Diyabet tani ve tedavi rehberi 2017-12x21cm indd

Diyabetik Ayak Risk Faktörleri
Nedenleri
Daha önce ayak ülseri/
amputasyon öyküsü 
Periferik nöropati
Periferik vasküler hastalık
Ayak deformitelerinin 
gelişmesi 
Charcot eklemi
Pençe ayak vb.
Kötü metabolik kontrol
Kötü glisemi kontrolü
Yüksek kan basıncı
Yüksek LDL kolesterolü
İleri yaş
Sigara içimi
Kötü ayak bakımı
Uygunsuz ayakkabı, çorap
Tırnak kesimi hataları
Hijyen eksikliği
DİYABET VE AYAK
 
 7-12

---

TÜRKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2017
100
7-13  
DİYABET VE AYAK
(1)
 Ayak ülserlerinin %80’i eksternal travma ile ilintilidir.
Diyabetik Ayak Patogenezi
Nöropati
Duysal
nöropati
Ağrı hissi 
azalması
Travmaya 
yatkınlık
Travma
Enfeksiyon
Ayak ülseri
1
 - Kronik yara
Gangren
Amputasyon
Osteomyelit
Duyu-sıcak 
soğuk hissi 
azalması
Motor 
nöropati
Postural 
bozukluk
Kuru cilt
fissür
Eklem 
hareket 
kısıtlılığı
Otonom 
nöropati
Mikro - 
anjiyopati
Makro - 
anjiyopati
Terleme 
azalması
Ayak 
deformitesi 
kallus
Kan akımı 
regülasyon 
değişimi
Kemik- 
eklem 
beslenme 
bozukluğu
Sinir doku 
beslenme 
bozukluğu
Mikrovasküler 
kompartmanda 
fonksiyonel 
bozukluklar
Ayak-
kas doku 
beslenme 
bozukluğu
İskemik 
ayak
Arteriel 
plaklar 
stenoz
Anjiyopati

---

101
TÜRKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2017
Diyabetik Ayak Tedavi Yaklaşımı
Klinik Ağırlık
Özellikleri
Tedavi
Hafif
Kuru cilt
Yüzeyel 
ülserasyon
(Selülit minimal 
ya da yok, 
osteomiyelit yok, 
sistemik
toksisite yok)
Nemlendirici kremler
Lokal yara bakımı 
Gerekirse
antibiyotik tedavisi
Orta-Ağır
(Ekstremiteyi 
tehdit eden)
Derin dokulara
ülserasyon
Selülit
Hafif/orta nekroz
Osteomiyelit
Kültür, antibiyogram ve 
antibiyotik tedavisi
Antibiyotik tedavisi
Revaskülarizasyon 
değerlendirmesi ve 
tedavi
Uzun süreli uygun 
antibiyotik tedavisi
1
, 
gerekirse kemik 
rezeksiyonu
Ağır
(Hayatı tehdit eden)
Derin dokulara
ülserasyon
Pürülan drenaj
Ağır nekroz/
gangren
Septik şok
Cerrahi debridman, 
drenaj ve antibiyotik 
tedavisi
Cerrahi drenaj, uygun 
geniş spektrumlu 
antibiyotik tedavisi
Revaskülarizasyon 
gerekirse lokal 
ampütasyon
Sepsis tedavisi
(1)
 Kültür antibiyograma göre
DİYABET VE AYAK
 
 7-14

---

TÜRKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2017
102
7-15  
DİYABET VE AYAK
Yara Bakımı

Enfeksiyon kontrolü

Basıncın ortadan kaldırılması (yatak istirahati, total kontakt alçı, 
  tekerlekli sandalye, baston, özel yarım ayakkabı vb.)

Devitalize dokunun debridmanı (cerrahi debridman -enzimatik 
 debridman)

Islak pansuman (serum fizyolojikle)

Vakum destekli yara kapatma sistemleri uygulaması

Gerekirse mikro - makro cerrahi girişimi
Diyabetik ayak ülserlerinde enfeksiyon ajanı genellikle gram pozitif 
koklar ve en çok da Stafilokoklardır. 
Her yara mutlaka antibiyotik tedavisi gerektirmeyebilir. Ancak 
yumuşak doku enfeksiyonu lehine bulgular varsa (İnflamasyonun 
klinik bulguları, sedim yüksekliği, Wagner evre 2 ve üzeri yara vb) 
ampirik antibiyotik tedavisi başlanabilir. 
Bu olgularda sürüntü kültürleri çoğu defa yanıltıcı sonuçlar verebilir. 
Akut yara enfeksiyonu olan olgularda antibiyotik tedavisi başlanırken 
Gram pozitif kokları hedefleyen tedaviler düşünülebilir. 
Ancak, kronik yaralarda, daha önceden yara tedavisi için antibiyotik 
tedavisi almış kişilerde veya ciddi enfeksiyonlarda daha geniş 
spektrumlu antibiyotiklerin seçilmesi ve hastanın daha uzmanlaşmış 
bir merkeze sevk edilmesi uygundur.
Önleme
Ayak bakımı eğitimi

Ayak ve parmak aralarının günlük kontrolü

Günlük olarak ayakların yıkanıp, kurulanması

Nemlendirici krem sürülmesi

Çıplak ayakla yürünmemesi

Uygun ayakkabı ve çorap kullanımı

 Ayakkabı içlerinin günlük incelenmesi

Çorapların günlük değişimi

Düzgün tırnak kesimi, sorunlu tırnakların sürekli kontrolü

Kallusların ilgili uzman tarafından tedavisi

Nasır tedavisinin dikkatle yapılması

Ayak mantarlarının tedavisi

Kesi, sıyrık, yara vb. durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulması

---

103
TÜRKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2017