü
il qurbanl q heyvan g tirm
nl ihramdan ç xma
mr etdi v onlar da
ihramdan ç xd lar. Onun zövc ri özl ri il heyvan g tirm mi dil r dey ih-
ramdam ç xd lar. M n heyzli oldu um üçün K
ni t vaf etm dim. (N hay t,)
Müh ss bd oldu umuz gec m n dedim: “Ya R sulullah, camaat ümr v
cc ziyar tini yerin yetirib (evl rin ) qay r, m n is ancaq h cci yerin ye-
tirmi m.” Pey mb r : “Biz M kk
g ldiyimiz gec
s n t vaf etm din-
mi?”– dey soru du. M n: “Xeyr!”– dedim. O buyurdu: “Qarda nla birlikd
n'im
get v ümr üçün ihrama gir. Sonra filan yerd görü rik.”
fiyy dedi: “M n el güman edirdim ki, (heyzli oldu um üçün) onlar
(yoldan) saxlayaca am.” Pey mb r dedi: “Zavall qad n! M
r s n qurban
günü t vaf etm mis n?” O: “Etmi m”– dedi. Pey mb r buyurdu: “Z
r
yoxdur, ged k!” ( l-Buxari, 1561)
-
.
]
:
[
792.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Vida h cci ilind biz Pey mb rl
bir-
likd (M kk
) yola dü dük. Aram zdan kimisi ümr niyy ti il , kimisi h cc
ümr niyy ti il , kimisi d h cc niyy ti il ihrama girdi. Pey mb r h cc
niyy ti il ihrama girdi. H cc niyy ti v ya h cc v ümr niyy ti il ihrama gi-
nl g linc , onlar qurban günün
k ihramdan ç xmad lar.” ( l-Buxari, 1562)
-
:
.
:
.
]
:
[
793.
vay t edilir ki, M rvan ibn H
m demi dir: “M n Osman v
lini gördüm,
Osman n “t
ttu-h cci”ni v ümr il h cci birl dirm yi qada an etdiyinin
ahidi oldum. Bunu gör n li: “L bbeyk bi ümr tin v h cc tin
1
”– deyib
ümr il h cci niyy t edib ihrama girdi v buyurdu: “M n heç k sin sözün
gör Pey mb rin sünn sini t rk ed n deyil m.” ( l-Buxari, 1563)
-
:
.
:
»
«.
]
:
[
794.
vay t edilir ki, ibn Abbas
demi dir: “( slamaq
rki dövrd ) insanlar
cc aylar nda ümr ziyar tin getm yi yer üzünd olan n böyük günahlar-
1
T rcüm si: Ümr v h cc ziyar tl rini yerin yetirm k üçün hüzurundayam!
hih l-Buxari
cc kitab .
294
dan hesab edirdil r. Habel Müh rr m ay n yerin S r ay haram aylar-
dan say rd lar v : “Bel yaras sa ald qda,
1
iz yox olduqda
2
v s r ay bitdikd
ümr ziyar ti etm k ist
nl r üçün ümr etm k halald r”– deyirdil r.
Pey mb r
shab ri il birlikd (zülhicc nin) dördü s
r h cc niyy ti
il (M kk
) g ldil r. Lakin Pey mb r onlara ümr ni yerin yetirm yi mr
etdi. (H cc aylar nda) bunu etm k onlara a r g ldi v onlar: “Ya R sulullah,
(ihramdan ç xd qdan sonra biz ) n r halal olacaq?”– dey soru dular. Pey-
mb r : “H r ey”
3
,– dey buyurdu.” ( l-Buxari, 1564)
-
:
»
«.
]
:
[
795.
vay t edilir ki, Pey mb rin zövc si H fs
demi dir: “Ya R sulullah, n
üçün camaat ümr ni yerin yetirdikd n sonra ihramdan ç xm , s n is ümr ni
yerin yetirdikd n sonra ihramdan ç xmam san. Pey mb r buyurdu: “M n
saç
yap
rm am
4
v qurbanl q heyvan ma ni an taxm am, el buna gör
heyvan k
k ihramdan ç xmayaca am.” ( l-Buxari, 1566)
-
.
.
]
:
[
796.
vay t edilir ki, bu C mr N sr ibn mran d-Dub i demi dir: “M n “t
t-
tu” h ccini yerin yetirm k ist dim. Lakin b zil ri bunu m
m sl
t gör-
dil r. M n bu haqda ibn Abbasdan
soru duqda o, m
“t
ttu” h c-
cini yerin yetirm yi mr etdi. Sonra yuxumda bir n rin m
: “(T
ttu)
bul olunan h cc v ümr dir”– dediyini gördüm. M n bu haqda ibn Abbasa
x
r verdikd o dedi: “(Bu,) Pey mb rin Sünn sidir. S n m nim ya-
mda qal, mal
n bir hiss sini s
ver
m.”
