Shekiba samadi mening ikkinchi kitobim loyihasi
Yüklə 1,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2021/4/6
MEN SEVGAN ADIB Adabiyot bu hayot! Dunyodagi barcha bo’layotgan voqiyalarni o’z badiiy ijod bilan tasvilarlab bergan yozuvchi!Adiblar hech qachon o’lmaydi! Adabiyotni sevmagan inson hayotni semaydi. Adiblar bo’lmaganda bugun shuncha rivojlanishlarga ega bo’lmagan bo’lardik desam ham xato qilmagan bo’lardim. Umuman qaraganda hamma adiblar chiroyli va tasirchan asarlar yozgan, ularni har bir yozgan so’zlari xalq yuragidagi umidlar, orzular, quvonchi, qayg’u dard alam va aytilmagan fig’onlardir. Hayotda shunday voqealar borki hech kimda aytolmaymiz, birovga sherik qilolmaymiz lekin shu dardu alamlarni yozuchilar, shoirlar va ijodkorlar yuzaga chiqaradi, shu uchun ham ular xalqning yuragidan joy olgan. Bizning tomirimizda buyuk istedodi, mehnat bilan jahon sivilizatsiyasiga bebaho hissa qo’shgan bobolarimizning qoni oqmoda. Biz dunyo tamaduniga o’chmas iz qoldirgan, buyuk yurtdoshlarimiz, Al Xorazmiy, hadis ilmining sultoni Al Buxoriy, sayoramiz shakli birinchi bo’lib kashf etgan qomus ilmi na faqat jahonni zabt etgan podshoh va sarkarda, balki ilm fan va madaniyat rahnamosi bo’lgan Amir Temur turk adabiyotida asos solgan hazrat Amir Alisher Navoiy avlodimiz va ularni qanchalik ilm daryosidan bahramnadligidan butun jahon tan olgan. Shunday buyuklar nomi bilan faxrlanish o’zi kam, ularni qadrini bilish va ishonch bilan ularni davomchisi bo’lishimiz kerak. Men o’zbek, fors va jahon adabiyotida ijod qilgan ijokorlarimizni o’qiganman, haqiqatni aytsam hech bir yozuvchining asari men uchun tasirsiz bo’lmagan. Shulardan biri o’zbek adiblarimizdan O’zbekiston xalq yozuchisi O’tkir Hoshimov mening eng yaxshi ko’rgan adibimdir. Sababi uning har bir yozgan so’zlarida ko’z yoshlarimni to’xtatolmaganman. Uni birinchi bor qiziqib o’qigan asarim Dunyoning ishlari. Dunyoning ishlari qiziq, odam umr bo’yi bolalik yodi bilan o’zoqlashmaydi. Qayerda borsam faqat onam allalari qulog’imga eshitiladi. Ehtimol dunyoning bir chekkasida turib narigi chekasiga turgan kishi tushunmas, biroq dunyo bir chekkasiga aytilgan allani, duyoni narigi chekkasiga turgan kishi bemalol tushunadi. Nega shuqadir. Ehtimol bunisiga biz tushunmaymiz, nahotki biz bir bola kabi tushunmasak. Ehtimol buni sababi boshqadir. Ehtimol ona tushungan narsani biz tushunmaymiz. Shu uchun ham ona tabiatning eng buyuk ixtirochisidir. Farzandlar onasidan yuragi tilagan narsani tilaydi. Lekin, onalarchi? Bir og’iz shirin so’z, tabbasum, ming afsuski biz nodonlar shuni ham eplolmaymiz. Bahor qaytmaydi, ba`zida inson kimga ishonishini ham bilmay qoladi, gohida sizning eng yaqin do’stingiz ham sizga xiyonat qilishi mumkin. O’tkir Hoshimovning ushbu asarida tasvirlangan Ali mardon hayotda jonli bir darsdir. Kibru g’ururga bosilib kelajakni qandaybo’lishini uylamagan Alimardonning hayoti hasrat bilan tugaydi, lekin afsuski u payt hech qanday foydasi yo’q. Hayotnifaqat yuqori cho’qqisiga adashib, quyi martabalrni ko’rmagan artist tez muddatda bor yog’idan ayriladi.