(H disi r vay t ed n) ob dedi: “M n ( bu C mr
n) soru dum: “N
gör (o, mal n bir hiss sini s
verm k ist yirdi)?” Dedi: “Gördüyüm yuxu-
ya gör .” ( l-Buxari, 1567)
-
:
»
«
.
:
»
«
.
]
:
[
797.
vay t edilir ki, Cabir ibn Abullah
demi dir: “Pey mb r qurbanl q
ri özü il apard gün m n d onunla birlikd h cc ziyar tin getdim. O
1
Bununla onlar h cc vaxt insanlar M kk
da yan d
rin bel yaras q sd edirdil r.
2
Burada ya bel yaras n izi, ya da d
rin ayaq izl ri n
rd tutulur.
3
Pey mb r dem k ist yirdi ki, ümr ziyar tini tamamlay b ihramdan ç xd qdan sonra ihramda
ik n qada an edilmi h r ey onlara halal olacaq.
4
11-ci f slin qeydl rin bax.
295
vaxt insanlar ancaq h cci yerin yetirm yi niyy t etmi dil r. (Bununla bel )
Pey mb r onlara buyurdu: “K
ni t vaf edin, S fa v M rv aras nda s y
edin v ba
q rxd b ihramdan ç n. Bundan sonra (ihramda ik n qada an
edilmi ) h r ey siz halald r. T rviy
1
günü (h cc niyy ti il yenid n) ihrama
girin v (M kk
) g lib çatd qda ümr üçün niyy t edin.” Onlar dedil r: “Biz
kc h cc niyy t etdiyimiz halda niyy timizi nec t
ttu h ccin çevir bi-
rik?” Pey mb r buyurdu: “Siz n mr edir ms , onu yerin yetirin.
r
n qurbanl q heyvan özüml g tirm
ydim, siz
mr etdiyimi özüm d
ed rdim. Lakin qurbanl q öz yerin çat ncaya q
r (qurbangahda k sil
q -
r) ihramda qada an olunmu eyl r m
halal olmaz.” Onlar da (deyil nl -
)
l etdil r.” ( l-Buxari, 1568)
22-ci f sil. T
ttu h cci
-
:
-
:
.
]
:
[
798.
vay t edilir ki, mran demi dir: “Biz Pey mb rin dövründ ik n “t -
ttu” h cci etdik. Sonra (buna dair) ay
2
nazil oldu. (Sonralar) b zil ri
3
icti-
had edib öz r yl rini söyl dil r.” ( l-Buxari, 1571)
23-cü f sil. M kk
haradan
daxil olmal ?
-
:
-
.
]
:
[
799.
vay t edilir ki, ibn Öm r
demi dir: “Pey mb r M kk
K da t f-
n, B thadak
4
yuxar da keçidind n daxil olar, (ç xanda is ) a
da keçi-
dind n ç xard .” ( l-Buxari, 1575)
24-cü f sil. M kk nin f zil ti v
onun tikilm si
-
:
-
:
:
»
«
.
:
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1
T rviy günü zülhicc nin s kkizidir.
2
“ l-B
” sur si, 196.
3
H disin izah nda deyilir ki, burada “b zil ri” deyildikd Öm r v Osman n
rd tutulur. Bel
ki, onlar “t
ttu” h ccini Sünn
n hesab etmirdil r dey , camaata “qiran” h ccini yerin yetirm yi
sl
t bilirdil r.
4
K da v B tha M kk nin yax nl ndak yerdir.
hih l-Buxari
cc kitab .
296
800.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “M n Pey mb rd n : “Divar
1
K
n-
dirmi?”– dey soru dum. O: “B li”– dedi. M n soru dum: “B s n üçün onlar
bunu K
birl dirm mi r?” O buyurdu: “S nin h mtayfalar n buna
maddi imkan çatmam
r.” M n soru dum: “B s n üçün K
nin qap
yuxar qald rm lar?” Dedi: “Onlar bunu ona gör bel etmi r ki, dil dikl ri
kims ni (K
nin) için buraxs nlar, dil dikl rini d buraxmas nlar.
r s -
nin qövmün cahiliyy t dövrün yax n bir zamanda ya amasayd v (müq d-
s Evin qurulu unun d yi ilm sinin) onlarda nifr t oyadaca ndan qorxma-
sayd m, m n divar K
birl dir r, qap da yerd n qoyard m.” ( l-Buxa-
ri, 1584)
-
:
»
«
.