Yozuvchining ilk asari 1962-yilda „Poʻlat chavandoz” nomida ocherk toʻplami tarzida nashrdan chiqdi. Ammo yozuvchiga muvaffaqiyat keltirgan asar1970-yilda nashr qilingan „Bahor qaytmaydi” qissasi boʻldi. Oʻsha paytda nashr qilinayotgan mafkura targʻibotidan iborat asarlar fonidayozuvchi Oʻtkir Hoshimovning oddiy insoniy munosabatlar haqidagi bu asari qorongʻu osmonda chaqnagan mushak kabi eslanadi.
Bu asar asosida suratga olingan videofilm oʻz vaqtida eng koʻp tomosha qilingan asar sifatida tarixga kirdi. Oʻtkir Hoshimovning bir qancha asarlari ekranlashtirilgan. „Xazon boʻlgan bahor”, „Inson sadoqati” (1975), „Vijdon dorisi”, „Toʻylar muborak” (1979), „Qatagʻon” kabi drama, komediya, bir qator kinossenariylar muallifi. „Daftar hoshiyasidagi bitiklar”(2001) kitobi ijtimoiy-maʼnaviy hayotda muayyan iz qoldirgan. „Choʻl havosi” nomli birinchi qissasi 1963 yilda bosilib chiqqan. Talabchan adib Abdulla Qahhorning eʼtiboriga sazovor boʻlgan. „Urushning soʻnggi qurboni”, „Yanga”, „Muhabbat”, „Dehqonning bir kuni”, „Umr savdosi”, „Quyosh tarozusi”, „Oq bulut, oppoq bulut” singari oʻnlab hikoyalari, „Shamol esaveradi” (1968), „Bahor qaytmaydi”
(1970), „Qalbingga quloq sol” (1973), „Dunyoning ishlari”
(1982), „Ikki karra ikki- besh”(1987) qissalari, „Nur borki, soya bor” (1976), „Ikki eshik orasi”
(1985), „Tushda kechgan umrlar” (1993) kabi romanlar yozganlar. Adib asarlarida zamonaviy oʻzbek xalqining maʼnaviy dunyosi, milliy ruhi, urf-odatlari tasvirlangan. „Toʻylar muborak”, „Sizdan ugina, bizdan bugina”, „Vijdon dorisi”, „Inson sadoqati”, „Qatagʻon” singari pyessalar muallif. U.E.Xemenguey, K.Simonov, A.Kuprin va boshqa adiblarning asarlarini oʻzbek tiliga tarjima qilgan. Oʻtgan asrning sovet mafkurasi hukmron boʻlgan 70-yillarida Oʻtkir Hoshimov Oʻzbekiston televideniesida „Bahs” deb nomlangan eshittirishlarni olib bordi. Bu eshittirishlar yozuvchining „Qalbingga quloq sol”. “Dunyoning ishlari” „Nur borki, soya bor” kabi asarlarida koʻtarilgan oʻtkir ijtimoiy muammolar haqidagi bahslarning davomi boʻldi.
Keyinchalik yozuvchi „Ikki eshik orasi” (1986), „Tushda kechgan umrlar” (1994) romanlarida zamondosh-asrdosh odamlar taqdirini¸ 20-asrning eng keskin fojiaviy hodisalari Ikkinchi jahon urushi hamda mustabid tuzumning jinoyatkorona siyosati oqibatlari bilan bogʻliq holda tahlil va talqin etishga urindi.
Umrining soʻnggi yillarini Oʻtkir Hoshimov oʻzbek hukumatining targʻibot- tashviqot kampaniyalaridan xoliroqda oʻtkazdi. Oʻzbek prozasida zamonaviy mavzularni imkon qadar mafkuradan xoli tarzda yorita olgan taniqli yozuvchi Oʻtkir Hoshimov 2013-yil, 24-may kuni, 71 yoshida olamdan oʻtdi. Toshkentning
Doʻmbirobod masjididagi juma namozidan keyin yozuvchi jasadi tuproqqa berildi. Shoirning hayoti va ijodidan chiqib men yana ko’proq uni asarlarini o’rganib va kejakda shunday asarlar ijod qilish va bularni arab va fors tillarga tarjima qilishni o’zimga maqsad qildim. O’tkir Hoshimov asarlari bilan doim tirikdir va shu o’tgan sari uni qiziqib o’qiydiganlar ko’payib bormoqda. Yüklə 1,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|