]
:
[
801. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r ona demi dir: “Ey Ai ,
r s nin qöv-
mün cahiliyy t dövrün yax n bir zamanda ya amasayd , m n (müq dd s) Evin
uçurdulmas
mr ed rdim; sonra da ondan ayr lan ona birl dir r, qap
yerd n qoyar v Ev iki qap – rq v q rb qap qoyard m. Bel likl d , onu
brahimin qoydu u binövr sas nda tik rdim.” ( l-Buxari, 1586)
25-ci f sil. M kk
ki evl rin
miras qoyulmas , habel onlar n
sat lmas v al nmas . H m d
insanlar n M scidülh ramda
eyni hüquqa malik olmas
-
:
-
:
.
:
»
«
.
.
]
:
[
802.
vay t edilir ki, Üsam ibn Zeyd
demi dir: “Ya R sulullah, harada qala-
caqsan? M kk
öz evind mi (qalacaqsan)?” Pey mb r buyurdu: “M
r
qil bir ev qoyub ki, (orada qal m)?!”
qil v (qarda ) Talib bu Talibin miras (özl rin ) götürmü dül r. C -
r v
li müs lman olduqlar üçün mirasdan onlara heç bir ey verilm mi di.
qil v Talib kafir idil r.
2
” ( l-Buxari, 1588)
1
Divar deyildikd K
nin yan nda yerl n yar mdair vi killi, hündür olmayan divar n rd tutulur.
2
C r, li, qil v Talib Pey mb rin
misi bu Talibin o lanlar r. Pey mb rin q sd etdiyi ev
is bir zamanlar onun babas Abdul-Mutt libin olmu v ondan da o lanlar na miras qalm
r. Dem k,
Pey mb rin atas Abdullaha qalm mirasdan Pey mb
d pay dü
liydi. T ssüf ki, müs lmanlar
din
hicr t etdikd n sonra qohum- qr balar onlar n mlak satm v ya öz ll dirmi dil r.
297
26-c f sil. Pey mb rin
kk
qalmas
-
:
-
:
:
»
«
.
.
]
:
[
803.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r Qurban bayram günü s
r Mi-
nada ik n demi dir: “Sabah biz (in allah) B ni-Kinan q bil sinin m
ll sin-
– kafir qalacaqlar na dair and içdikl ri yerd – olaca q.” Pey mb r Mü-
ss b (deyil n yeri) q sd edirdi. (Bir zaman h min o yerd ) qurey lil rl kina-
lil r and içmi dil r ki, Ha im v Abdul-Mutt lib (va ya Mutt lib) o ullar
Pey mb ri onlara t hvil verm yinc onlarla n nikah ba las nlar, n d
alver etsinl r.
1
” ( l-Buxari, 1590)
27-ci f sil. Uca Allah n:
«Allah K
ni – müq dd s evi,
haram ay , ..... insanlar n i rini
yoluna qoymaq üçün bir vasit
kimi mü yy n etdi...»
2
sözü
-
:
:
[
9
:
;
<
=
>
?
@
A
. . .
Z
-
:
»
«.
]
:
[
804.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “K
ni h
istanl ,
nazik ayaql bir n r da dacaq.
3
” ( l-Buxari, 1591)
-
:
:
»
«
.
]
:
[
805.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Ramazan orucu vacib buyurulmam dan
vv l (müs lmanlar) A ura günü oruc tuturdular. (H r il) o gün K
nin üstü-
(t
) örtük ç kirdil r. Allah (müs lmanlara) Ramazan orucunu vacib bu-
yurduqda Pey mb r dedi: “Kim A ura günü oruc tutmaq ist yirs , tutsun,
tutmaq ist mirs , tutmas n.” ( l-Buxari, 1592)
-
:
»
«.
]
:
[
806.
bu S id l-Xudri r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Y cuc v M cuc
tayfalar
1
ç xd qdan sonra da insanlar h cc v ümr niyy ti il (müq dd s) Evi
ziyar t ed
kl r.” ( l-Buxari, 1593)
1
Bu mübariz üç il davam etmi dir.
2
“ l-Maid ” sur si, 97.
3
Bu, Qiyam t günün yax n, yer üzünd tövhid hli qalmayaca bir zamanda ba ver
k.
hih l-Buxari
cc kitab .
298
Dostları ilə paylaş: |